Door Maarten van Beek en Mischa Selis

Door corona verandert ons werk in versneld tempo. Banen verdwijnen, nieuwe banen vragen om nieuwe competenties en (deels) thuiswerken is het nieuwe normaal. Lichamelijke en geestelijke gezondheid krijgen nu de aandacht die ze verdienen. 

Succes is niet meer een rechte lijn naar de top, maar kwaliteit van leven

In tegenstelling tot onze (groot)ouders in Zuid-Limburg kunnen wij niet meer verdeeld worden in een privé- en een werkend persoon. Wij zien onszelf als een heel persoon met een persoonlijke balans tussen inspanning, ontspanning, ontwikkeling en rust. We werken en we zorgen, voor anderen en voor onszelf. 

Wij zijn als werkende, zorgende en lerende mens snel veranderd. De wereld om ons heen, waarin werk, leren en gezondheid worden georganiseerd, verandert niet snel genoeg mee, en blijft in haar kokers zoeken naar solistische, suboptimale oplossingen.

Vernieuwd succes

Succes is niet meer een rechte lijn naar de top, maar kwaliteit van leven. Dominantie en competitie maken plaats voor gelijkwaardigheid, empathie en verbinding, in een samenleving waarin iedereen zijn eigen zinvolle bijdrage levert. Van een samenleving van welvaart naar een samenleving van welzijn, en van trots op onze prestaties naar het geluk van onze beleving, vakmanschap en verbonden zijn.  

Een carrière moet aangepast kunnen worden aan ieders persoonlijke levensloop, met periodes van meer en minder werken

Ook de gedachte dat carrières en salarissen alleen maar omhoog moeten bewegen is achterhaald. Een carrière moet aangepast kunnen worden aan ieders persoonlijke levensloop, met periodes van meer en minder werken, van meer en minder verantwoordelijkheden aannemen. De komende decennia zullen mensen meerdere carrières hebben, naast elkaar of elkaar in de tijd opvolgend. Een basisloon, dat iedere werkende flexibel aanvult, zou hierbij kunnen passen.

Het louter streven naar welvaart leidt tot ziekte. Werkomstandigheden en de lichamelijke en geestelijke belasting van werk veroorzaken nu 5% van de ziektelast en is verantwoordelijk voor 1,6 miljard euro van de jaarlijkse zorguitgaven. Een werkplek kan ook benut worden voor leefstijlinterventies door een integraal beleid, dat gezond voedsel, bewegen en stressmanagement omvat. En als werkgevers samenwerken met uitkeringsinstanties en GGZ zouden meer mensen met een bepaalde kwetsbaarheid een betaalde baan kunnen krijgen.

Tijd en geld organiseren langs levensfases

Zowel de werkgevers als de overheid dienen met de tijd mee te gaan en in hetzelfde tempo mee te innoveren. Afgebakende voorzieningen als studiefinanciering, salaris, opleidingsbudget, ouderschapsverlof en pensioenopbouw doen geen recht meer aan het moderne leven. Het is beter om niet meer de werkgever, maar de mensen centraal te stellen, die werken, anderen opleiden, opvoeden, zich ontwikkelen, zorgen en rusten. En dit alles in persoonlijke balans. 

Voeg daartoe de economische waarde van de verschillende voorzieningen samen. Maak ze niet afhankelijk van werkgevers of instanties maar van de individuele levensloop met een sterk sociaal vangnet en collectieve zekerheden. 

Durf en een open geest

In een polariserende wereld, waarin vertrouwen daalt, vraagt innovatie om een open geest. Deze crises brengt veel narigheid, maar laat ook duidelijk zien, dat de wijze waarop we een jaar gelden nog naar werk keken niet de juiste was. 

Dit alles vraagt ook om een ander sociaal beleid en ander onderwijs, en veel meer durf in HR-beleid. Met de formatie van een nieuw kabinet op komst zou het een idee zijn om (delen van) de ministeries van volksgezondheid, sociale zaken en onderwijs samen te brengen. 

En muren af te breken om ruimte te geven aan een samenleving waarin mensen hun tijd en geld kunnen organiseren langs hun verschillende, persoonlijke levensfasen. De nieuwe pensioenwetgeving is een voorzichtige eerste stap in de goede richting. Een stap op weg naar een holistische wijze van omgaan met werk.

Fotografie: Anko Stoffels

Mischa Selis en Maarten van Beek schrijven regelmatig op persoonlijke titel columns voor CHRO Magazine en CHRO.nl. Een psychiater en een HR-directeur die op hun eigen wijze hun visie geven op leiding geven aan mensen in tijden van globalisering, neoliberale economie en digitalisering.