De leider als DJ: “Gijs doet dingen waardoor hij het beste uit anderen weet te halen”

Stilstaan bij leiderschap kan snel abstract worden. Daarom geven radio-DJ Gijs Staverman en Rick de Rijk van Gooiconsult er een twist aan, en zetten de leider neer als DJ. Samen werkten ze de analogie verder uit en hebben ze de Leiderschap Show ontwikkeld, een inspirerend event om het leiderschap in organisaties een boost te geven. Hoe kan het werk van een landelijk bekende DJ met een groot publiek helpen de verschillende facetten van leiderschap beter te doorgronden?

In aflevering 96 van de podcast van CHRO, HR Praktijk en HR Academy over leiderschap en innovatie in HR gaan Toine Al en Ruud Coumans in gesprek met beiden.

Het is een wat ongebruikelijke samenwerking: Gooiconsult met een DJ. Waar komt het idee voor dit avontuur vandaan?

Rick: “We waren bij Gooiconsult bezig met het tastbaar maken van onze visie op leiderschap. Wij vinden dat leiderschapsontwikkeling te veel in de hoek blijft van zelfhulpboeken en persoonlijke ontwikkeling en te weinig de toegenomen complexiteit in de context meeneemt. De ontwikkeling van onze eigen visie bracht ons op het idee om te proberen die te verduidelijken met behulp van een vergelijking met iets wat tot de verbeelding spreekt. Al associërend kwamen we terecht bij de DJ: die doet ook dingen om mensen in beweging te brengen, en moet aanvoelen wat de omgeving wil.

Daarnaast zie je dat veel organisaties wel een visie hebben op wat ze met het leiderschap willen, maar de ontwikkeling van leiders vervolgens aan de individuele leiders zelf overlaten. De link tussen de visie en de ontwikkeling wordt dan onvoldoende collectief gevoeld en gedragen. Wij dachten: daar kan iets tussen, iets wat verbindt en een collectieve vibe geeft. Dat is de Leiderschap Show geworden. Daarbij staat de hele organisatie stil bij wat ze wil en wat dit betekent voor leiderschap. Het geeft een beter gezamenlijk vertrekpunt.”

En hoe kwamen jullie terecht bij DJ Gijs Staverman?

Rick: “Toen we de analogie bedacht hadden van de DJ als leider om de organisatie in beweging te krijgen, hebben we de stoute schoenen aangetrokken en Gijs benaderd – vanwege zijn staat van dienst en hoe hij overkomt.”

Gijs: “Ik begreep het eerst niet: waarom komen ze bij mij uit? Want ik voel mezelf niet een leider. Maar Rick heeft precies uitgelegd wat de bedoeling is, en ik begon steeds enthousiaster te worden. Ik ben wat meer gaan nadenken over mijn eigen vak en over hoe ik een programma maak. Het draagt mijn naam, maar er zijn natuurlijk veel meer mensen voor nodig om het te maken, wel een man of twaalf. Ik kan dat niet alleen.”

“Leiders kunnen het niet alleen; samenwerken is het leiderschap van vandaag”

Rick: “Wat Gijs zegt, dat is heel erg het complexe leiderschap in deze tijd. Leiders moeten de relaties goed hebben, ze moeten iets met de buitenwereld, iets met waarden. Ze kunnen het niet in hun eentje. Samenwerken is het leiderschap van vandaag.”

Zie jij verschil tussen leiderschap als geheel en persoonlijk leiderschap?

Rick: “Dat verschil zie ik niet. Wat mij betreft zouden we toe moeten naar de definitie dat leiderschap een activiteit is die je onderneemt vanuit een resultaat dat je voor ogen heb. Je wilt mensen in beweging krijgen – zowel in de rol van DJ als in de rol van de leidinggevende.

Het is daarbij noodzakelijk om je leiderschap te delen, en wel op zo’ manier dat anderen zin hebben om met jou te werken – bij een DJ is dat bijvoorbeeld de muzieksamensteller van Radio 2.”

Gijs: ”Ja, want als hij platen uitzoekt waar ik niet vrolijk van word, kan ik niet mijn vrolijkheid ventileren op de radio. En dat is niet goed voor mij, niet goed voor mijn publiek en zeker niet goed voor Radio 2. Dus als dat ene radartje niet werkt, dan werkt heel veel niet. Ik verwacht van mensen die meewerken aan mijn programma passie en drive, en dat ze voelen dat het ook hun programma is. Mijn naam staat er wel op, maar het is van ons allemaal.”

Hoe erken je de kwaliteit van je directe collega’s?

Gijs: “Zoals ik radio maak, dat is een kwestie van voorbereiden, een kwestie van liefde voor muziek. Maar er zit ook iets ontastbaars in, een soort voodoo-gevoel. Soms draai ik bijvoorbeeld vergeet-mij-nietjes ­– platen die al heel lang niet meer gedraaid zijn op de radio, maar die volgens luisteraars niet vergeten mogen worden. Die draaien we dan, en dan gebeurt er iets, dan kun je als DJ vliegen als het ware.”

“Gijs doet dingen waardoor hij het beste uit anderen weet te halen”

Rick: “Ik merk bij Gijs dat het iedere dag beter moet. Dat is echt de groeimindset van een leider. Daarnaast doet hij dingen waardoor hij het beste uit anderen weet te halen, dat probeert hij continu. Zo creëert hij met het team een hoger niveau.”

Gijs, ben je je werk anders gaan doen sinds deze samenwerking?

Gijs: “Dat niet, maar het is leuk om wat meer te begrijpen van de dingen die je doet en er meer bij stil te staan. Ik doe al ruim 30 jaar radio, maar deed het 20 jaar geleden heel anders dan nu. Je evolueert daarin, je gaat daarin verder. Dat is logisch, toch?”

Rick: “Ik denk dat het woord ‘logisch’ dat Gijs hanteert, eigenlijk voor het vak leiderschap veel meer zou mogen gelden. Heb je zin om bij te blijven? Heb je zin om je je daarin te ontwikkelen? Heb je zin om te erkennen dat het anders is?

We hebben in onze Leiderschap Show een foto van de DJ van 30, 40 jaar geleden, en nu. Als je alleen al kijkt wat daarin veranderd is, dan moet je zin hebben om je daarin te blijven verdiepen, daarin mee te gaan en dat te doen wat voor vandaag impact heeft. Het is een vak waar je voor moet kiezen en dat je moet onderhouden. Het is niet iets wat zomaar gratis met je meegroeit.”

Gijs: “Een DJ doet tegenwoordig veel meer dan plaatjes afkondigen. Er gebeurt veel online en ook op social media gebeurt van alles. Er hangen tegenwoordig ook camera’s in de studio. Al die veranderingen zijn niet alleen maar vervelend, er zitten ook veel goede dingen aan. Al mijn jingles en al mijn muziek staan op één server. Die kan ik allemaal terugvinden. Dat is toch geweldig?”

Voor een DJ is er veel veranderd. Maar in essentie verandert er niets aan leiderschap, toch?

Rick: “Voor een leider is het ook enorm veranderd. De complexiteit van het vak is enorm toegenomen. Vroeger was het uitdelen van orders prima. Als leider ging je gewoon vertellen wat er moest gebeuren. Daarna kwam het inzicht: medewerkers zijn ook mensen, die moet je een beetje als mens zien. Vervolgens was het: als we iets in de buitenwereld laten merken als organisatie, heeft dat direct impact op ons.

“Er is wel degelijk een heel ander plaatje voor leiders dan 40 jaar geleden”

Het laatste fenomeen is dat de waarden kant erbij komt: de nieuwste medewerkers komen niet werken vanwege de taak die er ligt, maar komen af op de waarden waar je als organisatie voor staat. Als leider moet je daarmee dealen. Er is wel degelijk een heel ander plaatje voor leiders dan 40 jaar geleden.”

Rick, wat zou jij ter afsluiting willen meegeven aan leiders?

Rick: “Ten eerste: wees gericht op het resultaat dat je wilt behalen. Twee: zie leiderschap als een activiteit, als een werkwoord, waarin je mag falen, waarin je dingen mag proberen. Drie: Leiderschap is een vak, probeer je eens in dat vak te verdiepen, zodat je de inhoud kunt pakken, in plaats van dat het alleen maar gaat over gevoel en hoe dat in je persoonlijke ontwikkeling een plek moet krijgen.”

Heb jij hier nog iets aan toe te voegen, Gijs?

Gijs: “Ik denk dat mensen wat vaker naar hun gevoel moeten luisteren. Dat heb ik ook altijd gedaan. Toen ik een jaar of twaalf was, wilde ik al DJ worden. Toen zei mijn vader: ‘Ik denk niet dat je dat gaat lukken, want er zijn maar een stuk of twaalf, dertien DJ’s in Nederland en twaalf, dertien miljoen mensen…’ Dat was voor mij juist een stimulans om door te zetten. Het is niet vanzelf gegaan, maar het is gelukt. Dus volg je gevoel.”