Is privacy belangrijker dan chronisch slaapgebrek medewerker?

Om inzicht te krijgen in hun beweeg- en slaappatroon hadden de werkgevers een aantal medewerkers een fitnessarmband gegeven. Eén van de werkgevers had 35 medewerkers van een afdeling met 45 mensen bereid gevonden deel te nemen aan een test van een jaar. Iedere medewerker kon op elk gewenst moment stoppen.  Maar de AP volgt hier strikt de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Die stelt dat het niet de bedoeling is dat de werkgever inzage heeft in gegevens over de gezondheid van werknemers. Ook niet als een medewerker hier zelf toestemming voor geeft. Hoe erg is dat als het gaat om het slaapgedrag?

Chronisch slaaptekort treft onder de Europese bevolking 31% van de mannen en 35% van de vrouwen volgens het Britse Vielife. Dagelijks één uur te weinig slaap resulteert al in verminderde alertheid, inzicht, geheugen en slechtere motorische reacties. En tot ongeremder en emotioneler gedrag. Uit onderzoek van Philips in 2009 bleek dat 72% van de managers kampt met slaaptekort en dat 83% daarvan stelt dat dit hun werk negatief beïnvloedt. In de Harvard Business Review somden Nick van Dam en Els van der Helm recent een reeks wetenschappelijk onderzoeken op die het verband aantonen tussen goed slapen en effectief leiderschap. 

De kwaliteit van het slapen beïnvloedt dus de kwaliteit van beslissingen, de veiligheid, klanttevredenheid, medewerkersbetrokkenheid, enzovoort. Inzicht in het slaapgedrag van de medewerkers helpt dan ook om te beoordelen of en zo ja welke maatregelen gewenst zijn om de oorzaken weg te nemen. Met “wearables” kan dat accurater, eenvoudiger en goedkoper dan ooit. Daar zitten natuurlijk flinke haken en ogen aan, zoals het waarborgen van de betrouwbaarheid van de data, de validiteit van de inzichten en de zorgvuldigheid bij het verwerken van de gegevens. 

Toch lijkt de toezichthouder de deur op een kier te houden. In januari kwam in het nieuws dat voetbalclubs zoals Ajax, PSV en Feyenoord het slaapgedrag van hun spelers monitoren. Feyenoord gaf de spelers op het trainingskamp in Albufeira een horloge dat hun slaapgedrag meet. Clubarts Casper van Eijck: ‘De horloges helpen ons onderzoeken of het belangrijk is hoe lang spelers slapen in de nacht voor een bepaalde inspanning. Je ziet dat een bepaalde speler om negen uur in de ochtend al helemaal klaar is om voluit te trainen en dat een ander lichamelijk gezien pas een paar uur later top is. Ik weet zeker dat goede medische begeleiding kan zorgen voor het verschil. Dat kan letterlijk miljoenen euro’s schelen.’ Zijn voetballers dan geen werknemers van wie de gezondheidsgegevens niet verwerkt mogen worden door de werkgever? Als de AP consequent is zou hij de voetbalclubs ook moeten terugfluiten.

Buiten kijf staat dat privacybescherming een essentieel recht is binnen de rechtstaat. Maar moet het beschermen van de privacy van medewerkers in elke situatie prevaleren? Slaapgebrek van medewerkers kan de kans op fouten met ernstige gevolgen aanzienlijk vergroten. Denk aan piloten, stuurlieden, vrachtwagenchauffeurs, luchtverkeersleiders, chirurgen. Slaapgebrek heeft een even grote impact op werknemers als alcohol, stelden Britse wetenschappers in maart. De Arbowet staat onder strikte voorwaarden toe dat medewerkers meewerken aan een alcoholtest. Dat moet onder meer op basis van vrijwilligheid, na overleg met en toestemming van de OR en door tussenkomst van de bedrijfsarts. 

Waarom zou je het onder bepaalde strikte voorwaarden niet toestaan dat werkgever en medewerkers – veel minder ingrijpend – in overleg gegevens over het slaapgedrag verzamelen? De komst van nieuwe technologie zoals fitnessarmbandjes, biedt teveel waardevolle mogelijkheden om er met de Wbp in de hand korte metten mee te maken. Hopelijk betekent het fluitsignaal van de AP geen “einde wedstrijd”, maar de aftrap voor verdere discussie.