Pensioenparagraaf CAO genegeerd: nabetaling tot 400 miljoen euro…

Dit heeft het gerechtshof Den Haag onlangs geoordeeld. De kosten voor het online reisplatform worden geschat op meer dan 400 miljoen euro. De vraag of Booking.com wel of niet pensioenpremie moet afdragen aan het bedrijfstakpensioenfonds, was de inzet van een keur aan rechtszaken, die jarenlang sleepten.

Nee, zei Booking.com, want we zijn meer techbedrijf dan reisbureau en IT-bedrijven zijn volgens de CAO vrijgesteld van de verplichte pensioenbijdrage. Van alle vierduizend Booking.com-medewerkers werkt ongeveer tachtig procent als IT’er. Volgens het bedrijf houden deze werknemers zich niet direct bezig met reisbemiddeling.

Booking.com valt daardoor naar eigen zeggen niet onder het verplichte pensioenfonds van de reisbranche die is ondergebracht bij PGB.

Boeking van accommodaties als kernactiviteit

Het bedrijfstakpensioenfonds vindt daarentegen dat Booking.com toch vooral een reisbemiddelaar is en dus gewoon premieplichtig is. Het hof volgt die lezing. Uit de statuten, jaarstukken, website, algemene voorwaarden en omzetcijfers blijkt volgens het hof dat boeking van accommodaties de kernactiviteit van Booking.com is. Zo zouden volgens de rechters ook IT’ers bijdragen aan ‘de totstandkoming van reisovereenkomsten’. Activiteiten als hotelboekingen, boekingen van huurauto’s, vliegtickets en concertkaarten ziet het hof als ‘overeenkomsten op het gebied van reizen in de ruimste zin des woord’, zoals omschreven in het verplichtstellingsbesluit van PGB.

Gevolg: alle medewerkers die sinds 1999 bij Booking.com hebben gewerkt moeten nu pensioenrechten krijgen bij PGB en daar moet premie voor betaald worden. Kostenplaatje: meer dan 400 miljoen euro.

Vegetarische gehaktballen versus ballen van vlees

Booking.com is niet de enige partij die overhoop ligt met de brancheorganisatie. Ook Livekindly, een producent van vleesvervangers uit Oss, ligt overhoop met Vlep, het pensioenfonds voor de slagerij. Het gaat om de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor Vlees, Vleeswaren, Gemaksvoeding en Pluimveevlees, dat de pensioenen regelt voor werknemers en oud-werknemers in de vleeswarenindustrie, de gemaksvoedingindustrie, de versvlees- en vleesbewerkende industrie en de pluimveeverwerkende Industrie.

Livekindly verzet zich tegen aansluiting bij Vlep, omdat de vegetarische variaties op gehaktballen, frikadellen en hamburgers iets heel anders zijn dan vleesproducten. Dat vond de kantonrechter ook in 2022, maar het Haagse gerechtshof kwam tot een ander oordeel.  De gemiddelde Nederlander begrijpt tegenwoordig ook de vegetarische variant van gehaktballen en hamburger, stelde het gerechtshof. “Bij het aanbieden van zo’n gehaktballetje zal er weliswaar vaak bij verteld worden dat het een vegetarische variant is, maar ook dan is het nog steeds een gehaktballetje.”

De zaak ligt nu bij de Hoge Raad, maar de advocaat-generaal heeft al uitgesproken het eens te zijn met het oordeel van het Haagse gerechtshof.

Sprake van een eigen onderzoeksplicht

Waar het om draait is volgens werkgeversvereniging AWVN dat een werkgever de verantwoordelijkheid heeft om de juiste pensioenregeling te volgen en wel op de juiste manier. Er is zelfs sprake van een eigen onderzoeksplicht.

Als de werkgever de wettelijke verplichte deelname aan een pensioenfonds niet naleeft, zijn er risico’s. De onderneming kan bijvoorbeeld achteraf met terugwerkende kracht worden aangesproken om premies te betalen, zoals nu bij Booking.com het geval is en wat nu ook dreigt te gebeuren bij Livekindly.

Dat bedrijf is dan dubbel de sigaar, omdat het een eigen pensioenregeling heeft bij ASR. De pensioenkosten zijn dus gemaakt, maar met de dreiging dat er ook nog eens pensioenpremie moet worden afgedragen aan het pensioenfonds van de sector. Ook kunnen bestuurders van het desbetreffende bedrijf of de organisatie aansprakelijk worden gesteld.

Pensioenuitkering zonder afdracht van een pensioenpremie

Verder zijn er ook risico’s voor het pensioenfonds, aldus AWVN. Werknemers kunnen namelijk aanspraak maken op pensioenuitkeringen, zelfs als daar nooit premies voor zijn ontvangen. Het is daarom van groot belang dat bedrijven en organisaties de juiste pensioenregeling volgen.

Dat het soms misgaat bij de interpretatie van CAO’S is volgens Joost van Ladesteijn van Vertex Legal niet vreemd. CAO’s beslaan tegenwoordig gemakkelijk honderd pagina’s. Frequent is onbegrijpelijk wat er in een CAO-artikel staat. “Heb je als werkgever gebruik gemaakt van je partijautonomie en contractsvrijheid om geen CAO te sluiten, dan kan alsnog een CAO gelden”, aldus Ladestein onlangs op CHRO.nl. “Bijvoorbeeld doordat de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bepalingen algemeen verbindend verklaart.”

Ontwikkelingen in de wereld van werken

Ladestein heeft tien tips voor werkgevers “Denk na over de gevolgen van gebondenheid aan een CAO.”, zo is een van zijn tips. “Overweeg niet lid te zijn van een werkgeversvereniging, dan wel eis dat zij serieus opkomen voor je rechten.”

AWVN waarschuwt dat nieuwe ontwikkelingen in de wereld van werk en het verrichten van nieuwe activiteiten, ervoor zorgen dat het lastiger wordt om te bepalen welke activiteiten er onder de reikwijdte van een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds vallen. Sectoren en activiteiten vervagen en lopen steeds meer in elkaar over. Dat betekent dat bedrijven en branches met elkaar in gesprek moeten om hierop een antwoord te vinden, zo adviseert AWVN.