Tanend vestigingsklimaat: maak Nederland aantrekkelijker voor internationale kenniswerker

Met een hoogopgeleide bevolking, mainports als de haven van Rotterdam en Schiphol en het gunstige belastingklimaat was Nederland altijd een van de favoriete bestemmingen voor het grote buitenlandse bedrijfsleven. De basis is nog goed en het is zeker niet te laat om de trend te keren, maar de zorgen over de aantrekkingskracht van Nederland nemen wel toe.

Tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten

“Het vestigingsklimaat wordt inderdaad niet beter”, zegt Roel Beetsma, hoogleraar economie en decaan Economie en Bedrijfskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Het nummer één probleem waar buitenlandse ondernemingen die in Nederland actief willen worden tegenaan lopen is volgens hem het tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten. “Dat heeft effect op de mogelijkheden voor bedrijven om hier dingen te doen. Die tekorten zijn er in andere landen ook en dat kun je niet allemaal oplossen, maar we kunnen wel meer doen.”

Beter onderwijs

Het verbeteren van het onderwijs is een belangrijke stap. Er zou vooral meer ingezet moeten worden op het opleiden van technisch personeel. Er zijn nog circa een miljoen Nederlanders die niet werken. Daar zit veel onbenut arbeidspotentieel, zegt Beetsma. Verder moet Nederland zorgen dat het voor buitenlands talent aantrekkelijk blijft om hier te komen en te blijven.

Internationale oriëntatie

Op dat vlak ziet de econoom het nadrukkelijk niet de goede kant op gaan. “We moeten de aantrekkingskracht van Amsterdam en Nederland op peil houden. Dat betekent dat we moeten zorgen dat er woningen komen, maar als het gaat om het huisvesten van internationale kenniswerkers en studenten is er vrijwel niets mogelijk.” Hij signaleert ook een negatief sentiment over deze groepen. “Op de universiteit zou het Nederlands nu beschermd moeten worden terwijl in sommige gebieden Engels de voertaal is. Dat is een achterhoedegevecht.”

Gastvrije overheid

Dat negatieve sentiment vertaalt zich ook in overheidsbeleid. Beetsma wijst op de inperking van de zogenaamde expatregeling. Dankzij dit belastingvoordeel betaalden expats altijd maximaal acht jaar een lager belastingtarief. Dat is in 2019 al verkort naar maximaal vijf jaar en inmiddels gaan er stemmen op om de regeling helemaal af te schaffen. “Die regeling wordt steeds verder afgebouwd, terwijl bedrijven zoals chipmachinefabrikant ASML schreeuwende tekorten hebben. Dit zijn mensen die een maximale bijdrage aan de economie leveren. Ze zijn in het buitenland opgeleid, dat heeft ons dus niets gekost. De overheid zou die moeten verwelkomen.”

Voor een uitgebreide versie van dit artikel, zie: Nederlandse vestigingsklimaat onder druk – wat moet er gebeuren?