Let op: 10 minuten eerder beginnen, is óók werktijd tenzij werkgever en werknemer dit expliciet uitsluiten

Het volgende zinnetje zou in elke arbeidsovereenkomst moeten staan: “gelet op de hoogte van het loon, wordt werk buiten de gebruikelijke werktijden, als werktijd beschouwd en wordt niet extra beloond”.

In Nederland zijn werkgevers niet verplicht arbeidstijd op een bepaalde manier te belonen

Daarmee spreekt de werkgever af dat een werknemer die wat eerder op het werk komt voor de werkvoorbereiding of nog even wat overwerk verricht, daarvoor geen extra loon ontvangt. Dit mag natuurlijk niet leiden tot onderbetaling, dus tot een loon dat lager is dan het wettelijk minimumloon (nu EUR 13,68 per uur voor 21 jaar en ouder).

Een werknemer van een telefonisch servicebedrijf, u weet wel van die aardige mensen die u bijvoorbeeld telefonisch proberen te helpen – als ze bereikbaar zijn, moet elke werkdag exact om 9 uur beginnen om de eerste call aan te nemen. De werkgever heeft daarom aangegeven dat iedereen zich al om 10 minuten vóór 9 moet melden om de programma’s op te starten om op tijd te kunnen beginnen.

Advies of instructie

De werknemer wordt betaald vanaf 9 uur. Maar omdat hij elke werkdag zich 10 minuten vóór de eerste call diende voor te bereiden met opstart van de programma’s, vordert hij loon over al die 10 minuten die hij niet betaald heeft gekregen.

Rechter en hof geven hem hierin gelijk en ook uiteindelijk de Hoge Raad, zeer recent (13 september jl.). Die 10 minuten voorbereidingstijd was, omdat de werkgever dat verzocht had, arbeidstijd geworden. Het was geen advies, zoals de werkgever nog bepleit had.

Als het een advies was, dan zou een werknemer ook om 30 seconden voor 9 uur naar binnen kunnen hollen, al zijn programma’s opstarten, zijn jas ophangen en klaar zitten voor de call, wat overigens in de praktijk niet te doen is.

Duidelijke afspraken essentieel

En juist daarom was het niet geloofwaardig dat het een advies was, maar een instructie. Jammer dat er tot en met de Hoge Raad is doorgeprocedeerd, met deze voor de hand liggende uitkomst in deze zaak. Bij de werknemer ligt nog wel de bewijslast, maar die was in deze zaak makkelijk.

Als de kantoortijden van 9 tot 5 zijn en aan een werknemer wordt gevraagd al om 8.45 uur aanwezig te zijn om het kantoor te openen twee keer per week (afgewisseld met een collega) dan gelden die kwartiertjes als arbeidstijd. In Nederland geldt echter niet een verplichting van de werkgever arbeidstijd op een bepaalde manier te belonen. Wat en hoe beloond wordt, spreken partijen af in een arbeidsovereenkomst of is in een cao bepaald.

Dus er kan afgesproken worden dat het loon ook omvat het kwartiertje extra eerder openen van kantoor of werkoverleg tijdens de vrije middagpauze. En zo zijn er vele voorbeelden te bedenken. Daarom is dat ene zinnetje in de arbeidsovereenkomst zo belangrijk om loonvorderingen van werknemers achteraf te voorkomen.