Neuroscience: zo helpen leiders hun team over de natuurlijke weerstand tegen verandering heen

Goede voornemens draaien vaak om persoonlijke groei en professionele ontwikkeling, maar zijn voor leiders ook de ideale gelegenheid om hun teams te inspireren om ambitieuze doelen te stellen. In mijn eerste blog van het nieuwe jaar daarom een beetje brain-based leiderschapsinspiratie.

Zelfs als het gaat om individuele goede voornemens is een goede collectieve klaagsessie goed voor de teamdynamiek

Nieuwe doelen vragen meestal ook ander gedrag. Om succesvol te veranderen, moet ons brein nieuwe verbindingen maken. Neuroplasticiteit, het vermogen van het brein om synaptische verbindingen aan te leggen en aan te passen, is de sleutel tot het aanleren van nieuwe gewoonten. De snelste weg naar succes als het gaat om goede voornemens, is dus simpelweg doorzetten.

Het brein heeft echter een natuurlijke weerstand tegen verandering. De basale ganglia, een groep hersengebieden die sterk betrokken is bij verandering, draait het lekkerst op efficiëntie en herhaling. Verandering is niet efficiënt, dus hebben de basale ganglia bij gedragsverandering hulp nodig van de prefrontaalkwab. Dit gebied helpt ons te reflecteren en bewust te handelen en moet bij nieuwe gedragingen harder werken, omdat de verbindingen in het brein nog opgebouwd moeten worden. Daarom voelt iedere gedragsverandering oncomfortabel.

Het goede voorbeeld geven: de rol van spiegelneuronen

Het uitspreken van dit ongemak en het uitwisselen van ervaringen over omgaan met ongemak versterkt de psychologische veiligheid binnen het team en normaliseert doorzetten als het even lastig is. Daarbij is gedeelde smart doorgaans ook echt halve smart, dus zelfs als het gaat om individuele goede voornemens is een goede collectieve klaagsessie goed voor de teamdynamiek.

Mensen zijn sociale wezens en onze hersenen zijn ingesteld op leren door middel van observatie. Spiegelneuronen zijn hersencellen die activeren wanneer we zelf een actie uitvoeren, maar ook wanneer we iemand anders die actie zien uitvoeren. Dit is de reden dat het voor leiders zo ongelooflijk belangrijk is om het goede voorbeeld te geven. In woord, maar vooral in daad.

Wanneer leiders werkgerelateerde goede voornemens in de praktijk brengen, bijvoorbeeld grenzen stellen, fysiek en mentaal welzijn prioriteren, of feedback vragen, activeren ze de spiegelneuronen van hun teamleden. Dit maakt het een stuk waarschijnlijker dat zij dit gedrag ook in de praktijk zullen brengen. Zorg er dus voor dat je zichtbaar bent als leider. Deel je voortgang openlijk. Hiermee stel je de norm, en verhoog je de motivatie van je team om ook met hun ontwikkeling aan de slag te gaan.

Dopaminemachines

Daarnaast is het belangrijk om te onthouden dat onze hersenen dopaminemachines zijn. Dopamine speelt een cruciale rol in motivatie en doelgericht gedrag. Onze hersenen produceren het wanneer we een mijlpaal bereiken en dichterbij onze doelen komen. Het is daarom belangrijk om elk doel dat je stelt op te breken in kleinere mijlpalen.

Het vieren van het bereiken van die mijlpalen laat zien dat je als leider toegewijd bent aan je doelen en geeft ook nog eens enorme dopamineboost aan het team. Je hoeft niet direct met zijn allen aan de champagne, slingers en confetti, maar zorg er wel voor dat je het behalen en vieren van successen als leider prioriteert.

Het vieren van het bereiken van die mijlpalen laat zien dat je als leider toegewijd bent aan je doelen

Een tweede cruciale dopaminetrigger is intrinsieke motivatie. Mensen zijn veel beter in staat om gedragsverandering vol te houden als de benodigde verandering intrinsiek motiverend is. Met andere woorden: dat ze het doen omdat zij het zelf willen, niet omdat de baas het wil, de organisatie het vraagt, of de budgetten het vereisen. Zorg er als leider voor dat je goede voornemens intrinsiek zijn en niet gebaseerd zijn op het laatste managementboek (of op de tip uit het blog van die ene neurowetenschapper!).

Benadruk richting je team het belang van intrinsieke motivatie bij het stellen van doelen. En mocht je er als leider een verandering doorheen moeten drukken in het belang van de organisatie, reflecteer dan goed op de impact van de verandering op het team. Ga in gesprek over waarom dit niet alleen voor de organisatie als geheel, maar ook voor hen als team relevant is.

Psychologische veiligheid

Een laatste factor die bij goede voornemens, teamdoelen, teamdynamiek en eigenlijk simpelweg het gezond functioneren van je organisatie onontbeerlijk is, is psychologische veiligheid. Een psychologisch veilige omgeving maakt het voor medewerkers mogelijk nieuwe dingen te proberen, omdat mensen zich niet druk maken over de consequenties als iets een keer niet lukt.

Als leider heb je hier een doorslaggevende rol in. Mocht je dus vastlopen in je goede voornemens, moeite hebben om vol te houden, of met tegenslagen te maken krijgen: deel het met je team. Hiermee creëer je direct een omgeving waarin je teamleden zich vrij voelen om hun eigen uitdagingen en tegenslagen ook te delen. Dit versterkt onderling vertrouwen, faciliteert betere samenwerking en zorgt daarmee voor betere prestaties binnen je team.

Goede voornemens kunnen dus voor leiders meer zijn dan simpelweg persoonlijke doelen, maar ook mogelijkheden om de teamcultuur positief te beïnvloeden en daarmee bij te dragen aan het creëren van duurzame high performing teams.