Oorlog in Oekraïne wekt onrust op onze arbeidsmarkt

Vanaf 1 april mogen Oekraïense vluchtelingen de Nederlandse arbeidsmarkt op. Het zijn overwegend vrouwen, want mannen mogen Oekraïne niet uit omdat ze inzetbaar moeten blijven voor de verdediging van het land. Werkgeversvereniging AWVN wijst op de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Hierin staan maatregelen die de lidstaten van de Europese Unie (EU) moeten nemen om de vluchtelingen uit Oekraïne de bescherming en mogelijkheden te bieden die zij nu nodig hebben. In Nederland betekent dit dat de vluchtelingen mogen werken, zowel in loondienst als zelfstandig. Ook mensen van een andere nationaliteit vallen onder de regeling, mits zij legaal in Oekraïne verbleven en vanaf 24 februari ontheemd zijn.

Nog geen grote instroom vluchtelingen op de arbeidsmarkt

De vrijstelling voor de arbeidsmarkt duurt een jaar, maar kan worden verlengd of verkort, al naar gelang de omstandigheden in Oekraïne. Hoeveel Oekraïners er aan de slag mogen is nog onbekend. Op 18 maart stond de teller van het aantal Oekraïense vluchtelingen op 8.500. De komende weken kan dit aantal oplopen tot 25.000.
Over de inzetbaarheid van de vluchtelingen is nog weinig bekend. Verreweg de meeste vluchtelingen zijn vrouw, want de mannen mogen het land niet verlaten omdat ze inzetbaar moeten blijven voor de verdediging van hun land.

Directeur Cees Maat van payrollbedrijf The Payingit Group, dat onlangs onderzoek deed naar de internationale arbeidsmarkt, voorziet nog geen grote instroom van Oekraïense vluchtelingen in de arbeidsmarkt. “Je komt net aan in Nederland, je man vecht thuis in de oorlog en jij moet voor je kinderen zorgen. Hoe inzetbaar ben je dan? Wellicht dat we op de lange termijn wel Oekraïense mensen de arbeidsmarkt op zien komen, maar niet op korte termijn.”
Maat signaleert wel dat Oekraïense mannen de arbeidsmarkt nu juist verlaten. “Die gaan terug om voor hun land te vechten. Ze werkten hier veelal in de bouw.” Wat hij ook ziet is de sterke afname van Oekraïense arbeidskrachten die via Poolse uitzendbureaus in Europa werkten. Die stroom is opgedroogd.

Toename Russische kenniswerkers

Eveneens ziet hij een sterke afname van de beschikbaarheid van softwareontwikkelaars, waarvan Oekraïne er duizenden telt. Die werkten op afstand voor Nederlandse IT-bedrijven, maar zijn ook het leger ingegaan.
Wel wijst hij op de toename van Russische kenniswerkers. “Die stroom naar ons land is al langer gaande, het zijn goed opgeleide mensen die zich niet meer thuis voelen in Rusland. Als ze aan de voorwaarden voldoen worden ze hier gewoon als kennismigranten toegelaten en dat gebeurt ook. Het zijn nog niet de grote getallen, maar de voorbeelden zijn er wel degelijk.”