Automatisering vraagt om realpolitik van HR

Tot voor kort kon je die vraag als HR-professional negeren met een minzaam glimlachje. Maar de ontwikkelingen van de laatste tijd werpen hier een heel ander licht op. De gevolgen daarvan zullen voor steeds meer HR-professionals voelbaar worden. Betekent dat ook einde oefening? Zo snel zal het niet gaan. Wel wordt die optie steeds minder fictie. 

 

In The Second Machine Age schrijven Brynjolfsson en McAfee dat de innovatieslag in de industrielanden aan een groeispurt begonnen is, die tot nu toe ongekend is. Oorzaak: bedrijven en overheden hebben de afgelopen 50 jaar intensief geïnvesteerd in ICT. Dat heeft wereldwijd een vruchtbare bodem van ICT-technologie gelegd, waarop nieuwe technieken goed gedijen en elkaar exponentieel versterken. Neem bijvoorbeeld de gouden combinatie van smartphone, Google, Booking.com en Airbnb. 

 

Die opkomende technologieën zullen menselijke taken overnemen en tot verlies aan banen leiden. Daar staat tegenover dat het ook nieuwe banen oplevert. Bij Booking.com groeide het aantal medewerkers van circa 1000 in 2008 naar ruim 10.000 in 2016. Zolang die twee factoren elkaar in evenwicht houden is er weinig aan de hand. In hun boek voorspellen Brynjolfsson en McAfee echter dat de komende automatiseringsgolf te snel gaat om het huidige niveau van werkgelegenheid de komende jaren op peil te houden. Op het World Economic Forum 2016 zei de MIT-hoogleraar dat het verdwijnen van banen als gevolg van automatisering zelfs nog veel sneller zal gaan dan eerder gedacht. Als HR-professional denkt u wellicht dat dit op termijn waarschijnlijk ook wel in uw organisatie gaat spelen, maar niet dat dit uw eigen toekomst raakt. Dat moet u waarschijnlijk nuanceren. 

 

Een recente ontwikkeling waar Brynjolfsson op doelde betreft de verrassende prestaties van zelflerende software ofwel artificial intelligence (AI). Zo versloeg Google’s experimentele computerprogramma AlphaGo vorige maand met 5-0 de Europees kampioen go. Dit van oorsprong Aziatische bordspel is vijf maal complexer dan schaken. Dat zelflerende software deze mijlpaal zou bereiken, hadden informatica-experts niet verwacht vóór 2020. ‘De volgende generatie van AI belooft evenveel impact te hebben als de mobiele revolutie en de internetrevolutie hiervoor,’ schreef Eric Schmidt, CEO van Alphabet, in december in Time magazine. Volgens Martin Ford zal die impact zelfs ronduit ontwrichtend zijn, ook voor kennisintensieve beroepen. Ford won onlangs de prestigieuze Financial Times-prijs voor zijn bestseller The Rise of the Robots. De Amerikaanse schrijver en softwareondernemer waarschuwt voor de vernietigende impact van automatisering op de maatschappij. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid concludeerde vorig jaar dat het niet zo’n vaart zal lopen. Want was het immers niet zo dat in vorige revoluties wel veel banen verdwenen, maar we daar nieuwe en beter betaalde voor terugkregen? Dat ziet Ford deze keer niet gebeuren. ‘Het verschil is dat machines nu het denkvermogen en de leercapaciteiten van de mens overnemen. Dat geldt ook voor de medische wereld, de advocatuur en de media.’ 

 

Inderdaad experimenteren internationale advocatenkantoren momenteel met het genereren van juridische adviezen met behulp van robots die draaien op zelflerende software. De advocatuur verwacht dat dit het werk van advocaten op termijn deels zal overnemen, zodat het klassieke business-model op de schop zal moeten. Een vergelijkbare ontwikkeling is gaande in de beleggingsadvieswereld en in de accountancy. 

Het zou wel eens van struisvogelpolitiek kunnen getuigen om te denken dat deze bui voor de HR-functie wel zal overwaaien. De ontwikkelingen vragen eerder om realpolitik. Het is te driest om te stellen dat er geen HR-manager meer te vinden is binnen tien jaar, en zelfs binnen twintig jaar. Maar zo langzamerhand wordt voor de ene na de andere HR-professional de vraag urgent, welke impact de voortgaande automatisering de komende jaren kan hebben op zijn of haar eigen takenpakket. De ontwikkelingen gaan nog te langzaam om je erdoor te laten overvallen, maar te snel om er geen aandacht aan te besteden.

Toine Al

 

—