Verandermanagement: communicatie is de sleutel bij het voorkomen van verandermoeheid

Door: Debra Cadman, oud HR-directeur Capgemini in opdracht van Brightmine

In de snel veranderende wereld van vandaag, waarin economische, sociale en politieke ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen, is verandering in organisaties al lang geen uitzondering meer. Feitelijk is het een constante die organisaties dwingt flexibel en wendbaar te blijven. Het dilemma is: hoe zorg je ervoor dat die voortdurende veranderingen niet ten koste gaan van de motivatie en het welzijn van medewerkers? Het antwoord ligt vaak in het herkennen en aanpakken van verandermoeheid.

Het probleem ontstaat vaak wanneer medewerkers geen tijd hebben zich aan te passen aan één verandering voordat de volgende voor de deur staat

Verandermoeheid wordt gekenmerkt door gevoelens van uitputting, weerstand en soms zelfs onthechting, die medewerkers ervaren wanneer ze over een langere periode blootgesteld worden aan continue veranderingen. Dit kan variëren van reorganisaties, de implementatie van nieuwe systemen tot cultuurveranderingen.

Het probleem ontstaat vaak wanneer medewerkers niet genoeg tijd krijgen om zich aan te passen aan een verandering voordat de volgende alweer voor de deur staat. Verandermoeheid heeft negatieve gevolgen voor zowel de betrokkenheid van medewerkers als de effectiviteit van veranderingsinitiatieven zelf.

Oorzaken van verandermoeheid

Het tempo en de frequentie van veranderingen in organisaties is in de afgelopen jaren enorm toegenomen. In 2022 kregen medewerkers volgens een onderzoek van Gartner gemiddeld tien verschillende veranderinitiatieven te verwerken, tegenover slechts twee in 2016.

Deze veranderingen brengen onmiskenbare voordelen met zich mee, maar creëren ook een serieuze uitdaging op HR-gebied, want hoe zorg je ervoor dat medewerkers niet overbelast raken? Verandermoeheid ontstaat meestal door een combinatie van factoren:

1. Frequentie en snelheid van veranderingen: Wanneer veranderingen elkaar in rap tempo opvolgen, krijgen medewerkers nauwelijks de tijd om zich aan te passen of de effecten van eerdere veranderingen te integreren. Dit leidt tot een gevoel van overbelasting, waardoor medewerkers minder effectief kunnen reageren op nieuwe initiatieven.
2. Onvoldoende communicatie: Een gebrek aan duidelijke communicatie over de redenen en doelen van veranderingen kan leiden tot onzekerheid en scepsis onder medewerkers. Wanneer medewerkers niet begrijpen waarom bepaalde veranderingen plaatsvinden of wat de uiteindelijke voordelen zijn, neemt de kans toe dat zij zich gaan vervreemden van de organisatie.
3. Inconsistentie in veranderingen: Het komt vaak voor dat veranderingen elkaar tegenspreken of dat medewerkers tegenstrijdige informatie ontvangen. Dit kan verwarring veroorzaken en het vertrouwen in de organisatie ondermijnen. Wanneer veranderingen niet goed op elkaar aansluiten, voelen medewerkers zich niet in staat om effectief mee te bewegen met de organisatie.
4. Weerstand tegen verandering: Na een lange periode van veranderingen kunnen medewerkers uitgeput raken en gaan ze zich tegen het veranderingsproces verzetten. Dit gebeurt vaak als zij het gevoel hebben dat ze geen controle meer hebben over hun werk of als ze geen steun ervaren bij de veranderingen die van hen worden gevraagd.

Verandermoeheid voorkomen en aanpakken

Verandermoeheid kan een grote impact hebben op de organisatie als geheel. Medewerkers die zich uitgeput of cynisch voelen door constante veranderingen, verliezen vaak hun motivatie en betrokkenheid. Dit heeft niet alleen negatieve gevolgen voor de productiviteit en de samenwerking, maar kan ook leiden tot een verhoogd personeelsverloop. In sommige gevallen kan dit zelfs resulteren in quiet quitting (medewerkers blijven wel hun werk doen, maar zetten zich niet meer extra in).

Het personeelsbestand lijdt hierdoor verlies van talent en kennis, vooral wanneer medewerkers die essentieel zijn voor het succes van de veranderinitiatieven de organisatie verlaten. Verandermoeheid beïnvloedt ook op de effectiviteit van de veranderingen zelf. Wanneer medewerkers zich niet volledig inzetten, is de kans kleiner dat veranderingen daadwerkelijk worden doorgevoerd en verankerd in de organisatiecultuur.

De sleutel tot het succesvol beheren van verandermoeheid ligt onder meer in het vermogen van HR om hierop proactief te sturen. Door te helpen veranderingsinitiatieven goed te plannen, te communiceren en medewerkers te ondersteunen, kan HR ervoor zorgen dat de personeelsorganisatie niet verdrinkt in de constante stroom van veranderingen.

Gefaseerd en duidelijk veranderen

Veranderingen kunnen verschillende effecten hebben op diverse groepen medewerkers. Daarom is het belangrijk dat HR niet alleen naar de praktische aspecten van verandering kijkt, maar ook naar de betekenis van de diversiteit, gelijkheid en inclusie (DE&I) binnen de organisatie.

Sommige groepen medewerkers kunnen bijvoorbeeld moeite hebben met thuiswerken, vanwege beperkte faciliteiten daar of andere persoonlijke omstandigheden. Het is mede aan HR om ervoor te zorgen dat de veranderingen inclusiever worden ingericht, en alle medewerkers gelijke kansen krijgen om zich aan te passen en te profiteren van de veranderingen.

Acties die HR kan ondernemen

Tijdens veranderingsprocessen is het essentieel om te zorgen voor duidelijke en inclusieve communicatie en beleid. Medewerkers moeten precies begrijpen wat er verandert, waarom dat gebeurt, en hoe zij hierin een rol kunnen spelen. Daarbij is het belangrijk om managers en medewerkers te trainen in het herkennen van vooringenomenheid en discriminerende praktijken, zodat een cultuur van inclusiviteit actief wordt bevorderd.

Ook moeten de verschillende behoeften van medewerkers worden meegenomen in het proces. Denk hierbij aan het aanbieden van flexibele werkopties of het bieden van extra ondersteuning waar dat nodig is. Zo kunnen alle medewerkers zich optimaal aanpassen en profiteren van de veranderingen.

Verandermoeheid is een steeds relevanter probleem voor organisaties die snel moeten veranderen om competitief te blijven. HR speelt een sleutelrol in het voorkomen van overbelasting en het ondersteunen van medewerkers tijdens veranderingsprocessen. Door strategisch om te gaan met timing, communicatie en betrokkenheid, en door de juiste ondersteuning te bieden, kan HR ervoor zorgen dat veranderingen zowel effectief zijn als worden doorgevoerd op een manier die de betrokkenheid en het welzijn van medewerkers bevordert.

Wilt u meer weten en leren over verandermanagement? Bezoek dan Brightmine

Brightmine biedt HR-professionals ondersteuning in dit proces door middel van praktische kennisdocumenten en checklists. Deze tools helpen bij een effectievere implementatie en vergroten de kans op acceptatie van veranderingen binnen de organisatie.