Bogdan Manta: “Inzicht in werking brein hét wapen tegen vooroordelen”

Neurowetenschap is ‘hot’, getuige bestsellers zoals ‘Wij zijn ons brein’ van Dick Swaab. Ook binnen HR lijken neurowetenschappelijke inzichten terrein te winnen. Terecht, zegt neurowetenschapper en bedrijfseconoom Bogdan Manta, oprichter van adviesbureau The Essential Experts en spreker op de Leadership in HR Summit 2022.

“Tenslotte gaat het in HR om het gedrag van mensen. Hoe beter je begrijpt wat mensen motiveert en hoe ze tot beslissingen komen, hoe beter je ze kunt aansturen. Neurowetenschappelijke inzichten komen HR-medewerkers dus zeker van pas.”

Emoties versus redelijkheid

Een voorbeeld? Manta verwijst naar de verschillen tussen generaties. Waar de babyboomers nog wel bereid zijn hun hele leven voor één en hetzelfde bedrijf te werken, is daarvan bij de leden van de jongere millennials nog maar zelden sprake van, en bij de nog jongere Generatie Z al helemaal niet, zegt hij. Inzicht in wat elke generatie beweegt, is voor HR van grote waarde, dat hoeft geen betoog. Maar inzicht in de werking van hun brein? “Zeker. Je ziet dat hoe jonger mensen zijn, hoe meer ze zich laten leiden door hun emoties. Hun beslissingen zijn veel impulsiever, en minder rationeel”, aldus Manta.

Uiteraard verschilt per persoon in hoeverre hij zich door zijn emoties laat leiden, en spelen zaken aanleg en omgevingsfactoren zoals iemands opvoeding ook een rol naast zijn leeftijd, erkent hij. Niet elke jongere is een vat vol emoties, niet elke oudere is de redelijkheid zelve. Waar het hem om gaat, is dat verschillen tussen generaties een grote rol kunnen spelen, en dat de neurowetenschap kan bijdragen tot inzicht in de oorzaken ervan. “Dat is voor HR-functionarissen van belang. Want dan kun je daar rekening mee houden, en ben je desgewenst beter in staat om gedrag bij te sturen.”

Baas over ons brein

Want dat bijsturen is best mogelijk, is zijn overtuiging. Voor sommige neurowetenschappers is het brein te vergelijken met de bestuurder van een auto. Een ouderwetse, niet-zelfbesturende auto: wat de auto doet, wordt bepaald door degene die achter het stuur zit. En evenmin als de auto vrij is om te bepalen of hij naar links of naar rechts afslaat bij een kruising, zijn wij vrij om te kiezen of we ons gedrag aanpassen.

Tot die school behoort Manta niet: “We kunnen ons bewust worden van de emoties die rationele beslissingen in de weg staan. En dan zorgen dat we niet aan die emoties toegeven.” Het brein mag ons dan misleiden en – zoals de titel van de presentatie van Manta op de HR Summit op 16 juni heet – spelletjes met ons spelen, we zijn niet gedoemd om daar het slachtoffer van te blijven. We kunnen ons brein de baas worden.

Leeftijdsisme

Dus is het volgens hem ook niet altijd nodig om jongeren op hun emoties aan te spreken, alsof er geen andere mogelijkheid bestaat: je zou ze bijvoorbeeld ook kunnen trainen om hun bespiegelende vermogens aan te sterken.

En ook ouderen, hoe redelijk ze in de regel ook mogen zijn, kunnen nog wel eens zo’n training gebruiken. “Want hebben ook ouderen hebben nog wel eens last van vooroordelen. Er zijn maar liefst 188 ‘biases’ die een nuchter oordeel verhinderen. ‘Leeftijdsisme’ is daar eentje van. En ouderen hebben net zo goed last van voordelen jegens jongeren als andersom. Gelukkig is het mogelijk om ook hun neiging tot leeftijdsdiscriminatie tegen te gaan.”

Voor hier voor meer informatie over de Leadership in HR Summit 2022: Pathfinders of the new world