Kwetsbaarheid beter dan machismo in de boardroom – kennis ontwikkelt zich te snel

Maar het omgekeerde is waar: kwetsbaarheid wint op de werkvloer als voedingsbodem voor authenticiteit en duurzame verbinding. Die is nodig om leiding te geven aan ontwikkelingen waarin de relatie belangrijker is dan een machtswoord.

Pokerface gezien als ongeloofwaardig

Dat stelt Corine Sheratte, een Engelse strateeg op het gebied van diversiteit en inclusie. Ze verwijst naar de coronapandemie als een periode met een grote impact op mensen. Daaruit volgde de aandacht voor welzijn op het werk. Het besef achter elke professional een individu schuilt met hoogte- en dieptepunten, wordt omarmd op de werkvloer. Het benoemen van kwetsbaarheden wordt gezien als een uiting van een sterk karakter.

De pokerface die geen enkel pijntje verraadt, wordt daarentegen steeds meer gezien als ongeloofwaardig. De daarbij horende stoïcijnse houding wekt bovendien de verdenking van het weigeren om transparant te zijn over de eigen inzet. De Amerikaanse hoogleraar Casandra Brené Brown stelt dat kwetsbaarheid niet een kwestie is van winnen of verliezen, maar van de moed om zichtbaar te zijn als er geen controle meer is over de uitkomst.

Het lukt leiders steeds minder om snelle ontwikkelingen de baas te blijven

Bijval komt van George Kohlrieser, bijzonder hoogleraar Leadership and Organizational Behaviour aan de Zwitserse businessschool IMD. Hij stelt dat leiders sowieso niet meer in staat zijn om te doen alsof ze alles onder controle hebben. Met name de razendsnelle technologische ontwikkelingen gaan hun kennis van zaken dikwijls te boven, zoals over cybersecurity of blockchain. Doen leiders toch alsof ze de veranderingen onder controle hebben, dan lopen ze het risico om ontmaskerd te worden als praatjesmakers die hun gebrek aan grip proberen te maskeren.

Volgens Kohlrieser is effectief leiderschap in dit soort omstandigheden alleen mogelijk als de leider zich kwetsbaar durft op te stellen. Dat vraagt allereerst om emoties te tonen. Ga bij jezelf na hoe je je voelt als je niet competent bent, zo houdt Kohlrieser leiders voor. Wie teleurgesteld of bang is, moet sleutelen aan zelfbewustzijn. Probeer emoties te begrijpen en te benoemen voor je reageert, anders kun je schade berokkenen aan de organisatie, zo vervolgt hij.

De kwetsbare leider draagt bij aan oplossing

Vanuit die positie moeten leiders een team samenstellen van deskundigen waarop ze durven vertrouwen. De mensen om hen heen moeten de ruimte krijgen om hun deskundigheid te etalleren, zodat ze arbeidsvreugde ontlenen aan de waarde die ze toevoegen. Geef ze als leider respect door te erkennen dat dit nodig is voor de organisatie.

De kwetsbare leider heeft als rol om niet weg te lopen voor de moeilijkheden rond veranderingen, maar deze te benoemen en te plaatsen in een constructief perspectief. Dat is het signaal aan de organisatie dat onzekerheid geen kwestie is van falen, maar bijdraagt aan de zoektocht naar een oplossing.

Verkleinen kloof tussen werkvloer en top

Corine Sheratte pleit voor een psychologisch veilige werkcultuur die openhartige gesprekken aanmoedigt. Bij fouten of vergissingen is het belangrijk om eerlijk te zijn zonder angst voor negatieve gevolgen. In zo’n klimaat zijn fouten een katalysator voor leren en groei. Sheratte spreekt in dit verband over constructieve kwetsbaarheid. Die neemt de druk van de perfectie weg en verkleint daardoor het risico op burn-outs.

Om hiertoe te komen onderstreept Sheratte het belang van boegbeelden. De kwetsbare leider laat zien dat ook mensen die lager in de hiërarchie kunnen opklimmen, zonder dat perfectie noodzaak is. Het verkleint de kloof tussen werkvloer en top. HR zou deze kwetsbaarheid kunnen bevorderen door kleine interventies. Denk aan sessies voor spreken in het openbaar, adviseert ze. Die leggen op een laagdrempelige wijze bloot waar leiders mee worstelen en laten zien welk denkproces er nodig is om te komen tot oplossingen.