Kees de Rijke, HR-directeur Landmacht: “We sturen zeker niet hiërarchisch aan”

“Aansturen gebeurt eigenlijk precies zoals bij jullie gebeurt, alleen denken veel mensen dat Defensie heel erg hiërarchisch is. En we zijn wel hiërarchisch, maar we sturen onze mensen zeker niet hiërarchisch aan”, hield hij de deelnemers aan de sessie voor tijdens Leadership in HR op 16 juni in Kasteel Kerckebosch te Zeist.

Hoe komt het dat Defensie-mensen doorgaan waar anderen zouden stoppen? De Rijke ging uitgebreid in op deze vraag. Het geldt voor alle generaties, begon hij. “Onze werknemers zijn er van jong tot oud, van generatie z tot de babyboomers. Maar de verschillen tussen die generaties die je elders soms ziet, merk je bij ons veel minder. Dat komt door de grote mate van verantwoordelijkheid die we onze mensen geven, hoe laag in de organisatie ook.”

“Wij werken ook met koppels: een commandant en een plaatsvervanger. Samen runnen ze het team”

“Ik ben dan wel de generaal, maar de soldaat op het slagveld is daar de belangrijkste man. Die moet en mag de beslissingen nemen die op dat moment het beste zijn. En dat geeft een enorm gevoel van verantwoordelijkheid en betrokkenheid. Mensen doen er toe bij ons. Nog een voorbeeld: als iemand een goed idee heeft, anders dus dan wat de leiding verkondigde, wordt dat gehoord. En vaak wordt daar ook rekening mee gehouden.”

Kameraadschap

Het principe van kameraadschap speelt ook heel sterk bij Defensie. “Mensen werken samen, zijn kameraden. Dwars door alle generaties en rangen heen. Teamwork, daar draait het om. Je doet iets samen met je maten. Samen werk je aan een resultaat. Wij werken ook met koppels: een commandant en een plaatsvervanger. Samen runnen ze het team. En het team mag verwachten dat het daardoor ook altijd leiding en aandacht krijgt.”

“En kameraadschap strekt zich ook uit naar de families. Als wij mensen uitzenden naar een land met een oorlogssituatie dan zeg ik vooraf tegen de families: we gaan er met zijn allen heen. Niet omdat bazen dat vragen of opdracht geven, maar we gaan op missie… omdat we samen gaan, en we komen met zijn allen weer terug. Daar maken we ons sterk voor. Want we zijn een team. En helaas lukt dat niet altijd. In Afghanistan zijn er onder mijn leiding bijvoorbeeld twee collega’s gesneuveld. Maar nog steeds gaan we elk jaar op die dag met de familie naar het graf. Want de familie, die hoort er bij.”

Betrokken

De betrokkenheid en de binding bleek ook tijdens corona. De Rijke: “We hebben onze mensen naar huis gestuurd om van huis uit te gaan werken. Alle werknemers tegelijk op de kazerne zou te veel risico op besmetting geven. En dat kunnen we niet hebben. Maar niet alles kan vanuit huis. Vrij snel oefenden collega’s met elkaar in onderlinge bubbels. Binnen die bubbel bleven collega’s ook ’s nachts op de kazerne, waardoor ze uiteindelijk weken van huis waren. Zij waren samen verantwoordelijk voor het gezamenlijke isolement.”

“Tegelijkertijd gaven wij aan de thuiswerkers de volledige verantwoordelijkheid om te doen wat ze anders op de kazerne zouden gedaan hebben. En zowel op kantoor als thuis werkte dat prima. Juist door het geven van verantwoordelijkheid en vertrouwen.”

“Met de pluriforme diversiteit en vanuit inclusiviteit bereik je dat je morgen sterker bent dan vandaag”

Pluriformiteit

Defensie werkt vooral met de sociale verschillen die er bestaan, met de pluriforme diversiteit die er is, en vanuit inclusiviteit. “Hiermee bereik je dat je morgen sterker bent dan vandaag”, aldus De Rijke. “De basis van ons succes is de wil om te winnen, en dat in teamverband. We hebben integriteit en behulpzaamheid hoog in het vaandel. En natuurlijk gaat dat ook bij ons zo nu en dan mis, wordt er gepest en voelen mensen zich op basis van hun geaardheid, afkomst of sekse niet erkend of gewaardeerd. Dat wordt steeds meer bespreekbaar gemaakt. En ons werk houdt ook in dat we fysiek fit zijn, en daardoor mentaal sterk. Die ingrediënten maken dat we een geoliede organisatie zijn.”

Leren van anderen hoe het (niet) moet

Defensie kijkt ook naar vergelijkbare organisaties om daarvan te leren. De Rijke: “We kijken naar de Amerikanen en naar allerlei andere organisaties of andere buitenlandse defensieapparaten, en we leren wat we beter kunnen doen. Soms is dat bewust anders, omdat het dan niet bij ons past. Maar als we iets goeds kunnen overnemen zullen we dat zeker doen.”

Coachend leiderschap

Op een vraag uit de zaal hoe Defensie haar mensen motiveert, antwoordde De Rijke tot slot: “Door die verantwoordelijkheid zo laag mogelijk in de organisatie te leggen, door erkenning en waardering van mensen vanzelfsprekend te vinden, door de maatschappelijke waarde van ons werk te benadrukken en door coachend leiderschap.”

Job carving en job sharing

Defensie is momenteel bezig met een grote transitie op HR-gebied, waardoor de organisatie nog slagvaardiger wordt. En dat vergt de actuele wereldsituatie ook van Defensie, besloot De Rijke. “De huidige situatie vraagt om groei van de organisatie. Nog meer dan voorheen zul je personeelsoplossingen als job carving zien bij ons, maar ook samenwerking met andere organisaties in job sharing, meer gezamenlijke opleidingsmogelijkheden en een toename van productiviteit.”