Martha Zandbergen, CPLO Refresco: “Groei ondenkbaar zonder goede people strategy”

“Groei is alleen mogelijk met een goede people strategy. Dat geldt ook voor een industrieel bedrijf als het onze”, zegt Martha Zandbergen, Chief People & Legal Officer (CPLO). Refresco is een onafhankelijke bottelaar van dranken. Refresco heeft 76 fabrieken in 14 landen. Naast het produceren van dranken voor merken en supermarkten, biedt zij totale supply chain-oplossingen, van planning en sourcing van grondstoffen en verpakkingen tot opslag en transport.

Juist die combinatie blijkt krachtig: structuur en cultuur lopen voortaan via dezelfde lijnen

Martha Zandbergen begon tien jaar geleden bij Refresco als General Counsel. Ze bouwde de juridische afdeling op en hield zich intensief bezig met governance, integriteit en risico’s. “Een legal rol kan eigenlijk nooit succesvol zijn als je de business niet begrijpt”, benadrukt ze. Die basis maakte de stap naar een bredere rol logisch.

Toen ze in 2022 werd gevraagd om ook verantwoordelijk te worden voor de People Agenda, voelde dat niet als een sprong, maar als een verbreding. “Voor mij was het eigenlijk een hele logische combinatie”, zegt ze. “Ik wil die twee gebieden van integriteit en governance verbinden met leiderschap en ontwikkeling.” Want waar de juridische rol vooral zorgt voor structuur, governance en kaders, legt de People-rol nadruk op cultuur, leiderschap en ontwikkeling. Juist die combinatie blijkt krachtig: structuur en cultuur lopen voortaan via dezelfde lijnen.

People deel van strategie

Dat ze bij haar benoeming ook toetrad tot het executive committee was een bewuste keuze van de aandeelhouders. Zij wilden dat ‘people’ niet achteraf werd toegevoegd, maar vanaf het begin deel uitmaakt van de strategie. Zandbergen ziet de meerwaarde dagelijks. “Ik denk dat als je succesvol wil zijn in het uitvoeren van je businessstrategie en je commerciële doelen, dat je goed na moet denken over je cultuur en over de mensen. Het is fantastisch dat met deze benoeming de HR-organisatie daadwerkelijk kan deelnemen aan strategische discussies. Door vanaf het begin mee te denken, wordt voorkomen dat HR slechts de uitvoerder is van plannen die elders zijn bedacht. En kan HR ook leiders in de business adviseren over hoe de ‘people strategy’ verbonden is met de ‘business strategy’. En dat is essentieel: People is niet alleen een HR-responsibility. People is vooral een business-responsibility.”

“Zonder betrokken en goed toegeruste mensen kan geen enkele business-strategie slagen”

Dat geldt ook in de maakindustrie, benadrukt ze. Al lijkt technologie hier misschien de bepalende factor, in de praktijk draait het maar al te vaak toch om mensen. “De strategie van een bedrijf mag dan draaien om fabrieken, volumes en logistiek; het succes ervan wordt bepaald door mensen die zich gezien en betrokken voelen. Een groot verloop van mensen in de fabrieken, heeft onmiddellijk impact op de performance”, zegt Zandbergen. Voor haar is het kortom simpel: zonder betrokken en goed toegeruste mensen kan geen enkele businessstrategie slagen.

Een goede people strategy is van levensbelang en al helemaal bij Refresco, en wel om drie redenen.

De eerste is de enorme groei. Refresco breidde in 25 jaar uit van 2 naar 76 fabrieken. “De uitdaging is om het ondernemerschap en de passie van onze medewerkers levend te houden”, zegt ze. Bij elke acquisitie en nieuwe fabriek komen er honderden medewerkers bij. Cultuur en leiderschap moeten overeind blijven, anders valt de dynamiek weg.

De tweede reden is de diversiteit van de organisatie. Dranken bestaan grotendeels uit water en transport over lange afstanden is duur en milieubelastend. Daarom produceert Refresco altijd dichtbij de klant. En omdat smaken regionaal verschillen, past het bedrijf zich voortdurend aan de lokale markt aan.

HRM-afdeling met maximale impact

Hoe richt je een HR-afdeling in die echt waarde toevoegt aan de organisatie? Deze masterclass biedt strategisch inzicht in het effectief inrichten van HR-dienstverlening met behulp van het rollenmodel van Ulrich, procesoptimalisatie en agile samenwerking. Je leert hoe je vanuit duidelijke rolverdelingen en flexibiliteit maximaal bijdraagt aan het realiseren van de organisatiestrategie.

Meer informatie

Kortom: de aard van de business dwingt het bedrijf om verspreid actief te zijn, met lokale fabrieken en salesorganisaties die de klanten (supermarktketens, grote merken) kunnen bedienen. De people-strategie volgt dezelfde logica: globaal kader, lokale uitvoering. Wereldwijd werken 14.500 mensen bij Refresco, waarvan tachtig procent in de fabriek. Alleen al op het hoofdkantoor in Rotterdam zitten meer dan 30 nationaliteiten. Die spreiding en verschillen in generaties vragen om een gezamenlijke cultuurtaal en een herkenbaar leiderschapsmodel.

Ten derde is er de arbeidsmarktkrapte. “Het is heel moeilijk om mensen te vinden”, zegt Zandbergen. Jongeren kiezen steeds minder voor fabriekswerk en als B2B-bedrijf heeft Refresco geen grote naamsbekendheid als werkgever. En mensen die hier in dienst zijn kunnen ook gewoon heel makkelijk ergens anders heen. Verregaande automatisering kan ertoe bijdragen dat de krapte afneemt, maar pas op lange termijn. Op korte termijn betekent het vooral dat er andere mensen nodig zijn, met andere vaardigheden: “Voor elke nieuwe machine zijn engineers en technici nodig, en die zijn schaars. Dit draagt er dus juist toe bij dat een sterke people strategy noodzakelijk is.”

Pijlers people strategy

De kern van Refresco’s people strategy is samengevat in het motto Dare to Grow: groei van mensen betekent groei van het bedrijf. De strategie rust op drie pijlers: Attract, Engage en Grow.

Attract draait om het vinden van de juiste mensen in een concurrerende arbeidsmarkt. Omdat Refresco lokaal produceert en distribueert, gebeurt werving gedecentraliseerd. Elke fabriek of regio bepaalt hoe talent het best kan worden aangetrokken, ondersteund door best practices uit de groep. Employer branding wordt versterkt via sociale media en verhalen van medewerkers.

De medewerkerscampagne You Said, We Did laat teams zien dat feedback echt leidt tot verandering

Engage gaat over betrokkenheid. “Die employee engagement survey, dat is een HR-tool, maar het is jouw tool om te kijken wat er leeft en wat je moet doen met je mensen”, zegt Zandbergen. Surveys worden gebruikt als managementinstrument, niet als HR-project. In Noord-Amerika werd fors geïnvesteerd in onboarding-processen en geautomatiseerde surveys die al in de eerste weken de betrokkenheid meten. De medewerkerscampagne You Said, We Did laat teams zien dat feedback echt leidt tot verandering. In 2024 behaalde Refresco in zes landen het Great Place to Work-certificaat.

Grow legt de nadruk op ontwikkeling. Refresco heeft onder leiding van Zandbergen in 2024 een leadership framework ontwikkeld dat drie kerngedragingen benadrukt: Lead Courageously, waarbij leiders dagelijkse vooruitgang stimuleren en een ondernemende mindset aanwakkeren; Lead to Empower, waarin coaching, vertrouwen en verantwoordelijkheid centraal staan; en Lead to Grow as One, gericht op samenwerking, kennisdeling en het doorbreken van silo’s. Deze gedragingen zijn geïntegreerd in de recruitment en performance management processen en zullen uitgerold worden via alle leiderschapsprogramma’s .

Skills-based werken: de HR-aanpak van de toekomst

Hoe zorg je ervoor dat mensen zich blijven ontwikkelen in en door hun werk? Skills-based HRM geeft daar een antwoord op. Deze training geeft jou als HR-professional handvatten om talenten en vaardigheden van mensen in en toe te passen in beleid en praktijk. Je maakt kennis met digitale tools zoals online matchingstools en het Skillspaspoort en je ontdekt hoe je duurzame inzetbaarheid echt vormgeeft. Praktisch, strategisch en direct toepasbaar.

Meer informatie training

Daarnaast zet Refresco in op zelfontwikkeling via cloud-gebaseerde leerplatforms, ‘Great Career Conversations’ en een Leadership Development Center, dat wereldwijd zal worden toegepast om vaardigheidstekorten te identificeren. Ook employee engagement krijgt een duidelijke plek: na de Great Place to Work Survey van 2024, met recorddeelname, bespraken leiders wereldwijd de feedback en vertaalden die naar actieplannen. Met de campagne You Said, We Did werd concreet zichtbaar hoe managers verantwoordelijkheid nemen voor betrokkenheid en verbetering.

Wereldwijde cultuur tastbaar op lokaal niveau

De invulling van deze strategie verschilt. Hoewel Refresco wereldwijd – ‘hoog over’, zoals Zandbergen het noemt – één leiderschapskader en cultuur hanteert, krijgen lokale teams veel vrijheid om dit in te vullen. Die vrijheid uit zich in lokale initiatieven. In sommige fabrieken wordt nauw samengewerkt met scholen om jongeren kennis te laten maken met de industrie. Elders worden sportclubs gesponsord of culturele activiteiten georganiseerd. Op het Rotterdamse hoofdkantoor vieren medewerkers hun culturen in gezamenlijke events. Zo wordt de wereldwijde cultuur tastbaar op lokaal niveau.

“De people strategy is een succesfactor. Iets waar ik trots op ben.”

De aanpak heeft effect. “De medewerkerstevredenheid is toegenomen”, zegt Zandbergen. “Met name het verloop in fabrieken zien we afnemen.” Refresco kan blijven groeien, met nieuwe acquisities en verdere schaalvergroting, zonder zich zorgen te hoeven maken dat er te weinig geschikte mensen om de groeistrategie uit te voeren. Kortom: “De people strategy is een succesfactor. Iets waar ik trots op ben.”