Leiderschapsles van een Olympische coach 

Hij schaatste zelf op hoog niveau, coachte schaatsters Sven Kramer en Mark Tuitert tijdens de Olympische Spelen in Vancouver en werkt tegenwoordig als manager Performance Center bij voetbalclub FC Groningen. Als er iemand is die weet hoe je op de juiste performance-knopjes van mensen drukt, is het Gerard Kemkers. Kemkers deelde zijn belangrijke leiderschapslesses tijdens een door FinTree gefaciliteerde sessie op FM Dag.

“Hoe leef je als topsporter? Dat weten maar weinigen. De rol van de coach is een vuur te ontsteken”, begint Kemkers. Het is een super ingewikkeld vak, want er komt enorm veel bij kijken. “Je moet mensen inspireren je volle aandacht en toewijding geven. Je moet psychologie begrijpen en leiderschap tonen. En je moet vaak omgaan met grote tegenslagen. Dat heb je niet morgen allemaal voor elkaar. De mindset die je moet hebben is durven te vertrouwen op de onzekerheid van innovatief denken en vooruitstrevend leiderschap. Daar geloof ik heel erg in.”

1. Bouwen aan relaties

Hij praat er nog steeds niet graag over; de fatale wissel die Sven Kramer de titel koste tijdens de Olympisch Winterspelen in Vancouver in 2010. “Dat mocht niet gebeuren, maar gebeurde toch. Dit had natuurlijk een enorme impact op ons en vooral ook op de buitenwereld”, blikt de coach terug. 

Twee uur na het incident hadden Kemkers en Kramer besloten samen verder te gaan. “We hadden iets opgebouwd samen, dus konden we dit hebben”, zegt Kemkers. Dat is direct een van zijn belangrijkste takeaways over leiderschap. “Het gaat erom wat je aan de voorkant opbouwt. Dat is het allerbelangrijkste. Ik kende Sven niet alleen als topsporter, maar vooral ook als mens. Zonder dat we het wisten bleek dat we klaar waren om zowel succes als tegenslag te managen met elkaar. We hadden het intern voor elkaar.” 

Dat vertrouwen is een cruciale factor in goed leiderschap. Ook in het zakenleven. Voor executives is empathie, het inleven in anderen, de sleutel naar vertrouwen van hun medewerkers. Het boek zijn drie vormen van empathie die allen belangrijk, of zelfs onmisbaar zijn voor effectief leiderschap, zo is de strekking van het boek 'Empathy', onderdeel van de Harvard Business Review-reeks over emotionele intelligentie. Lees meer in het artikel Empathie sleutel tot meer vertrouwen en betere relaties.

2. Het ervaren van flow

“Sven Kramer: Hoe goed is hij?” vraagt Kemkers de zaal. De consensus blijkt 95/100. Bijna perfect, er is altijd wel iets te verbeteren, zelfs bij de allerbeste. Vaak gaat alle aandacht echter naar die vijf procent. Maar leidt al die aandacht voor de verbeterpunten tot de best mogelijke wedstrijd? Kemkers denkt van niet. 

“Ik zei dan bijvoorbeeld na een ronde; ‘Sven, ik heb van je genoten’. Dan werd hij wel eens geïrriteerd, en wilde hij weten wat er beter kon. Maar ik hielp hem zo beter, vond ik, door steeds op zoek te gaan naar de positieve mindset. Die levert de grootste kans op flow op, de staat waarin alles lukt, waarin je je allerbeste prestaties levert. Met complimenten help je mensen echt verder, niet door proberen het laatste beetje eruit te persen van wat minder gaat.”

3. De kracht van het team

De laatste les van Kemkers heeft betrekking op teamwork. Hij blikt wederom terug op Vancouver 2010 waar Nederlands topschaatsers Sven Kramer (goud op de vijf kilometer), Mark Tuitert (goud op de vijftienhonderd meter) en hun jonge collega Jan Blokhuijsen in de ploegenachtervolging een zeer slechte prestatie leverden.

“Drie kampioenen”, zegt Kemkers. “Individueel zijn zij het beste van het beste. Maar bij dit teamonderdeel ging het dramatisch. Een slechte voorbereiding, het niet nakomen van afspraken en miscommunicatie. Ze dachten; ‘dat lukt wel’, en focuste zich op individueel succes. Maar de insteek moet zijn dat je samen sterker staat. ‘Jij’ presteert beter door ‘wij’ centraal te stellen.”

Tot slot geeft Kemkers een advies aan alle leiders in het bedrijfsleven: “Blijf altijd eerlijk en oprecht. Dat doet je aan alle kanten goed.”