Onderzoek: Sociale media zijn een bedreiging voor het werkvermogen

Beeld: Shutterstock

• Overmatig socialmediagebruik hangt samen met een verhoogd risico op burn-out, verminderde productiviteit en minder ervaren geluk.
• Jongeren onder de 30 lopen vaker risico op socialmedia-verslaving, wat negatieve effecten heeft op hun werkvermogen.
• Organisaties kunnen helpen door bewustwording, richtlijnen, trainingen en offline alternatieven aan te bieden.

Hoe zit het met de invloed van social media op ons werkvermogen? Preventned heeft onderzoek gedaan naar de relatie tussen social media-gebruik, de kans op verslaving, werkvermogen en andere relevante factoren.

Een uniek onderzoek volgens de onderzoekers, omdat het een combinatie is van de Social Media Disorder (SMD) Scale (Van den Eijnden e.a., afdeling Interdisciplinaire Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht) met de WerkVermogensMonitor® (WVM) van Preventned. Hierdoor komt een gedetailleerd beeld van de impact van sociale media op diverse aspecten van het werkvermogen naar boven.

Aan het onderzoek deden 4.300 medewerkers uit verschillende organisaties in Nederland mee. Zij vulden een gecombineerde vragenlijst in, bestaande uit de WVM- en de SMD-vragenset.

De WVM meet verschillende aspecten van werkvermogen, zoals productiviteit, arbeidsomstandigheden en geluk. De SMD behelst negen vragen die symptomen van een verslaving aan sociale media meten.

Eerste bevindingen

• Tijdsbesteding. De grootste groep respondenten (48 procent) geeft aan een tot drie uur per dag aan sociale media te besteden. In totaal gebruikt 63 procent van de deelnemers sociale media één of meerdere uren per dag.
• Leeftijd. Binnen de leeftijdscategorie onder de 30 jaar heeft 26 procent van de respondenten een (matig) verhoogd risico op ‘social media-verslaving’. Bij de leeftijdsgroep 60-plus is dit 3 procent.
• Werkvermogen. Deelnemers met een verhoogd risico op ‘social media-verslaving’ hebben een grotere kans om uit te vallen of te verzuimen.
• Burn–out. Naarmate deelnemers meer uren besteden aan sociale media, stijgt ook het aandeel deelnemers met een verhoogd risico op burn-out.
• Geluk. Over het algemeen heeft meer gebruik van sociale media een negatieve relatie met geluk. Wanneer het gebruik van social media stijgt, heeft dit een ongunstige invloed op het ervaren geluk.

De impact op de werkvloer

De cijfers schetsen een duidelijk beeld aldus de onderzoekers. Overmatig sociale media-gebruik kan leiden tot vermoeidheid, stress en concentratieproblemen, wat weer kan resulteren in een verhoogd risico op burn-out en verzuim.

Ook het geluk van medewerkers lijkt te lijden onder overmatig social media-gebruik. Dit kan te maken hebben met het feit dat sociale media vaak een onrealistisch beeld schetsen van het leven van anderen, wat kan leiden tot gevoelens van onvrede en eenzaamheid.

Concrete acties

De bevindingen van dit onderzoek hebben belangrijke implicaties voor organisaties. Een verhoogd risico op uitval en verzuim leidt tot productiviteitsverlies. Organisaties die proactief met dit probleem omgaan kunnen de productiviteit verhogen, het werkplezier verbeteren en de aantrekkelijkheid als werkgever vergroten.

• Bewustwording. Maak medewerkers bewust van de potentiële risico’s van overmatig gebruik van sociale media.
• Richtlijnen. Stel duidelijke richtlijnen op voor het gebruik van sociale media op de werkvloer.
• Trainingen. Bied trainingen aan over stressreductie met betrekking tot sociale media.
• Alternatieven. Organiseer alternatieve en gezamenlijke activiteiten tijdens pauzes, zoals wandelingen of spellen.

Een wake-up call

Dit onderzoek is een wake-up call voor zowel werkgevers als medewerkers, stelt Cas Knibbeler, directeur Preventned. “Het is tijd om bewustere keuzes te maken en een gezonde balans te vinden tussen online en offline. Het is cruciaal dat we een omgeving creëren waarin mensen zich bewust zijn van de risico’s van overmatig social media-gebruik en ondersteund worden bij het ontwikkelen van een gezonde relatie met technologie. Dit onderzoek laat zien dat zowel individuen als organisaties een belangrijke rol spelen in het voorkomen van social media-verslaving.”

Lees ook:

• Best practice verzuimbeleid: “Inzetbaarheid en gezondheid combineren wij tot één aanpak”
• De werkgever is aan zet met preventie, dé sleutel tot goede inzetbaarheid medewerkers

Collegereeks Cultuurverandering en gedrag

In samenwerking met TIAS School for Business and Society biedt HR Academy je inzicht in cultuur en gedrag in organisaties. Door een combinatie van wetenschappelijke inzichten en praktijkgerichte interventies krijg je concrete handvatten om gedrag effectief te sturen en duurzame cultuurveranderingen binnen je organisatie te realiseren.

Meer informatie