Hillary’s leiderschap kan wat sjeu gebruiken

We hebben het allemaal kunnen zien. Hillary Clinton verliet afgelopen zondag vroegtijdig de herdenkingsdienst voor “9/11”. Ze was onwel geworden. In politieke commentaren wereldwijd werd haar verweten dat zij te lang vaag bleef over de oorzaak. Later die dag werd verklaard dat ze een longontsteking had. Uit peilingen blijkt dat kiezers deze verklaring betwijfelen. 

Het is koren op de campagnemolen van Donald Trump. Die zal ongetwijfeld weer overwegen het argument aan te voeren dat Clinton een vrouw is. En dus gevoeliger voor stress en burn-out. De statistieken geven hem daarin gelijk. Zelfs wanneer mannen en vrouwen hetzelfde beroep uitoefenen, leiden vrouwen door de bank genomen meer door stress. 

26 procent vrouwelijke managers “excessief” gespannen 
Dat bleek in 2010 uit internationaal onderzoek onder 30.000 werknemers, waaraan ook Nederlanders meededen. In dat onderzoek bestempelde een kwart van de vrouwen (26 procent) hun mate van gespannenheid als “excessief”. Mannelijke managers maakten hiervan 6 tot 8 procent minder melding van. 

En volgens CBS-cijfers uit juli dit jaar komen burn-outklachten meer voor bij vrouwen die manager zijn dan bij mannen met dit beroep. In 2015 had 14 procent van de vrouwelijke managers dergelijke klachten. Bij de mannen ging het om 10 procent. Deze cijfers komen uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) 2015, uitgevoerd door CBS en TNO. Andere vermoeidheidsverschijnselen komen minder vaak voor, maar ook meer bij vrouwelijke dan bij mannelijke managers. 

Maar deze statistieken geven geen enkele garantie dat mannelijke leiders onverwoestbaar zijn. Op 18 september 2012 maakte AkzoNobel bekend dat CEO Ton Büchner om medische redenen tijdelijk moest terugtreden. De AkzoNobel Beleggersdag werd geannuleerd. Beleggers waren teleurgesteld. De koers van het aandeel was een uur na het persbericht al scherp gedaald. 

Een topanalist van Theodoor Gilissen Bankiers zei hierover destijds: ‘Vermoeidheidsproblemen als gevolg van de zware werkdruk komen wel vaker voor bij CEO's van grote ondernemingen. Zo'n mannetje moet constant vliegtuigen en “geairconditionde” gebouwen in en uit. Er wordt geen potje verf minder om verkocht.’ Büchner’s vermoeidheidsproblemen werden geaccepteerd en AkzoNobel hield het droog. 

Vier Amerikaanse presidenten lieten door ziekte het leven 
Maar een presidentskandidaat – of je nu man of vrouw bent – komt er minder makkelijk vanaf. Gezondheid en leeftijd waren ook in 1984 een issue tijdens de campagne van Ronald Reagan, toen 73 jaar oud. Ook eenmaal gekozen kampten verschillende Amerikaanse presidenten met hun gezondheid. Roosevelt leed aan een progressieve vorm van verlamming als gevolg van polio. Vier Amerikaanse presidenten lieten door ziekte het leven.

Vriendin Ann Henry kent de Clintons al vele tientallen jaren en ging vaak op campagne met Hillary. Haar verklaring dat haar vriendin de diagnose van de arts negeerde: ‘Vrouwen als Hillary gaan gewoon door met hun werk, ook al voelen ze zich niet goed. Ze gaan door tot ze letterlijk omvallen. Pas dan beseffen ze dat het niet goed gaat en het even rustig aan moeten doen.’ 
Maar kan dit het vertrouwen van de kiezer herstellen?

Iedere leider zal daarin een eigen geloofwaardige stijl moeten ontwikkelen. Zo wist Ronald Reagan zich met onnavolgbare flair uit de nesten te werken. Hem werd bijvoorbeeld luiheid verweten en nooit meer dan twintig uur per week te werken. Hij deed geen moeite dit te ontkrachten. Integendeel.

De populairste Amerikaanse president ooit
Volgens een anekdote gaf zijn stafchef James Baker hem aan de vooravond van een topontmoeting zoals gebruikelijk een briefing-map. Toen Baker voor het begin van het overleg vroeg of Reagan zich had ingelezen, antwoordde deze verontschuldigend: ‘Well Jim, The Sound of Music was on last night.’ 
Toch was en is hij de populairste president die de VS ooit hebben gekend.

Zoals bekend wist ook Hillary’s echtgenoot Bill zich als president met verbluffende bravoure uit – nog neteliger – kwesties te redden. Maar wat had Hillary kunnen doen? Wegblijven bij een herdenking is not done voor een presidentskandidaat, een longontsteking verzwijgen is rampzalig. 

Ze zal een manier moeten vinden om op gevoelige momenten te doen alsof haar neus bloed, maar wel op zo’n manier dat zij ermee weg komt. Dat zou haar leiderschap goed doen. Tenslotte: nobody’s perfect, ook een leider niet… 

Toine Al
HR-specialist, publicist, vakjournalist, spreker