Vier managementhypes ontkracht

Het blijft een zwakte van de mens. We lopen allemaal aan achter trends en hypes. Waarom zijn hypes zo populair? Organisatiepsycholoog prof. Frederik Anseel vertelt de bezoekers van Executive Day NL over de zin en onzin van hypes, zoals agile, holacracy en de 'purpose'.

Maar eerst: waarom lopen we er toch elke keer weer achteraan? Anseel noemt vier redenen: 

● Ratrace: We hopen uit de ratrace te komen door iets te vinden waarmee we de concurrentie te slim af kunnen zijn. Daarom is het boek ‘Blue Ocean Strategy’ zo populair.
● CEO’s die de laatste trends adopteren verdienen meer (maar hun bedrijven doen het niet beter). 
● Bias for action: We moeten iets doen. Dit is iets. Daarom moeten we het doen.
● Idee van marktplaats voor ideeën: Er wordt al vijf jaar gepraat over agile, dus zal het wel werken. De beste ideeën overleven. 

We gaan dus niet mee met hypes omdat het rationeel de beste keuzes zijn, maar vanwege denkfouten, vooroordelen en verkeerde aannames. 

Lees het verslag Waarom vertrouwen we elkaar niet meer? (Executive Day NL)

Aanpassen aan 'de jeugd van tegenwoordig': niet doen

De eerste mythe die Anseel onder handen neemt is het idee dat we onze organisatie moeten aanpassen aan nieuwe generaties. Dit is een denkfout, volgens de professor organizational behaviour: 'Ja, jongeren zijn opgegroeid in de digitale wereld, maar er is weinig bewijs voor dat ze fundamenteel anders denken en anderen waarden hebben dan eerdere generaties.'

Hij toont de volgende quote van filosoof Socrates (469 v.Chr. – 399 v.Chr.): ‘The children now love luxury; they have bad manners, contempt for authority; they show disrespect for elders and love chatter in place of exercise. Children are now tyrants, not the servants of their households. They no longer rise when elders enter the room. They contradict their parents, chatter before company, gobble up dainties at the table, cross their legs, and tyrannize their teachers.’

Herkenbaar, niet? We denken dat dit met generaties te maken heeft, maar volgens Anseel heeft het met leeftijd te maken. 'De wereld verandert voor iedereen, los van generaties.'

Alle managers ontslaan: onzin

Het idee om alle managers te ontslaan is verre van nieuw, vertelt Anseel. 'Het is een hype die in golven terugkomt. Het probleem van hiërarchie is dat verantwoordelijkheid soms wordt afgeschoven en dat het innovatie om zeep kan helpen. Dus beginnen bedrijven met een netwerkorganisatie, zelf organiserend en zonder leider. Ik ben hier heel sceptisch over. Het heeft veel nadelen; er is geen sturing naar doelen toe. En het is erg inefficiënt.'

Anseel noemt het toonbeeld van zelfsturing: Zappos. Het bedrijf adopteerde het zelfsturingsmodel holacracy. Het idee van oprichter Tony Hsieh was mensen meer ondernemer te maken. Maar nu komen de eerste spijtoptanten naar voren. Holacracy blijkt helemaal niet zo efficiënt. Elk idee moet in een cirkel worden voorgelegd, en dan nog een cirkel, enzovoorts. En uiteindelijk beslist gewoon de top. Zo goed doet Zappos het bovendien niet meer. Kortom, ontsla niet uw managers. Hiërarchie kan heel efficiënt zijn om een groep mensen een bepaalde richting op te krijgen.     

Ook blockchain is zo’n hype die ons zogenaamd gaat helpen hele complexe ketens als vanzelf te organiseren. 'Ik geloof er helemaal niets van', zegt Anseel. 'Als fintech-oplossing kan het werken, maar algoritmes kunnen niet managen. Een voorbeeld is Uber dat compleet ontspoord is en nu als een soort slavendrijver optreedt. Wanneer je een paar minuten te laat je passagier aflevert, bepaalt het algoritme dat je wordt uitgesloten uit het netwerk. Chauffeurs kunnen niet in opstand komen, want ze zijn maar alleen. Je kunt managers niet vervangen door algoritmes.'

'Allemaal dezelfde purpose' is een arrogant idee

Het is volgens Anseel nuttig om je regelmatig af te vragen hoe je als organisatie het verschil maakt en of iemand je zou missen wanneer je zou verdwijnen. Maar het idee dat je een purpose nodig hebt is een van de grootste hypes van dit moment. 'Zodra het als een soort mission statement gebruikt wordt, wordt het al snel kunstmatig en abstract. Het zegt niets. Er hangt een bordje aan de muur met een purpose, maar de mensen voelen er niks bij. “Oh, de CEO is naar een of ander congres geweest waar hij dit heeft opgepikt”. Het leeft niet.'

Het is volgens de organisatiepsycholoog dan ook nogal een arrogant idee dat iedereen in de organisatie dezelfde purpose moet hebben. 'Je kunt dit niet opleggen. Doe dat niet. Luister naar de mensen. Waarom komen zij werken? Dat kan voor iedere medewerker anders zijn. Probeer dat te verbinden met waar je organisatie voor staat.'

Er bestaat geen geheim recept voor goed leiderschap

Een van de meest onderschatte vaardigheden is management, zegt Anseel. 'Vaak brengen we alle positieve aspecten in verband met leiders en alle negatieve met managers. Maar een leider die niet kan managen, kan nooit een goede leider zijn.'

De bekende gedragspsycholoog Daniel Kahneman deed laatst een onderzoek naar van wie mensen het meest gelukkig maken. Bovenaan staan vrienden en helemaal onderaan staat de baas. 'Management is gewoon een heel moeilijk proces. Het is mission impossible.'

Per dag verschijnen er 13 nieuwe studies en talloze boeken over leiderschap. Los ervan dat je dit onmogelijk kunt bijhouden is het idee dat er een trucje bestaat een delusie, besluit Anseel.  

'Trap er niet in. Laat je niet wijsmaken dat er een geheim is. Er is geen geheim. Je zult je eigen oplossing moeten vinden die voor jouw bedrijf werkt. Het centrale mechanisme is vertrouwen. Vertrouwen mensen wat je zegt en wat je doet? Dat kun je alleen bereiken door aan je people skills te werken, niet door aan de laatste trends mee te doen. Het is heel basaal, maar ook heel erg moeilijk.'

CHRO LHR Summit 2020

Vaak heeft elk team zijn eigen purpose, leider en cultuur. Teams streven naar vrijheid en autonomie. Hoe zorgen we ervoor dat zij toch met elkaar verbonden blijven, een gedeelde purpose voelen en beleven? Ga hierover op 2 april met andere CHRO's in gesprek en meld je aan met code WLHR20.