Beoordelen zonder vooroordelen, hoe doet u dat?

Het beoordelingsgesprek heeft geen goede naam. Zo zouden beoordelingen eenzijdig zijn en organisaties handenvol tijd en geld kosten. In een onderzoeksartikel van Harvard Business Review (HBR) voegen Amerikaanse onderzoekers aan dit rijtje een nieuw bezwaar toe: vooroordelen.

Ze melden op basis van onderzoek dat vrouwen bij beoordelingen eerder vage feedback krijgen die niet ingaat op wat goed gaat of beter kan. Ook worden vrouwen en mannen niet langs dezelfde lat gemeten: mannen vooral op technische vaardigheden en vrouwen vooral op communicatieve.

Kans op onbewuste vooroordelen

De boosdoener is het beoordelingsformulier. Doordat hierop vaak invulvelden staan met veel te ruime vragen, kan de beoordelaar alle kanten op. Daardoor krijgen onbewuste vooroordelen een kans, ook al heeft uw manager de beste bedoelingen. In het artikel staan de volgende voorbeelden van deze vragen:

• ‘Beschrijf hoe het functioneren van uw werknemer beantwoordt aan uw verwachtingen.’
• ‘Wat zijn de belangrijkste resultaten die uw werknemer heeft behaald?’

Als uw organisatie dergelijke vragen gebruikt, dan is er volgens de onderzoekers werk aan de winkel. Door u bewust te zijn van de tekortkomingen van veel beoordelingsformulieren, kunt u uw beoordelingssystematiek namelijk verbeteren en eerlijker maken.

Beoordelingsformulier bij het oud papier?

Het beoordelingsformulier hoeft niet in zijn geheel bij het oud papier. En het is evenmin nodig om alle beoordelingsgesprekken af te schaffen. Wel kunt u volgens de onderzoekers op een aantal punten verbeteringen doorvoeren om uw beoordelingen betrouwbaarder te maken:

• Beoordelingsschaal: Een beoordelingsschaal geeft heldere criteria waarop een werknemer wordt beoordeeld. Deze criteria spreken manager en medewerker eerder af, bijvoorbeeld tijdens een planningsgesprek.
• Vragen: Vragen op een beoordelingsformulier moeten specifiek zijn; open vragen waarmee managers alle kanten uit kunnen, zijn uit den boze. Laat beoordelaars voor iedereen specifieke en meetbare resultaten invullen.
• Consistentie: Klaar met beoordelen? Dan loont het om het stapeltje met beoordelingsformulieren nog eens door te lopen op consistentie. Dit voorkomt dat beoordelingen uit de pas lopen.

Bron: HBR