Privacywetgeving zorgt voor ongelijke kansen op de arbeidsmarkt en stagnerende re-integratie
Begin dit jaar publiceerde de Autoriteit Persoonsgegevens de nieuwe beleidsregels ‘De zieke werknemer’. Deze bevatten een nadere invulling van wettelijke regels voor het verwerken van persoonsgegevens en uitwisselen van gegevens over de gezondheid van werknemers. Zo staat erin welke gezondheidsgegevens van werknemers verwerkt mogen worden door werkgevers en andere partijen. Binnen het Nederlandse socialezekerheidsstelsel, dat in de kern mooi en uniek is, willen we juist dat werknemers en werkgevers verantwoordelijkheid nemen voor de arbeidsparticipatie en ook samen verantwoordelijk zijn voor re-integratie. Bovendien worden werkgevers gestimuleerd om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans op werk te geven.
Deze gepubliceerde beleidsregels staan echter haaks op het stimuleren van werkgevers om mensen met een arbeidshandicap aan te nemen. Het wordt organisaties onmogelijk gemaakt om de juiste subsidie aan te vragen voor arbeidsgehandicapten. Daarnaast wordt het gezamenlijk optrekken van werknemers en werkgever praktisch onmogelijk gemaakt in geval van ziekte en arbeidsongeschiktheid.
Privacy
Voor zowel werknemers als werkgevers is het van belang dat zieke medewerkers zo snel mogelijk weer gezond zijn en aan het werk kunnen. Hiervoor is het noodzakelijk om informatie te delen. Zonder de grondslag van het verzuim is het voor werkgevers praktisch onmogelijk om effectief hulp te bieden tijdens het re-integratietraject. De overheid verwacht deze hulp echter wel van werkgevers. Denk hierbij aan aangepast werk of een aangepaste werkplek, maar ook aan wachttijdbemiddeling via de collectieve zorgverzekering. Natuurlijk hebben zieke werknemers recht op privacy, maar een zieke werknemer is gebaat bij hulp van zijn werkgever tijdens revalidatie en re-integratie.
Binnen de huidige privacywetgeving is het echter niet toegestaan voor werkgevers om te informeren naar de aard en oorzaak van de ziekte van hun werknemers. Alleen de arbodienst of bedrijfsarts mag deze medische gegevens verwerken.
Daarbij komt dat het UWV door de strengere privacywetgeving alleen maar mag aangeven of een persoon een zogenoemde ‘status’ heeft, maar niet welke status dat precies betreft. Terwijl de subsidieregelingen voor organisaties per status verschillen. Werknemers worden geacht om zelf in gesprek te gaan met hun (potentiële) werkgever over hun beperking, maar doen dit vaak niet omdat ze zich ervoor schamen. Je kunt je voorstellen dat het hierdoor onmogelijk is voor werkgevers om de juiste subsidie aan te vragen. Zij kiezen hierdoor dan ook eerder voor een werknemer die voor honderd procent inzetbaar is, dan voor een kandidaat waar onduidelijkheid over bestaat.
Casemanagement lukt niet meer
Je kunt je voorstellen dat effectief casemanagement bemoeilijkt wordt door de strenge regels rondom privacy. Werkgevers mogen aan zieke werknemers alleen gegevens vragen die noodzakelijk zijn om te kunnen beoordelen hoe het verder moet met hun werkzaamheden. Bijvoorbeeld wanneer een werknemer weer verwacht op het werk te zijn en of er nog lopende afspraken zijn waarmee iets moet gebeuren. Ze mogen dus niet naar de aard van de ziekte vragen. Verruiming van informatie-uitwisseling en toestemming om relevante data in het kader van preventie en re-integratie vast te leggen, is dan ook noodzakelijk.
De privacy zou alleen betrekking moeten hebben op het bewaren en opslaan van de gegevens nadat de re-integratie is afgerond. Vanaf dat moment gaat het alleen de werknemer aan wat hij of zij gemankeerd heeft.
De overheid moet de strenge privacywetgeving zo spoedig mogelijk onder de loep nemen en de verschillende wetgevingen op korte termijn op elkaar afstemmen. Als dat niet gebeurt, zijn uiteindelijk vooral de arbeidsgehandicapten en zieke werknemers de dupe.
Mick Netiv, directeur van HRControl-dienstverlener Robidus