Finance meets HR to accelerate learning (Jaarcongres Public Finance 2016)

Regelmatig brengt Alex van Groningen de Public Finance Community bij elkaar, o.a. op het Jaarcongres Public Finance. Dit jaar is de Public CHRO Community daar aan toegevoegd om samen het belangwekkende thema 'accelerate learning' te exploreren.

————> Bekijk hier de foto's

Bij binnenkomst in de Landgoederij in Bunnik was meteen duidelijk dat dit een geweldige combinatie was. Financieel en HR-directeuren uit de overheid en non-profitsector waren druk aan het netwerken en kennis aan het uitwisselen. Deze groepen staan voor soortgelijke uitdagingen en dat was merkbaar in de vele discussies die plaatsvonden. 

“Leren omzetten in acties: dat is een kritische succesfactor om te slagen in dit tijdperk van snelle verandering”, opperde Sanne van den Eijnde (CHRO Community Manager bij Alex van Groningen). “Hoe kunnen beide functies finance en HR hun organisaties helpen om zich al lerend aan te passen aan die veranderende wereld?”  
 
Een revolutie in onderwijs. Daarvoor pleitte de eerste spreker Claire Boonstra (Operation Education). “Welke transformatie beogen we?” begon Boonstra. “Stel dat we een reset-knop konden indrukken en opnieuw konden beginnen, waar gaat onderwijs dan over? Om mensen zinvol te laten bijdragen aan een vredige, gezonde, gelukkige en duurzame samenleving.”

Volgens de onderwijsexpert hebben we aan de ene kant het individu met een oneindig spectrum aan kwaliteiten en aan de andere kant de planeet en maatschappij met een oneindig spectrum aan rollen. Daartussen zit een hele dunne trechter waarmee we mensen doorlaten op basis van goede antwoorden op gestandaardiseerde testen. “Daar doen we onszelf enorm tekort mee”, aldus Boonstra. “We moeten in onze leer- en ontwikkelsystemen de twee spectrums op elkaar leggen om het oneindig beschikbare potentieel te benutten. En leren staat in het centrum van dit nieuwe spectrum.”


Claire Boonstra pleit voor een revolutie in het onderwijs


Volle bak tijdens het Jaarcongres Public Finance

De structuren waarop organisaties en de samenleving zijn ingericht sluiten hier echter totaal niet op aan. De netwerksamenleving is sterk in opkomst en dit ziet Boonstra als logische ontwikkeling omdat het als een organisch systeem van ademende cellen die in elkaar overlopen functioneert. “We zijn allemaal met elkaar verbonden en diversiteit is een van de succesfactoren van economisch succesvolle regio's, blijkt uit onderzoek. In de natuur geldt dat ook: hoe diverser het ecosysteem, hoe beter het functioneert. Dat geldt net zo goed voor mensen en organisaties.”  

Een andere factor van belang is de tsunami aan exponentiële (technologische) ontwikkelingen waarmee de samenleving geconfronteerd zal worden. Wanneer steeds meer taken worden geautomatiseerd en door robots worden overgenomen, des te meer behoefte er ontstaat aan typische menselijke kwaliteiten, zoals intuïtie, creativiteit, leiderschap, identiteit, expressie, cultuur, inventiviteit, samenwerken, ondernemerschap, kritisch denken, verbeeldingskracht, flexibiliteit, charisma en empathie. “Dit zijn in deze tijd belangrijke kwaliteiten, maar dat waren ze 4000 jaar voor Christus ook”, stelde Boonstra. “Deze capaciteiten hebben ons altijd geholpen vooruitgang te boeken. Zou het niet mooi zijn als we deze kwaliteiten meer in het onderwijs zouden benadrukken?”

Hoe gaan we dat doen? Boonstra: “In een onvoorspelbare omgeving werken traditionele instrumenten als KPI's, beoordelingsgesprekken, budgetten en management niet meer. Wat wel werkt is diversiteit en veel verschillende perspectieven. Vervolgens ga je met die perspectieven exploreren en experimenteren om je organisatie weer aan te passen. Leren staat hierin centraal. Dat vraagt om educatief leiderschap.”

Een publieke organisatie die dit al heel goed doet is volgens Boonstra Stichting Buurtzorg Nederland. “Ze zijn georganiseerd in kleine zelfsturende teams bestaande uit 15 professionals”, aldus Boonstra. “Zij doen alles zelf behalve de financiën. Dit zijn professionals, die weten zelf het beste waar behoefte aan is en hoe ze het moeten aanpakken. Deze inrichting resulteert in een zeer hoge klant- en medewerkerstevredenheid.”

Ook zijn er al scholen die het heel anders aanpakken. De onderwijswet stamt uit 1806 toen de belangrijkste doelstellingen beheersbaarheid, controleerbaarheid en betaalbaarheid waren. Nu zijn er andere behoeften ontstaan waar deze wet niet op aansluit. Kinderen op deze experimenterende scholen worden gestimuleerd al na te denken over wie ze zijn en wat ze belangrijk vinden. “Dit zouden jullie ook aan je medewerkers kunnen vragen”, besloot Boonstra. “Waar sta je voor en wat wil je bereiken? Zet het in een fotolijstje op je bureau als moreel kompas. Maar ook om met elkaar uit te wisselen en te verbinden. De essentie van organisaties die het anders doen is: elke dag samen een beetje beter.”

Decentralisaties, lessons learnt and to be learnt
De beroemde econoom Milton Friedman stelde dat het wenselijk is dat de bestedingen van de overheid zo lokaal mogelijk gedaan worden. Dat leidt volgens hem tot hogere welvaart.

In een sessie gefaciliteerd door Emeritor besprak Raymond Gradus (Hoogleraar Bestuur en Economie van Publieke en Non-profit Sector Vrije Universiteit Amsterdam) de voor- en nadelen van decentralisaties. Decentralisaties binnen het publieke domein zouden moeten leiden tot een doelmatigere inrichting van de publieke sector. De eigen kracht en het sociale netwerk van een gemeente zouden hierdoor beter benut worden. Maar is er voor gemeenten voldoende ruimte om hiermee aan de slag te gaan? Hebben we voldoende inzicht in de doelmatigheid en hoe we zaken anders moeten gaan inrichten?

Gradus denkt dat er wel degelijk voordelen te behalen zijn: een aanbod dat is toegesneden op lokale behoeften, betere democratie, een vermindering van het agentenprobleem en meer beleidsconcurrentie, dus innovatie. De schaduwzijde is: worden schaalvoordelen voldoende benut? Is er wel democratische controle over samenwerkingsverbanden? En leidt decentralisatie niet tot onder aanbod?

Een bekend voorbeeld van een decentralisatie is die van huishoudelijke hulp / WMO uit 2007. “Wat er bekend is”, stelde de hoogleraar, “is dat het aantal uren huishoudelijke hulp tussen 2006 en 2008 nagenoeg gelijk is gebleven. Wel is er een verschuiving van HH1 (Huishoudelijke werkzaamheden) naar HH2 (Organisatie van het huishouden). Mijn conclusie is dat de doelmatigheid verbeterd is. Het aantal uren is hetzelfde gebleven, maar ze zijn wel beter ingezet. Ook heeft het geleid tot de beoogde kostenbesparing door het kabinet. HH2-uren zijn namelijk 20 procent goedkoper dan HH1-uren.”

“Er bestaat een divers beeld van de doelmatigheidsrol van gemeenten”, zegt Gradus afrondend. “De synergie realiseren vergt tijd, de wijze van uitvoering is complex en de informatievoorziening is nog lang niet op orde. Het vraagt een actieve rol van de accountant en controller om dit op te lossen. Tot slot, zou er veel meer aandacht voor het doelmatige moeten zijn. Dat is uiteindelijk het doel. Maar gemeenten worden meegezogen in de rechtmatigheid, dus is er hiervoor helaas onvoldoende tijd en aandacht voor de doelmatigheid, een probleem dat niet makkelijk oplosbaar is.”

Hoe regionale samenwerking goed werkgeverschap kan versterken
'Scholen sturen kinderen naar huis', stond te lezen in Trouw op 13 oktober. De nieuwe Wet werk en zekerheid die per 1 juli is ingegaan bepaalt dat invallers bij een schoolbestuur maximaal zes tijdelijke contracten krijgen in drie jaar. Daarna heeft een leerkracht recht op een vast contract. Het probleem in het onderwijs is dat één of twee dagen invallen voor een zieke juf of meester meteen geldt meteen als een contract. Scholen hebben daar geen geld voor en invalkrachten willen dat ook niet.


Levendig debat tijdens een van de rondetafelsessies

In een sessie gefaciliteerd door Driessen HRM deelde Gerard Langeraert (Bestuurlijk coördinator RTC Midden-Brabant) een oplossing die hij voor dit probleem heeft gevonden. “Als je dat niet goed managet heb je zo 10 procent meer personeelskosten”, aldus Langeraert. De oplossing is het opzetten van een Regionaal Transfer Centrum (RTC) geweest samen met 15 schoolbesturen. Een RTC is een personeelscentra waar scholen samenwerken. Het doel is afdekking van de risico's die ontstaan bij WWZ en nieuwe CAO's. Volgens de ervaring van Langeraert leidt het tot: 
– Een nieuwe structuur voor ziekteverzekering in het onderwijs;
– Onderhoud van werkgelegenheid in de regio;
– Instroom jonge talentvolle leerkrachten;
– Bevorderen duurzame inzetbaarheid en mobiliteit. 

“Bij het opzetten van een RTC kun je verschillende kanten uit”, aldus Langeraert. “Schoolbesturen kunnen een nieuwe stichting opzetten die alles regelt, waaronder het aantrekken van flexmensen die de scholen ’s ochtends kunnen bellen en budget om scholing van die groep te regelen. In Midden Brabant is gezegd; ‘we gaan geen nieuwe organisatie opzetten.’ Ze vonden het afbreukrisico te groot. Ze zijn in plaats daarvan een samenwerkingsovereenkomst aangegaan tussen 15 schoolbesturen. Dat doen ze op contractbasis en daartussen zit een partij – Driessen HRM – die dit bemant.”

Hoe de organisatie het ook aanvliegt, door regionale samenwerking kunnen zij nieuwe arbeidsperspectieven bieden aan hun medewerkers en besparen op personeelskosten en werkgeversrisico.

Anders kijken, anders ervaren
De laatste spreker van de dag is een verrassing. De bezoekers wordt gevraagd op basis van zijn uiterlijk zijn profiel in te vullen. Joost Rigter is 45, samenwonend, ondernemer, komt uit het Gooi, is samenwonend, heeft vier kinderen en zijn politieke voorkeur is D66. In wat voor auto rijdt hij? Vandaag in een Volvo. Alleen vandaag, hoe zit dat dan? Joost heeft een chauffeur. Waarom? Hij is zijn rijbewijs kwijtgeraakt. Het publiek lacht, ervan uitgaande dat Joost door verkeersovertredingen zijn rijbewijs is verloren. Maar dan komt de onthulling: Joost is bijna blind. Dan wordt het even heel stil in de zaal. 

Door een zeldzame oogaandoening is Joost Rigter langzaamaan zijn zicht bijna volledig kwijt geraakt (hij ziet nog slechts 0,8 procent). Hij vraagt de bezoekers de rest van de sessie een blinddoek te dragen om zo te ervaren wat hij ervaart. Dit is inderdaad een sessie die gaat over anders kijken en ervaren. Wat valt de bezoekers op? Allereerst worden de andere zintuigen, zoals gehoor, veel sterker. Ook komt het toch al aangrijpende verhaal van Joost extra hard binnen bij sommige bezoekers. Anderen ervaren een vreemd soort innerlijke rust. 


Een geblinddoekt publiek tijdens de sessie van Joost Rigter

De lessen van Rigter’s ervaring zijn acceptatie, kwetsbaarheid, gewoon durven doen en positiviteit. Met de blinddoek voor realiseer je je hoe onmogelijk de simpelste opdrachten worden, zoals het halen van een pak melk bij de supermarkt. Dit heeft Joost lang gekost. Hij dronk maar water uit de kraan – zijn comfortzone – totdat hij de moed verzamelde om het te gaan proberen. Met de blindenstok wist hij de weg te vinden naar de overkant van de straat, onderweg diverse obstakels trotserend, zoals oversteken. Toen hij erin slaagde met het pak melk thuis te komen was hij trots. Dit was begin van vele overwinningen voor Joost. Hij is inmiddels drie bedrijven begonnen: zijn eigen sprekersbureau, een massageservice door blinden en slechtzienden en – zijn grote droom – een restaurant. Rigter vraagt de bezoekers na te denken over hun glas water en hun pak melk, en wanneer ze de gewenste verandering voor ogen hebben, het gewoon te doen. 

Na deze intense beleving begeven de Public Finance en HR leiders zich naar de borrel duidelijk geïnspireerd door alle verhalen van de dag. Het thema leren heeft weer een belangrijke plek op de agenda – als het daar nog niet prominent op stond.

Presentaties Jaarcongres Public Finance

Hoe regionale samenwerking goed werkgeverschap kan versterken – Driessen HRM
Decentralisaties, lessons learnt and to be learnt – Raymond Gradus
Ondernemerschap binnen financiën – Eiffel

—————————————————————————————————————————

Komt u ook op 12 oktober 2017?
In 2017 vindt het Jaarcongres Public Finance plaats op donderdag 12 oktober. Noteer deze datum alvast in uw agenda. Wij hopen u volgend jaar te verwelkomen. 

Wilt u als partner betrokken zijn bij de Public Finance Community? Bel of mail gerust. Wij zijn u graag van dienst.
 
Met vriendelijke groet,
 
Sanne van den Eijnde
Community Manager
Alex van Groningen
Tel: 020 639 0008
svandeneijnde@alexvangroningen.nl

​​Bezoek meer inspirerende events voor financials. Bekijk het actuele overzicht op FM.nl/events.

Gerelateerde artikelen