Door Ester Schop

Tijdens een virtuele ontbijtsessie met Henry Barenholz, Country Manager bij Workday, en Caroline van Nieuwkerk, de CHRO van de Van Leeuwen Buizen Groep, werd één ding duidelijk: de Covid19-uitbraak heeft niet alleen grote gevolgen gehad voor werkgevers en hun personeel, maar ook op de HR-afdeling. De anderhalf jaar die achter ons ligt heeft veel gevraagd van iedereen en er zijn belangrijke lessen geleerd.

Goede leiders weten wat er speelt bij hun medewerkers… Op afstand is dat extra uitdagend 

Uit onderzoek van Yonder in opdracht van Workday, leverancier van native cloudapplicaties voor finance, budgetteren, planning en human resources, blijkt dat 64% van de Nederlandse werknemers sinds maart 2020 is gaan thuiswerken. Vaak onder uitdagende omstandigheden. Ruimtes moesten worden gedeeld en aandacht moest worden verdeeld tussen partners en kinderen die aan thuisonderwijs deden, wat tot de nodige stress leidde. Maar liefst 43% van hen had nog nooit thuisgewerkt. Slechts 69% van de ondervraagde Nederlandse thuiswerkers beschikt over een eigen werkplek, tegen 78% in de rest van Europa.

Nadelige gevolgen thuiswerken

Bovendien was het gemis van direct contact met collega’s in ons land het grootst (35%) en zegt 60% van de Nederlanders zich thuis meer geïsoleerd te voelen. Vooral ouders van jonge kinderen en werknemers onder de 35 jaar geven aan dat het vele thuiswerken niet goed voor de motivatie is. Ook zorgwekkend is dat 44% van de Nederlandse werknemers onder de 35 jaar vreest dat de abrupte overgang naar thuiswerken ervoor heeft gezorgd dat ze cruciale kansen hebben gemist om nieuwe vaardigheden op te doen en meer verantwoordelijkheden op zich te nemen. Gemiddeld zegt 40% dat hun carrièrekansen sinds de lockdown zijn verminderd.

Organisaties doen er volgens Barenholz goed aan het welzijn en de ontwikkeling van hun mensen de komende tijd goed te blijven volgen. “Als iedereen thuiswerkt, is dat lastiger, maar gelukkig hebben we goede tools die daarbij kunnen helpen. En als mensen straks weer terugkeren naar kantoor, is het essentieel te weten hoe het personeel het beste kan worden ingezet om de organisatie weer optimaal te laten functioneren.”

Goed leiderschap essentieel

Uit het onderzoek blijkt dat Nederlandse werknemers het meest positief zijn over hun managers en dat Nederlandse werkgevers over het algemeen hoog scoren op de Leadership Index. Met name werknemers uit de financiële dienstverlening en medewerkers die thuiswerkten tijdens de pandemie, geven hun werkgever een positieve beoordeling. Bijna de helft van de Nederlandse respondenten vindt bovendien dat hun leidinggevende in het eerste jaar na de corona-uitbraak beter is gaan communiceren.

De verwachting is dat straks op grote schaal gejobhopt gaat worden

Bij de Van Leeuwen Buizen Groep, een internationale distributieonderneming en specialist in stalen buizen en buistoepassingen, lag de focus al voor de uitbraak van Covid-19 op goed leiderschap. Door de acquisitie van Benteler Distribution in 2019 verdubbelden in één klap de omzet, de personeelsomvang en het aantal vestigingen. Het familiebedrijf telt zo’n 2400 medewerkers, 58 nationaliteiten en 78 vestigingen in 33 landen.

Caroline van Nieuwkerk, sinds november vorig jaar Executive Director HR bij Van Leeuwen en lid van de Executive Board, werd aangesteld om in aansluiting op de nieuwe, algemene strategie de people-strategie op te zetten en te implementeren. “We zien Workday als vehikel om die strategie naar onze mensen te brengen. Het belangrijkste doel is dat wij managers helpen om de beste leiders te zijn en dat wij onze mensen in staat stellen te floreren en zichzelf elke dag te ontwikkelen.”

De HR-agenda bij Van Leeuwen telt vijf prioriteiten: leiderschap & cultuur, talent attraction & development, erkenning & beloning, HR-digitalisering en het welzijn van medewerkers. Van Nieuwkerk: “Wij weten dat goede leiders het verschil maken. Door de corona-uitbraak werd goed leiderschap extra uitdagend. Op afstand is het vaak lastiger managen. Je pikt niet alle signalen op. Daarom is het belangrijk dat je wat vaker belt of een Teams-sessie inplant om de vinger aan de pols te houden.”

Veiligheid staat voorop

Een ander cruciaal thema voor organisaties tijdens de pandemie is veiligheid. Dat betekent niet alleen voldoen aan de RIVM-richtlijnen, maar ook voldoende aandacht voor het welbevinden van je personeel. Bijvoorbeeld door mensen aan te moedigen een lunchwandeling te maken, door virtuele borrels te organiseren en vaker te informeren hoe het met mensen gaat en te vragen wat je voor ze kan betekenen.

Er is bij ons een enorme leap forward gemaakt in het gemak waarmee iedereen gebruikmaakt van technologie

De afgelopen tijd heeft Van Nieuwkerk een aantal nieuwe inzichten opgeleverd. “Ten eerste zijn mensen heel flexibel als het moet. Ten tweede moet je een heel bewuste keuze maken tussen wat face-to-face moet en wat online kan. En er kan dus veel meer online dan ik dacht. Zo deden wij een teambuildingsessie met 33 landen via Teams en dacht ik van tevoren: ‘wat een experiment’. Live is natuurlijk de beste optie, maar gebleken is dat het ook prima virtueel kon. Als je maar echt aandacht hebt voor wat er wordt verteld en ook let op de non-verbale communicatie. Tot slot is er bij ons een enorme leap forward gemaakt in het gemak waarmee iedereen gebruikmaakt van technologie.”

Ze benadrukt dat er voldoende oog moet blijven voor menselijke interactie. “Mensen hebben behoefte aan sociale verbinding en spontane uitwisseling. Daarnaast heb ik proefondervindelijk ervaren dat als je met elkaar iets nieuws opzet, het echt beter gaat als je elkaar ‘live’ ziet en spreekt. Daarom moeten we, nu steeds meer mensen weer naar kantoor mogen, de juiste afweging maken wat op kantoor moet gebeuren en wat ook op afstand kan.”

Hybride werken: geen ‘one size fits all’

Organisaties zullen straks massaal het hybride werken gaan omarmen. Van Leeuwen Buizen is door het internationale karakter – met teams die soms vanuit diverse locaties of landen samenwerken – sowieso een bedrijf waar remote werken een realiteit is. Zo’n 40% van de medewerkers kan zijn werk niet vanuit huis uitvoeren. Dat geldt in elk geval voor het personeel in de magazijnen. Ook hun leidinggevenden (20% van het personeelsbestand) zijn hoofdzakelijk op locatie aanwezig. Voor de overige 40% van het personeel kijkt het bedrijf nu hoe straks het beste gewerkt kan worden.

Je moet per land, afdeling en functie kijken wat het beste past en waarom

“Omdat het om veel verschillende functies gaat en mensen in verschillende omstandigheden werken in 33 landen, kun je de discussie over hybride werken niet afdoen met ‘one size fits all’. Je moet per land, afdeling en functie kijken wat het beste past en waarom. De juiste balans vinden tussen het type bedrijf dat we zijn, de toegevoegde waarde die we klanten willen bieden, het organiseren van optimale samenwerking en het ondersteunen van productieve medewerkers zijn daarbij onze uitgangspunten. Wij wegen dat nu zorgvuldig af.”

Een ander aspect dat hierbij volgens Barenholz een belangrijke rol speelt, is de war for talent. “Tijdens de pandemie gaf 24% van de medewerkers aan al op zoek te zijn naar een andere baan. De verwachting is dat straks op grote schaal gejobhopt gaat worden. Werknemers verwachten dat hun nieuwe manager het hybride werken omarmt. Ze willen autonomie en keuzevrijheid. Is dat er niet, dan is het ‘voor jou tien anderen’.”

Empathische skills van leiders

Datzelfde geldt voor goed leiderschap. Goede managers maken vaak het verschil of je voor een organisatie kiest of wilt blijven. De verwachting is dat er door de opmars van het hybride werken meer aandacht komt voor empathische skills van leiders. Barenholz: “Goede leiders weten wat er speelt bij hun medewerkers, kunnen goed luisteren, hebben oog voor goede communicatie en samenwerking en zorgen dat medewerkers betrokken blijven. Op afstand is dat extra uitdagend.” Van Nieuwkerk is het met hem eens en ziet dat voor haar eigen organisatie met vertrouwen tegemoet. “Wij zijn een familiebedrijf. Goed zorgen voor medewerkers zit in ons DNA. Wij managen met hart en ziel.”