Presteren organisaties beter met vrouwelijke HR-leiders?
Goed nieuws: het aantal bedrijven dat in 2015 het streefcijfer van 30 procent vrouwen in RvB en RvC realiseerde is gestegen ten opzichte van 2014. Er is zelfs sprake van een ruime verdubbeling bij de top 200 bedrijven ten opzichte van 2012. Dat zegt de “Bedrijvenmonitor Topvrouwen” die Caroline Princen, voorzitter van de commissie Monitoring Talent naar de Top, op 16 december overhandigde aan Hans de Boer en Jet Bussemaker.
Nauwelijks vrouwelijke HR-directeuren te vinden
Ook in het HR-vak zie ik de laatste jaren steeds meer vrouwen op topposities.In mijn tijd als hoofdredacteur van het toenmalige IntermediairPW zei lezersonderzoek dat 95 procent van de HR-directeuren man was. Dat was rond 2001. In die jaren kostte het de redactie veel moeite om vrouwelijke HR-leiders te vinden. Nu, vijftien jaar later, is het omgekeerd en moet ik me juist extra inspannen om mannelijke HR-directeuren te vinden. En de top 100 van HR-directeuren, die HR-dienstverlener RvdB samenstelt, bestaat voor bijna de helft uit vrouwen.
Een ander fenomeen is de HR-manager die het tot CEO brengt, waarvan Peter Elverding van DSM een bekend voorbeeld is. In 2001 waren dat witte raven en ook nu zie je ze zelden. Maar inmiddels zijn er wel vrouwelijke voorbeelden: Herna Verhagen, CEO van PostNL en Pauline van der Meer Mohr, bestuursvoorzitter van de Erasmus Universiteit van 2009 tot 2015. Verhagen was eerder Directeur Group HR bij TNT, Van der Meer Mohr was HR-directeur bij ABN Amro onder Rijkman Groenink. Nu is zij commissaris bij onder meer EY, ASML en DSM.
Vrouwen geschikter voor de rol van leider
Die lang verwachte opmars van de vrouwelijke bestuurder is meer dan welkom. Ten eerste duidt het erop dat steeds meer vrouwen dezelfde kansen weten te benutten als mannen. Ten tweede omdat onderzoek in de richting wijst dat organisaties beter af zijn met een evenwicht tussen mannen en vrouwen in de organisatie. Ten derde is er onderzoek dat aantoont dat vrouwen ook nog eens geschikter zijn voor hun rol van leider dan mannen.
Volgens Manfred Kets de Vries komt dat doordat vrouwen minder gevoelig zijn voor narcisme (De Volkskrant d.d. 5/11/2013). In “Women and the Vision Thing” (Harvard Business Review, 2009) bespreken Herminia Ibarra en Otilia Obodaru van INSEAD onderzoek dat zij hiernaar deden onder ruim 2100 leidinggevenden. Dat toonde aan dat vrouwen op de meeste leiderschapskwaliteiten beter scoren dan mannen. Een messcherp beeld geven al die onderzoeken echter niet. Er is bijvoorbeeld ook onderzoek dat aantoont dat het veel uitmaakt of leiders seksegenoten of juist de andere sekse aansturen.
Wat ik graag zou willen weten is of organisaties met vrouwelijke bestuurders aantoonbaar beter presteren dan organisaties met mannelijke bestuurders. En met mij zijn er ongetwijfeld nog anderen die dat interessant zouden vinden. Want stel nu dat onomstotelijk vast zou komen te staan dat organisaties met vrouwelijke leiders structureel meer winst maken, dan zouden vrouwelijke kandidaten voor topfuncties opeens met andere ogen bekeken worden.
Hogere sterftekans bij een mannelijke arts
Die gedachte kwam bij mij op naar aanleiding van een Amerikaans onderzoek naar de verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke ziekenhuisartsen. Uit dit onderzoek blijkt onder meer dat je bij opname in een Amerikaans ziekenhuis een kleinere kans hebt om binnen één maand te overlijden als je een vrouw als arts krijgt dan wanneer het een man is. Ook het percentage heropnames binnen 30 dagen is bij vrouwelijke artsen lager. De onderzoekers van de Harvard Medical School analyseerden hiervoor de gegevens van 1,5 miljoen patiënten.
Ziekenhuizen die hun patiënten optimale medisch zorg willen garanderen (en de kansen op mogelijke schadeclaims willen minimaliseren) hebben bij de werving en selectie van artsen dus extra reden om eerder voor een vrouw te kiezen dan voor een man.
Prikkelend gedachtenexperiment
Helaas is een gegevensbestand waaruit je een vergelijkbaar verband kunt afleiden tussen de prestaties van de organisatie en het geslacht van de (HR-)directeur er (nog) niet. Maar het gedachtenexperiment op zich zelf is al prikkelend. Intussen dendert de opmars van de vrouwelijke leider – of die nu wel of niet geschikter is – onverminderd voort. Die trend kan alvast niemand missen in 2017.
Toine Al
HR-publicist