Rondetafelsessie CHRO Forum: adaptive leadership in een VUCA-wereld

Welk type leiderschap is nodig in een snel veranderende en volatiele wereld? Behoeft een organisatie in een VUCA-wereld een sterke strategische leider die de richting wijst of een leider die anderen empowered? Het definieren van leiderschap heeft velen tot ronkende oneliners verleid. Tijdens de rondetafelsessie Adaptive Leadership op het CHRO Forum, dat de CHRO Community in samenwerking met Workday, CEB en Cornerstone organiseerde, werden deelnemers uitgedaagd om voorbij de oneliners en cliches te denken.

Moderator en Alex van Groningen-directeur Melle Eijckelhoff opende de sessie met enkele bekende quotes over leiderschap. Vervolgens stelde hij de deelnemers drie vragen: Wat zien wij als leiderschap? Wanneer werd je ooit uitgedaagd om leiderschap te tonen? Om vervolgens te besluiten met het toekomstgerichte: Hoe kan HR effectief leiderschap tonen?

Verschil leider en manager
De eerste deelnemer die sprak stelde dat een leider comfort moet creëeren en zowel processen als mensen moet managen. Iets wat automatisch leidt tot de vraag of een leider hetzelfde is als een manager? De aanwezigen deelden de visie dat leiderschap niet noodzakelijk is verbonden aan de positie binnen het bedrijf. “Een leider is een manager zonder rapportageverplichtingen”, aldus een HR-specialist. Een aanwezige opperde dat leiders een luisterend oor moeten hebben voor de mensen om hen heen. “Wat stimuleert hen? Hoe help je ze te groeien? Dat zijn belangrijke vragen.”
Hiermee is de leider nog niet gecompleteerd. Volgens de discussiegenoten moet een leider leren van ontvangen feedback, gretig zijn om de concurrentie af te troeven, zijn collega’s vertrouwen, authentiek zijn en bovenal goed kunnen samenwerken. Dankzij de samenwerking zouden betere besluiten genomen worden. Moderator Eijckelhoff vroeg zich af of dit niet een typisch Hollandse opvatting is? “Is in tijden waarin het speelveld snel verandert niet een sterke leider nodig die kan accelereren. Leidt gepolder en overleg niet tot onnodige vertraging?”
  
 
Moderator Melle Eijckelhoff opende de sessie met drie vragen aan de HR-professionals 
 
Overtuigen en engageren
De repliek van de deelnemers op deze stelling was ferm en eenduidig. Iedere organisatie heeft een gemeenschappelijk doel. Sterke leiders weten mensen achter dit doel te scharen. “Leiders zijn goede verhalenvertellers. Ze overtuigen en engageren”, aldus een deelnemer. De noodzaak tot inclusiviteit werd door Andre van Heemstra, oud-Unileverbestuurder en RvC-voorzitter van Koninklijke Brill, in een mooi historisch perspectief gezet. “Aan het begin van mijn carrière, in de jaren zeventig, was leiderschap een besmet woord. Leiderschap werd geassocieerd met het Duitse woord führerschaft en daarmee met de Tweede Wereldoorlog”.
 
 
Andre van Heemstra vertelde over het nut van samenwerking aan de hand van anekdotes uit zijn Unilevertijd
  
Aan de hand van een anekdote legde Van Heemstra uit hoe waardevol samenwerking voor een leider kon zijn. “Eind jaren negentig zat ik voor Unilever in Zuidoost-Azië. Tot en met 1996 ging alles zeer goed. In 1997 crashten diverse Aziatische valuta. Wij hebben toen in de organisatie 15 mensen gezocht die eerder voor soortgelijke problemen hadden gestaan. Wij vroegen hen allemaal met ideeen te komen. Dit resulteerde in 12 nuttige ideeen die in de strategie werden meegenomen en er uiteindelijk toe hebben geleid dat we met een sterkere organisatie uit de crisis kwamen.” De eminence grise van het gezelschap vervolgde met een wijze les. “Ik hield altijd twee soorten vergaderingen. Met agenda en zonder. Tijdens de vergaderingen zonder agenda kregen mensen de vrijheid elk onderwerp en idee ter tafel te brengen.”  
Persoonlijke verhalen
De anekdote vormde een mooi startschot om van het theoretische vlak naar de persoonlijke ervaringen te gaan. Op welk moment in hun carrière werden de rondetafeldeelnemers gedwongen om leiderschap te tonen. Er volgden openhartige verhalen over inzichten die hebben geleid tot carrièreswitches en keuzes om aan eigen principes trouw te blijven in weerwil van de wensen van superieuren. De aanwezigen deelden de visie dat het op dergelijke momenten belangrijk is om je beperkingen te kennen. Het kennen van je beperkingen betekent volgens een deelnemer ook dat je anderen de ruimte geeft op gebieden waar jij minder sterk bent. “Wanneer het misgaat moet je als leider naar voren stappen en verantwoordelijkheid nemen”. 
De rol van HR
En wat kan HR doen om leiderschap te ontwikkelen? Eén van de belangrijkste dingen uit de HR-gereedschapskist is volgens deelnemers de coaching van talenten. “Met coaching krijgen mensen een beter beeld van wat zij willen en kunnen. Soms leidt dit wel tot vertrek van talent, omdat zij mogelijkheden buiten de organisatie ontdekken”, aldus een aanwezige. Daarnaast dienen organisaties ruimte te bieden om te falen. Een aanwezige trok de vergelijking met de Vereniging Anonieme Alcoholisten. “Als je daar binnenkomt stel je je als volgt voor: Hoi ik ben X en ik ben alcoholist. Hiermee erken je het falen en kun je aan dit probleem werken.” Toen zij opmerkte dat de kennis over dergelijke sessies haar uiteraard via-via ter ore was gekomen, leidde dit tot gelach aan tafel.
Tegen het einde van de sessie concludeerde een deelneemster dan ook dat er tijdens de vrolijke sessie één belangrijk aspect van leiderschap was vergeten. Humor. 
 
——————————————————————————————
 
1. Save the Date in 2016 
– 23 maart | CHRO Rondetafelsessie: Waarde creëren met datagedreven HR-beleid
– 26 april | CHRO Rondetafelsessie: The Exponential Organisation
Klik hier voor de volledige agenda van de CHRO Community.
2. Word lid van de CHRO Community 
Wilt u aanwezig zijn bij de CHRO Summit 2016 en bij de vele andere inspirerende bijeenkomsten voor CHRO’s en HR-directeuren? Word dan nu lid van de CHRO Community, dé exclusieve community van CHRO’s en HR-directeuren in Nederland. Laat u inspireren en leer van gelijkgestemden in een open, kleinschalige en vertrouwelijke omgeving. Voor meer informatie en aanmelden, gaat u naar CHRO.nl.
3. Interessante opleidingen voor u en uw collega’s:
– Werk slimmer & sneller met tientallen tips, tools en tricks. Volg de Training Werk Slimmer, niet Harder.
– Leer presenteren zonder angst, maar met overtuiging en resultaat. Volg de training Overtuigend Presenteren.