Hoogleraar Mijntje Lückerath, keynote CHRO Day: “CHRO meer gebaat bij een morele weegschaal”

Tijdens de CHRO Day op 13 november zal Mijntje Lückerath, hoogleraar corporate governance Tilburg Universty, als keynote speaker nader ingaan op de vraag hoe de CHRO het beste invulling kan geven aan die belangrijke rol en de morele dilemma’s die daarbij opdoemen.

“De CHRO is tenslotte uniek gepositioneerd om inzicht te geven in de meest waardevolle asset van elk bedrijf: de mensen”

Toegegeven: elke generatie heeft het erover dat de wereld zo snel verandert, en dat het onduidelijk is ‘waar het naar toe gaat’. Maar nu is die constatering terecht, denkt Lückerath. “Ik heb tenminste echt het idee dat we in een enorm onzekere tijd leven.”

“Bedrijven worden geconfronteerd met ongekende uitdagingen, van technologische disruptie tot geopolitieke spanningen. Er is een enorme polarisatie in de maatschappij over kwesties zoals diversiteit, duurzaamheid en diverse oorlogen. Dat vindt allemaal z’n weg naar de werkvloer en kan spanningen veroorzaken tussen werknemers.”

Meer info en tickets CHRO DAY

De opkomst van de strategische CHRO

In zekere zin is dit goed nieuws voor de CHRO. “De CHRO is tenslotte uniek gepositioneerd om inzicht te geven in de meest waardevolle asset van elk bedrijf: de mensen. De CHRO kan niet alleen aangeven welke competenties nodig zijn om nu en in de toekomst de bedrijfsstrategie uit te voeren.

Daarnaast kan hij of zij ook beter dan wie ook bijdragen aan het vergroten van het inzicht van bestuurders en commissarissen in de bedrijfscultuur. En in een tijd waarin talent schaarser wordt en werknemers steeds kritischer kijken naar de waarden van hun werkgever, kan cultuur een doorslaggevende factor zijn in het aantrekken en behouden van toptalent.”

“Vooral als ‘cultuurbarometer’ en ‘cultuurarchitect’ kan de CHRO een rol van grote betekenis spelen”

Allemaal zaken die door alle turbulentie in en om bedrijven aan belang toenemen. En ertoe kunnen bijdragen dat de toegevoegde waarde van de CHRO veel groter kan zijn dan van in de tijd dat hij vooral belast was met administratieve werkzaamheden, het presenteren van HR-statistieken en brandjes blussen als hoofd van de afdeling personeelszaken.

Vooral als ‘cultuurbarometer’ en ‘cultuurarchitect’ kan de CHRO een rol van grote betekenis spelen. Door de raad van bestuur en commissarissen te voorzien van cruciale informatie die anders wellicht voor hen verborgen zou blijven. Door hen een spiegel voor te houden – en inzicht te geven in hoe mensen zich echt voelen over het bedrijf, waarom ze weggaan of juist blijven – kan de CHRO helpen bij blinde vlekken te identificeren en noodzakelijke veranderingen te stimuleren, aldus Lückerath.

Rechte rug

Bijvoorbeeld op het gebied van diversiteit, een onderwerp waar Lückerath regelmatig onderzoek naar doet (zij is onder meer auteur van de jaarlijkse Nederlandse Female Board Index). “Als je een heel homogeen samengestelde board hebt, dan laat je dus zien dat vooral bepaalde type mensen daar de top kunnen bereiken. Dit kan mensen die daar niet aan voldoen, maar vooral ook de jongere generatie, afschrikken.”

En het bedrijf gevaar loopt zichzelf op termijn als werkgever uit de markt te prijzen. Om diversiteit te bevorderen, is het van belang dat er een inclusieve bedrijfscultuur heerst, waarin mensen zich ongeacht het onderwerp op een veilige manier kunnen uitspreken en de dialoog met elkaar aangaan, aldus Lückerath.

“Bovendien moet de CHRO de moed hebben om soms moeilijke boodschappen over te brengen aan het bestuur en standvastig te blijven”

De CHRO kan een cruciale rol spelen in het creëren van deze veilige en inclusieve omgeving. Daartoe moet de CHRO wel een stevige visie hebben en over het vermogen beschikken om verder te kijken dan alleen operationele zaken en verder gaan dan ‘cijfers over het werknemersbestand op te lepelen’, zoals Lückerath het uitdrukt.

“Bovendien moet de CHRO de moed hebben om soms moeilijke boodschappen over te brengen aan het bestuur en standvastig te blijven – de rug recht te blijven houden.”

Emotioneel beladen

Deze karaktereigenschappen zijn zeker van belang bij het slechten van zogeheten ‘morele dilemma’s’ die zich kunnen voordoen in de boardroom. Een moreel dilemma doet zich voor wanneer er een lastig besluit moet vallen, dat raakt aan onze diepste waarden en principes.

Wanneer er geen sprake is van een simpele ‘goed versus fout’ keuze is, maar van een – vaak zeer gevoelig en emotioneel beladen – ‘goed versus goed’ of ‘fout versus fout’ keuze. Zeker in de boardroom, waar besluiten verstrekkende gevolgen kunnen hebben, is een zorgvuldige aanpak van dergelijke dilemma’s van het grootste belang.

“Ontsla je iemand die een gezin te onderhouden heeft en het moeilijk heeft, minder snel dan iemand die net een erfenis heeft gekregen?”

Op de CHRO Day zal Lückerath nader ingaan op dit soort kwesties, maar in het kort komt het erop neer dat morele dilemma’s vaak niet door een moreel kompas kunt laten leiden, met maar één juiste richtig, maar eerder door een morele weegschaal, waarbij conflicterende morele normen worden afgewogen. Een ‘morele overwegingenmatrix’, zoals Lückerath het noemt, waarin vaak zowel de gevolgethiek (het grootste goed voor het grootste aantal mensen) als de beginselethiek (vasthouden aan morele principes) worden meegenomen.

Bijvoorbeeld, bij een reorganisatie: “Ontsla je iemand die een gezin te onderhouden heeft en het moeilijk heeft, minder snel dan iemand die net een erfenis heeft gekregen? En hoe maak je keuzes waarbij de belangen van de huidige werknemer conflicteert met die van de toekomstige werknemer?”

Weloverwogen beslissingen

Veel van dit soort morele dilemma’s vloeien voort uit de vele veranderingen en de toegenomen onrust in de omgeving waarin bedrijven moeten zien te navigeren. Hoe bijvoorbeeld om te gaan met toenemende polarisatie op de werkvloer?

Aan de ene kant is ‘vrijheid van meningsuiting’ een groot goed, aan de andere kant is het ook van belang dat ‘de neuzen de zelfde kant op staan’ en een bedrijf niet wordt verlamd door interne verdeeldheid.

De oplossing van morele dilemma’s is niet eenvoudig, en vergt het nodige wikken en wegen

Of neem de opkomst van AI. Deze vraagt om nieuwe vaardigheden, waarover oudere werknemers misschien niet beschikken. Dit kan leiden tot een moreel dilemma: hoe iemand te belonen voor zijn loyaliteit, en toch op te treden tegen verouderende vaardigheden?

De oplossing van morele dilemma’s is niet eenvoudig, en vergt het nodige wikken en wegen. “Aan de CHRO’ de taak om dit soort dilemma’s te herkennen, te analyseren en het lef te hebben om deze te bespreken in de boardroom. Zodat er aan de top toch weloverwogen lastige beslissingen kunnen worden genomen.”