Onvoldoende bescherming tegen deepfakes

Premier Rutte die via YourTube een alarmerende toespraak over de klimaatcrisis houdt, dezelfde Rutte die – dit keer op TikTok – samen met Hugo de Jonge een dans opvoert: het zijn twee recente voorbeelden van ‘deepfakes’. Op internet rukken de valse maar niet van echt te onderscheiden video’s, foto’s en geluidsfragmenten op.

De wetgeving die onze persoonlijke levenssfeer in de echte wereld moet beschermen, schiet duidelijk tekort voor het beschermen van onze virtuele identiteit in de online wereld, betogen onderzoekers Pieter van Boheemen, Djurre Das en Mariëtte van Huijstee van het Rathenau Instituut in het rapport Tackling deepfakes in European policy. Zo blijkt het voor slachtoffers van deepfakes op dit moment heel moeilijk om daders te achterhalen, of platforms te verzoeken video’s offline te halen, zelfs wanneer die in strijd zijn met het portretrecht of de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Burgers moeten dan ook beter geholpen worden om hun recht te halen. Het is belangrijk dat er wetgeving komt die platforms verplicht een adequate klachtenprocedure in te richten en onrechtmatige content te verwijderen. Ook is gerichte wetgeving nodig om slachtoffers te beschermen. Net zoals ze dat bij de AVG deed, zou de Europese Unie hierin het voortouw kunnen nemen.

Beleidsmakers zullen ook meer moeten doen om de samenleving weerbaar te maken. “Mediawijsheid moet er niet alleen voor zorgen dat mensen zich ervan bewust zijn dat niet alles wat ze zien altijd waar is. Het is essentieel dat iedereen de weg naar betrouwbare bronnen weet te vinden”, schrijven de onderzoekers.