Talentontwikkeling gedijt bij rechtvaardige organisatiecultuur – meer dan bij een lerende organisatiecultuur

Talentontwikkeling – het ontdekken, waarderen, benutten en ontwikkelen van de sterke punten van medewerkers – kan bijdragen aan zowel de bevlogenheid, motivatie en ontwikkeling van medewerkers als aan het verbeteren van de organisatieprestaties. Talentontwikkeling is vooral belangrijk in een tijd van krapte op de arbeidsmarkt, technologische veranderingen en maatschappelijke transities. Organisaties moeten daarom investeren in het herkennen, inzetten en ontwikkelen van het talent dat zij al in huis hebben.

Toch is het niet altijd makkelijk om een werkomgeving te creëren waarin talentontwikkeling gestimuleerd wordt. Een belangrijke factor die hierbij een rol speelt, is de organisatiecultuur. De organisatiecultuur is de gedeelde waarden en basisveronderstellingen die verklaren waarom organisaties doen wat zij doen en waar zij zich op richten. De organisatiecultuur beïnvloedt het leren en ontwikkelen op de werkvloer, maar het is nog niet duidelijk hoe de relatie tussen organisatiecultuur en talentontwikkeling verloopt.

Vier typen culturen

In het artikel Organisatiecultuur als onzichtbare kracht achter talentmobilisatie: een verkenning van relevante aspecten op de site van het Tijdschrift voor HRM worden vier facetten van de organisatiecultuur onderzocht die mogelijk invloed hebben op talentontwikkeling. Het gaat om de respectvolle, de zorgzaam-ethische, de lerende en de rechtvaardige organisatiecultuur. Het artikel is gebaseerd op een onderzoek van K. Helfenrath, P. Bos, R. Tiemstra-Verheijen en M. Thunnissen (respectievelijk als docent-onderzoeker, associate lector, senioronderzoeker en lector verbonden aan het lectoraat Dynamische Talent Interventies bij Fontys Hogeschool).

Een respectvolle organisatiecultuur is een omgeving waarin respectvolle interactie tussen collega’s onderling en met de leidinggevende plaatsvindt. Er is aandacht voor elkaar, er wordt naar elkaar geluisterd en er heerst onderling vertrouwen. Een respectvolle organisatiecultuur draagt bij aan sociale interactie, psychologische veiligheid, autonomie, competentie, verbondenheid, proactief gedrag en leren en ontwikkelen.

Een zorgzaam-ethische organisatiecultuur is een omgeving waarin medewerkers zich laten leiden door ethische normen die het welzijn van medewerkers en de maatschappij centraal stellen. Er is gezamenlijke zorg voor elkaar en voor positieve maatschappelijke impact. Een zorgzaam-ethische organisatiecultuur draagt bij aan onderling vertrouwen, samenwerking, werktevredenheid, positieve emoties en welzijn.

Een lerende organisatiecultuur is een omgeving waarin medewerkers uitgenodigd worden om kennis te creëren, te verwerven en over te dragen om zo een bijdrage te leveren aan de organisatiedoelen. Er wordt gestimuleerd en gewaardeerd dat medewerkers nieuwe kennis en vaardigheden opdoen en toepassen. Een lerende organisatiecultuur draagt bij aan innovatief werkgedrag, betrokkenheid, ervaren vaardigheid, werktevredenheid, motivatie en prestatie.

Een rechtvaardige organisatiecultuur is een omgeving waarin medewerkers ervaren dat er rechtvaardig gehandeld wordt binnen de organisatie. Er is een balans tussen de inspanning en de beloning van medewerkers en er worden consistente beslissingen genomen over medewerkers en situaties. Een rechtvaardige organisatiecultuur draagt bij aan een verhoogd welzijn, betere werkprestaties, een hogere werktevredenheid, minder stress, minder disfunctioneel gedrag en meer inzet.

Het belang van een rechtvaardige organisatiecultuur

Het blijkt dat een rechtvaardige organisatiecultuur de sterkste voorspeller is voor talentontwikkeling. Een respectvolle organisatiecultuur heeft geen effect te hebben op talentontwikkeling. Dit betekent dat medewerkers die ervaren dat er geen sprake is van willekeur en dat er consistente besluiten genomen worden, meer geneigd zijn om hun talenten te ontwikkelen en in te zetten.

Een lerende en een zorgzaam-ethische werkomgeving dragen ook enigszins bij aan talentontwikkeling, omdat ze medewerkers stimuleren en waarderen om nieuwe kennis en vaardigheden te verwerven en toe te passen, en omdat ze het welzijn van medewerkers en de maatschappij centraal stellen.

Aanbevelingen

De onderzoekers geven ook enkele aanbevelingen voor de praktijk:

1. Zorg voor een organisatiecontext die ruimte biedt aan talentmobilisatie.
2. Zorg voor transparante organisatieprocedures, consistente uitvoering daarvan én communicatie daarover.
3. Betrek medewerkers bij besluitvorming om transparantie en inspraak te creëren en een beroep te doen op het potentieel van medewerkers.
4. Focus op voorbeeldgedrag van leidinggevenden én de wijze waarop zij HR-beleid implementeren.
5. Gebruik de kracht van teams en experimenteer op teamniveau met het creëren van een talentgerichte organisatiecultuur.