De persoonlijkheid van de leiders bepaalt de ondergang of overleving van een organisatie in crisis

Is de topmanager een beslisser die beleid slechts vormgeeft, of is de topmanager persoonlijk verantwoordelijk voor toekomst van een bedrijf? Het laatste is het geval. Sterker nog, de impact van een leider op een bedrijf is bijna niet te onderschatten.

Dat concludeert Tine Buyl, hoogleraar Strategy, Strategic Leadership, and Organizational Resilience aan de Tilburg University. Begin maart bracht ze het onderwerp ter sprake in haar oratie (openbare les) bij het aanvaarden van haar leerstoel. Dertig procent van de toekomstgerichte verschillen tussen bedrijven zijn volgens haar toe te schrijven aan de persoonlijke impact van de leider.

Persoonlijkheid steeds belangrijker

De persoonlijkheid van de leider op een bedrijf wordt volgens Buyl alsmaar belangrijker. Dat belang hangt volgens haar samen met de toenemende druk die er op leiders wordt uitgeoefend. De manier waarop een leider omgaat met deze druk, heeft enorme invloed op het functioneren en de veerkracht van een bedrijf.

Buyl verwees in haar oratie naar leiders van respectievelijk Unilever en OpenAI.  In 2018 trotseerde Paul Polman, de toenmalige topman van Unilever, de aandeelhouders met zijn volharding om voor een langetermijnbeleid te kiezen. Het kostte hem de kop als CEO.

Voorbereiden op onverwachtse gebeurtenissen

Bij OpenAI gebeurde vorig jaar het omgekeerde: Sam Altman werd afgezet als CEO omdat hij te weinig oog zou hebben voor de lange termijn van het bedrijf. Waar de leider een bedrijf heen leidt is sterk afhankelijk van persoonlijke kenmerken van de leider, aldus Buyl. De toekomstgerichte CEO is in staat om een bedrijf voor te bereiden op onverwachtse gebeurtenissen, erop in te spelen en de organisatie aan te passen. Op die manier maken ze het bedrijf veerkrachtig.

Dit soort leiders besteedt meer aandacht aan maatschappelijk verantwoord ondernemen, aldus Buyl. Ook is de neiging groter om te investeren in R&D, omdat daar de toekomst mee veilig kan worden gesteld.

Meer goodwill bij stakeholders

Het resultaat is een betere relatie met stakeholders. Deze bedrijven herstellen sneller van een crisis, wat goed te zien was aan bedrijven die in 2008 waren getroffen door de financiële crisis. Wellicht doordat de toekomstgerichte leider meer goodwill heeft bij stakeholders, suggereert Buyl.

Het omgekeerde is al even waar. De kortzichtige leider die gericht is op de korte termijn neemt doorgaans meer risico. Investeringen in R&D lijden onder de impuls om te snijden in de kosten en zo de financiële resultaten te verbeteren.

Daarmee ondermijnt dit type leider de veerkracht van een bedrijf. Het gevolg is dat het voortbestaan van het bedrijf gevaar loopt. Buyl spreekt in dit verband over de narcistische en hebzuchtige leiders. Dit type leider voelt zich minder verbonden met de organisatie en koestert meer materialistische waarden dan de toekomstgerichte tegenhanger.

Leer hoe je gedrag kan sturen en cultuurverandering kan realiseren

Strategische doelstellingen en cultuurverandering zijn nauw met elkaar verbonden. Een effectieve cultuurverandering stelt de organisatie in staat haar strategische doelen te realiseren.Ontdek de essentie van cultuurverandering en gedragsbeïnvloeding met experts van TIAS School for Business Society en HR Academy. Leer gedragsproblemen aanpakken, effectieve leiderschapsstijlen voor verandering begrijpen en psychologische veiligheid creëren. 

Bekijk de cursus

Nauwelijks te sturen

Dit type leiders laat zich nauwelijks sturen. Worden ze beloond in aandelen of opties, dan stimuleert dat eerder hun risicogerichte gedrag dan dat die erdoor wordt getemperd. Alleen onafhankelijke deskundigen in hun directe omgeving – bijvoorbeeld commissarissen – zijn in staat om dit type leider enigszins in toom te houden.

Maar hoe herken je deze twee verschillende leiderstypes? Dat weet nog niemand, aldus Buyl. Veel van de onderliggende onderzoeken naar de persoonlijkheid van leiders komt uit de VS. Wat de specifieke gedragskenmerken zijn die de impact van leiderschap bepalen, moet nog verder worden onderzocht. Ook de impact van de omgeving van de leider is nog een raadsel, zoals die van de CHRO.

Het geheim van de persoonlijkheid ontrafelen

Het geheim ontrafelen van de persoonlijkheid van de leider is dan ook de missie van Buyl. Zoals het onderzoeken in hoeverre leiders het verleden, heden en toekomst laten meewegen bij het nemen van beslissingen. Of in hoeverre hun digitale vaardigheden impact hebben op de veerkracht van het bedrijf. En welke invloed de CHRO en andere kopstukken uitoefenen op de impact van de leider op het bedrijf.