ChatGPT is booming! En dat is ook een nieuwe uitdaging voor HR-professionals en CHRO’s

Door Dr. Maarten Renkema, Universitair Docent HRM, Universiteit Twente

Een chatbot die kan functioneren als een persoonlijke assistent. Waar je mee in gesprek kan gaan, die teksten schrijft welke bijna niet te onderscheiden zijn van door mens geschreven teksten, die suggesties kan doen voor het avondeten en die kan helpen te reflecteren op het eigen gedrag.

ChatGPT biedt ook mogelijkheden voor HR, denk aan het schrijven van HR-beleid, onboardingprocessen, functie-omschrijvingen en vacatureteksten

In december vorig jaar introduceerde het Amerikaanse onderzoekslaboratorium voor kunstmatige intelligentie OpenAI de online applicatie ChatGPT bij het brede publiek. En je kunt het moeilijk gemist hebben. De NRC schreef al zeker 17 artikelen over ChatGPT, in de New York Times is het zelfs al in 77 artikelen voorgekomen.

En op Google heeft de term “ChatGPT” inmiddels 671 miljoen hits. Oftewel, ChatGPT is booming! Maar is het een hype of heeft het werkelijk revolutionaire gevolgen? En wat betekent dit voor het HRM vakgebied?

Vorig jaar schreef ik al in een blog over AI en de gevolgen voor kenniswerk – destijds ging het over de applicatie DALL·E eveneens van OpenAI. Dit keer heeft OpenAI opnieuw veel aandacht naar zich toegetrokken met het beschikbaar maken van ChatGPT, een applicatie gebaseerd op het GPT-3 taalmodel.

Generatieve taalmodellen

GPT staat voor Generative Pre-trained Transformer en komt erop neer dat ChatGPT een taalmodel is dat teksten kan genereren, ontwikkeld met behulp van deep- en supervised learning technieken. ChatGPT creeërt een tekst op basis van een instructie (‘prompt’) die je als gebruiker invoert.

Het idee is dat het model kan berekenen/voorspellen wat het volgende woord/zinsdeel is. Het model is daarnaast ook getraind door mensen. Het maakt gebruik van 175 miljard parameters en is daarmee een van de grootste taalmodellen ter wereld.

Als professionals straks niet meer nodig zijn, wie zorgt er dan voor kennisontwikkeling?

Er zijn veel toepassingen mogelijk op basis van ChatGPT. Gezien het een taalmodel is, lijkt de productie van tekst de meest logische toepassing, bijvoorbeeld bij het structureren en schrijven van communicatie (denk aan e-mails, nieuwsberichten en beleidsdocumenten). Daarnaast kan het ondersteunend zijn bij de eerste fase van creativiteit, door een lijst van voorstellen te genereren of argumenten voor en tegen te creëeren.

Ook is het in staat om teksten samen te vatten – of om titels te verzinnen zoals ik voor dit artikel heb gedaan. Ik vind het interessant dat er op dit moment volop geëxperimenteerd en gepionierd wordt met ChatGPT: wat werkt wel en wat werk niet?

Toepassingen HRM

Mijn oorspronkelijke idee was ook om dit artikel (deels) door ChatGPT te laten schrijven, om te laten zien wat de mogelijkheden zijn, maar inmiddels hebben al vele schrijvers en journalisten aangetoond dat dit kan (zie bijvoorbeeld NRC). Daarom ga ik in deze blog in op de onderliggende ontwikkelingen en implicaties voor het werk van HR-professionals.

Bij de toepassing binnen het HRM vakgebied kan je denken aan het schrijven van HR-beleid (verzuim- en beloningsbeleid), onboardingprocessen, functie-omschrijvingen (zie tekstbox 1), persona’s, en vacatureteksten en het screenen van sollicitatiebrieven. Ook kan de Chatbot gebruikt worden om gesprekken te oefenen.

De introductie van ChatGPT is een (belangrijke?) mijlpaal in iets dat al langere tijd in ontwikkeling is: de toepassing van kunstmatige intelligentie (AI) binnen het (kennis)werk. Dit is het onderwerp dat we op dit moment in een onderzoeksproject bestuderen (zie blog).

Samenwerking tussen mens en AI

Binnen het project zijn we met name geïnteresseerd in het perspectief van de medewerker die samenwerkt met AI. Tijdens de Dutch HRM Network conferentie presenteerden we de eerste bevindingen van de literatuurstudie die we hebben uitgevoerd.

Daaruit komt naar voren dat kenniswerkers niet per definitie positief zijn over de samenwerking: hoewel AI ondersteunend kan zijn bij de uitvoer van bepaalde taken kan het ook leiden tot minder transparantie en autonomie.

De afgelopen maanden hebben we ook interviews gehouden met ontwikkelaars en (potentiële) gebruikers van AI-toepassingen. Wat met name opviel is dat het voor eindgebruikers niet altijd uitmaakt of er nou AI wordt gebruikt bij een bepaalde toepassing.

De impact van ChatGPT en AI voor HR

Ontdek de impact van AI en ChatGPT op de toekomst van werk én op jouw eigen HR-werkzaamheden! Tijdens deze inspirerende middag op 21 september in AFAS Leusden nemen we je mee op een reis door de wereld van AI in HR. Ontdek hoe AI HR-werkzaamheden kan optimaliseren en stroomlijnen, en zo zorgt voor verbeterde efficiëntie en tijdwinst.

Bekijk het programma

Gevolgen voor ontwikkeling expertise

Een ander belangrijk aspect is de implicatie voor kennis en expertise. Hoewel ChatGPT, en AI in het algemeen, kennis breder beschikbaar kan maken en dus de verspreiding van kennis groter maakt, zijn er beperkingen voor de ontwikkeling van professionele expertise [1].

Verliezen kenniswerkers (accountants, consultants, medisch specialisten, wetenschappers) niet een bepaalde waarde wanneer ze niet meer weten op basis waarvan ze besluiten nemen? Beperkt het schrijven met AI niet het leren van een vaardigheid?

Hoewel Susskind en Susskind (2022) in hun boek over de toekomst van de professie beschrijven dat technologieën als AI inderdaad kunnen helpen kennis voor een breder publiek beschikbaar te maken, zien zij ook in dat de ontwikkeling van kennis en expertise een belangrijke beperking is [2]. Want als de profesionals niet meer nodig zijn, wie zorgt er dan voor kennisontwikkeling?

Voorzichtigheid geboden

Het is dus belangrijk dat we ook de beperkingen van deze AI-toepassingen benoemen. Zo zijn de prompts die de menselijke gebruiker geeft cruciaal voor de bruikbaarheid van de output.

Daarnaast is het belangrijk dat de output van de AI niet kritiekloos wordt overgenomen. ChatGPT blijft een taalmodel, het heeft geen bewustzijn en dus ook geen idee wat het heeft geschreven. OpenAI geeft zelf aan dat antwoorden, ondanks dat het zeer overtuigend gebracht wordt, fouten en onzinnigheden kan bevatten. Sommigen spreken over “artificial hallucinations”, waarbij met overtuiging zaken beweerd worden die onjuist ofwel hallucinant zijn .

Er bestaat een kans dat HR-medewerkers vervangen worden door collega’s die ondersteund worden door slimme technologie

Het is dus cruciaal dat een kundige persoon de output van AI analyseert en integreert en zelf verantwoordelijkheid draagt – dit uitgangspunt wordt in onderzoek ook wel human-in-the-loop genoemd waarbij taken niet geautomatiseerd maar medewerkers juist ondersteund worden door AI [3].

Een ontwikkeling waar we op universiteiten mee te maken hebben is auteurschap, hoe weten we nog of een student een tekst heeft geschreven als ChatGPT teksten kan genereren die op het oog moeilijk te onderscheiden zijn.

Echter, niet alleen docenten kunnen hiermee te maken krijgen, want ook HR-managers beoordelen teksten. Denk aan sollicitatiebrieven, worden die nog door sollicitanten geschreven? Of beleidsstukken die geproduceerd worden in het HR-team?

De toekomst: samenwerken met AI?

Mensenwerk lijkt binnen het HRM vakgebied nog niet zo snel door technologie vervangen te gaan worden, maar er bestaat een kans dat HR-medewerkers vervangen worden door collega’s die ondersteund worden door slimme technologie. Dus CHROs – leer over AI-toepassingen, experimenteer, maar wees ook kritisch!

HR-professionals moeten (technische) kennis hebben of ontwikkelen om mee te kunnen praten en zo de belangen van medewerkers te kunnen behartigen

Uit een reconstructie blijkt dat ChatGPT tot code rood heeft geleid bij Google. Ontwikkelingen van AI zouden ook de alarmbellen van CHRO’s moeten laten rinkelen: dit is een ontwikkeling die gevolgen heeft en om deze mede vorm te geven moeten HR-professionals (technische) kennis hebben of ontwikkelen om mee te kunnen praten en zo de belangen van medewerkers te kunnen behartigen.

Om verder te onderzoeken welke (mogelijke) invloed het gebruik van AI heeft op het HRM vakgebied en HR-professionals ga ik samen met collega’s uit het Verenigd Koninkrijk workshops organiseren. In het kader van het Digit fellowship gaan we gesprekken en workshops organiseren met HR-professionals, AI-experts en wetenschappers. Wilt u deelnemen of hier meer over weten, neem dan contact op via m.renkema@utwente.nl

Bronvermelding*
1. Ardichvili, A., The Impact of Artificial Intelligence on Expertise Development: Implications for HRD. Advances in Developing Human Resources, 2022. 24(2): p. 78-98.
2. Susskind, R.E. and D. Susskind, The future of the professions: How technology will transform the work of human experts, updated edition. 2022: Oxford University Press.
3. Raisch, S. and S. Krakowski, Artificial Intelligence and Management: The Automation-Augmentation Paradox. Academy of Management Review, 2020. 46(1): p. 192-210.

*Graag niet deze blog maar originele publicaties citeren.

Tekstbox 1:

De impact van ChatGPT en AI voor HR

Ontdek de impact van AI en ChatGPT op de toekomst van werk én op jouw eigen HR-werkzaamheden! Tijdens deze inspirerende middag op 21 september in AFAS Leusden nemen we je mee op een reis door de wereld van AI in HR. Ontdek hoe AI HR-werkzaamheden kan optimaliseren en stroomlijnen, en zo zorgt voor verbeterde efficiëntie en tijdwinst.

Bekijk het programma