Arbeidsmarkt derde kwartaal: daling vacatures en stijging werkloosheid, minder krapte

Aan het einde van het derde kwartaal van 2024 stonden er 397 duizend vacatures open. Het aantal vacatures daalt al ruim twee jaar bijna onafgebroken; alleen in het eerste kwartaal van 2024 was er een lichte stijging. De meeste vacatures bevinden zich in de handel, zorg en zakelijke dienstverlening, samen goed voor de helft van alle openstaande functies.

In vervoer en opslag daalde het aantal vacatures met ruim 1 duizend naar 17 duizend. Ook in de bouw en financiële dienstverlening nam het aantal vacatures af met 1 duizend, tot respectievelijk 26 duizend en 9 duizend. Vorig kwartaal waren vervoer en bouw nog uitzonderingen met een stijging.

Na negen kwartalen van daling steeg het aantal vacatures in de handel met 1 duizend naar 73 duizend. Ook de horeca zag na twee kwartalen een stijging van 1 duizend vacatures naar 28 duizend. In onroerend goed en industrie stegen de vacatures ook, maar met minder dan 1 duizend.

Minder nieuwe vacatures

In het derde kwartaal ontstonden minder nieuwe vacatures: 346 duizend, 1 duizend minder dan in het tweede kwartaal. Er werden ook minder vacatures vervuld (inclusief vervallen vacatures), 351 duizend ten opzichte van 357 duizend in het tweede kwartaal.

De vacaturegraad nam in het afgelopen kwartaal iets af tot 44. Dit betekent dat er per duizend banen van werknemers 44 vacatures open stonden. De bedrijfstak met de hoogste vacaturegraad blijft de bouw (72). Al langere tijd is de vacaturegraad in het onderwijs het laagst. In het derde kwartaal ging het om 18 vacatures per duizend banen.

Meer banen in derde kwartaal 2024

Met een groei van 18 duizend banen (+0,2%) kwam het totaal in het derde kwartaal van 2024 op 11,6 miljoen, inclusief voltijd- en deeltijdbanen. Het aantal werknemersbanen steeg minimaal (+1 duizend) naar ruim 9 miljoen, terwijl het aantal zelfstandigenbanen met 17 duizend (+0,6%) toenam tot 2,6 miljoen. Zelfstandigen maken nu ruim een vijfde van alle banen uit.

Bij uitzendbureaus daalde het aantal banen met 10 duizend (-1,5%), na een eerdere daling van 12 duizend in het tweede kwartaal. In het openbaar bestuur kwamen er 8 duizend banen bij (+1,1%), terwijl handel, vervoer, horeca, zakelijke dienstverlening en zorg gezamenlijk groeiden met 16 duizend banen. Banen in landbouw en onderwijs daalden licht, beide met 2 duizend.

Minder gewerkte uren

In het derde kwartaal van 2024 werkten werknemers en zelfstandigen samen ruim 3,7 miljard uur, 0,2 procent minder dan een kwartaal eerder (gecorrigeerd voor seizoensinvloeden).

Van de 9,8 miljoen mensen met betaald werk hadden bijna 2,7 miljoen een flexibele arbeidsrelatie, 39 duizend minder dan een kwartaal eerder. Het aantal vaste werknemers steeg met 9 duizend naar 5,5 miljoen, terwijl het aantal zelfstandigen met 5 duizend daalde naar 1,6 miljoen. Voor het eerst sinds 2020 daalde het totale aantal werkenden, en de nettoarbeidsparticipatie zakte van 73,4 naar 73,1 procent.

Werkloosheid licht toegenomen

Het aantal werklozen steeg in het derde kwartaal met 4 duizend naar 374 duizend, wat neerkomt op 3,7 procent van de beroepsbevolking (tegenover 3,6 procent een kwartaal eerder). Werklozen zijn mensen zonder betaald werk die recent hebben gezocht en snel beschikbaar zijn.

Bij jongeren nam de werkloosheid toe van 8,6 naar 8,8 procent, terwijl deze onder 25- tot 45-jarigen (3,0 procent) en 45- tot 75-jarigen (2,1 procent) gelijk bleef. Vooral bij jongeren en 45-plussers nam het aantal niet-werkenden toe die niet actief naar werk zoeken of beschikbaar zijn.

Minder baanvinders en meer baanverliezers

De stijging van de werkloosheid in het derde kwartaal van 2024 komt door veranderingen tussen werkenden, werklozen en de niet-beroepsbevolking. Zo nam het aantal werklozen toe met 29 duizend doordat meer mensen zonder succes naar werk zochten (van niet-beroepsbevolking naar werkloos). Dit was vergelijkbaar met het vorige kwartaal.

Tegelijkertijd daalde de werkloosheid doordat 25 duizend mensen werk vonden, hoewel dit minder was dan een kwartaal eerder. Er kwamen echter ook meer werkenden zonder baan te zitten. Per saldo nam het aantal werklozen met 4 duizend toe. De niet-beroepsbevolking groeide sterk, met een stijging van 33 duizend.

Aantal langdurig werklozen toegenomen

Het aantal langdurig werklozen (langer dan een jaar) steeg in het derde kwartaal van 2024 van 61 naar 68 duizend. Kortdurende werkloosheid daalde licht, van 309 naar 306 duizend. Daarmee steeg het aandeel langdurig werklozen tot 18 procent.

Mensen zonder werk die óf niet recent naar werk zochten óf niet direct beschikbaar zijn, worden niet als werkloos meegeteld. Ook deeltijdwerkers die meer uren willen werken blijven buiten deze cijfers. Het CBS brengt deze groepen samen onder het onbenut arbeidspotentieel.

In het derde kwartaal ging het naast 374 duizend werklozen om 183 duizend direct beschikbare, niet-zoekende personen (+6 duizend) en 106 duizend zoekenden die niet beschikbaar waren. Deze groepen worden semiwerklozen genoemd. Daarnaast waren er 504 duizend deeltijdwerkers die meer uren wilden (-9 duizend).

Bron: CBS