Verbindend vermogen als softskill (2): wat is verbinding?

Tweede van een serie blogs over verbindend vermogen als cruciale softskill, door Marco Buschman.

Verbinding kan worden bezien vanuit twee elkaar aanvullende perspectieven: functioneel en relationeel. In elk moment en elke situatie zijn beide perspectieven aanwezig. Wel zal de mate waarin bewust of onbewust aandacht wordt gegeven aan deze beide perspectieven verschillend zijn, afhankelijk van de noodzaak of vanwege persoonlijke voorkeuren.

Functioneel perspectief

Je verbindt je met anderen om tot resultaat te komen. Denk bijvoorbeeld aan het verbinden met je verzorgers om te overleven, met een groep vrienden om prachtige ervaringen te creëren, met een sportteam om tot fysieke ontspanning te komen of zakelijk om resultaten te behalen die voor jou, je team of je organisatie van belang zijn. Je maakt binnen het functionele perspectief afwegingen en keuzen die voornamelijk vanuit je ratio worden ingegeven.

Je ontwikkelt, bewust of onbewust, doelstellingen voor jezelf en je team, je maakt plannen, je neemt verantwoordelijkheden, etc. Het zakelijk belang van dit perspectief is dat organisaties, teams en functies bestaan om resultaat te behalen. En dus is het logisch dat jij je verbindt vanuit je rol of je positie. Je zou kunnen zeggen dat je binnen dit perspectief allereerst een ‘Human DOING’ bent.

Relationeel perspectief

Het uitgangspunt van het relationele perspectief is dat organisaties, teams en functies uit mensen bestaan. Dat geldt voor je zakelijke team, je sportteam, je groep vrienden of je familie; het zijn allemaal verbindingen tussen mensen. Daarbij geldt steeds opnieuw dat als mensen bij elkaar komen en zich verbinden er interpersoonlijke dynamica ontstaat, die ondersteunend of tegenwerkend is.

Binnen dit perspectief kijk je elkaar aan en gaat het, naast het samenwerken naar resultaat (functionele perspectief), ineens ook over thema’s als vertrouwen, respectvol zijn, omgaan met conflicten, diversiteit en inclusiviteit, plezier en lol maken, etc. Dan verbind je je niet alleen met elkaar van functie tot functie, maar ook van mens tot mens. Binnen dit perspectief ben je allereerst een ‘Human BEING’.

Wat is verbinding?

Verbinding is belangrijk en zelfs noodzakelijk in alle fasen van je persoonlijke en zakelijke leven, zowel functioneel als relationeel. Maar wat is verbinding en hoe ontwikkel je het? En in de context van organisatieontwikkeling: hoe kun je als leider je verbindend vermogen ontwikkelen en wat is daarvoor het startpunt?

In gesprekken met duizenden leiders van over de gehele wereld heb ik gevraagd wat voor hen verbinding is. Luisterend naar de antwoorden ontstaat er een heel scala aan elementen die van belang zijn bij verbinding. Vier veelgehoorde antwoorden:

• Het ervaren en creëren van psychologische veiligheid.

Onderzoek binnen Google (Project Aristotle)[4] laat het belang hiervan zeer overtuigend zien. Het is 1 van de kenmerken om te komen tot best-performing teams. Ook uit analyse van onze eigen data van 750 respondenten die de zelftest Verbindend Vermogen[5] hebben ingevuld, blijkt dat psychologische veiligheid als zeer belangrijk wordt ervaren.

• Het geven en ontvangen van vertrouwen.

Stephen M.R. Covey geeft in zijn boek ‘De snelheid van vertrouwen[6] hiertoe praktisch handvatten waarbij hij 4 kernelementen definieert en 13 gedragingen. Twee kernelementen – laten zien dat je de competenties hebt en dat je resultaten behaalt, oftewel je CV – behoren tot het functioneel perspectief van verbinding. De andere twee kernelementen – wat is je intentie en handelen met integriteit, beiden gaan over karakter – behoren tot het relationeel perspectief van verbinding.

• Empathie inzetten en ervaren binnen de relatie.

Hiertoe verwijs ik graag naar het werk van Daniel Goleman. Wil je meer weten of de drie vormen van empathie – cognitieve empathie, emotionele empathie, en compassie gedreven empathie – dan nodig ik je uit om het artikel[7] te lezen dat ik hierover heb geschreven.

• Ondersteund worden en voelen.

Onderzoek van Gallup[8] laat zien dat één op elke twee medewerkers die het bedrijf verlaat, dit doet vanwege zijn of haar manager. Een schokkend getal wat mij betreft.

En zo zijn er nog veel meer antwoorden ten aanzien van wat verbinding is. Wat mij duidelijk werd in de gesprekken dat vele elementen bijdragen aan het gevoel (of de afwezigheid) van verbinding. Maar het zijn en blijven elementen die bijdragen aan verbinding. Het begrip ‘verbinding’ blijkt lastig eenduidig en volledig te definiëren.

De vraag wat mij betreft is echter of dat erg is. Mijn antwoord: dat is niet van belang. Immers, mensen weten/ervaren het als de verbinding er is, of niet. Maar, Brené Brown[9] is op basis van jarenlang onderzoek wel degelijk gekomen tot een definitie van verbinding:

‘Verbinding is de energie die bestaat tussen mensen wanneer zij zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen, kunnen geven en ontvangen zonder oordeel en steun en kracht ontlenen aan de relatie.’

Hoewel dit in de basis een prachtige samenvatting is, is het een definitie die over het relationele perspectief van verbinding gaat en wat mij betreft het functionele perspectief op verbinding mist.

Marco Buschman is managing partner bij Courius, managementspreker, leiderschapstrainer, team- en executive coach, en auteur van de bestseller Verbindend Vermogen (The Connection Quotient) en coauteur van Het Leiderschapsalfabet.

Noten:
4: Duhigg, C.,  What Google learned from it’s quest to build the perfect team, The New York Times Magazine (2016).
5: ‘Doe de zelftest Verbindend Vermogen en zie direct hoe je scoort op de verbinding met jezelf, de ander, je team/organisatie en de wereld.’
6: Covey, S.M.R., De snelheid van vertrouwen. Dat wat alles verandert (Amsterdam, 2012). 
7: Buschman, M.M., Empathie Ontleed.
8: Nolan, T., The No.1 employee benefit no one’s talking about.
9: Bohré, M., Wat is verbinding?