‘Met vitaliteitsprogramma’s ga je het als bedrijf niet redden’ (CHRO Day 2019)

Fotografie: Jasper Juinen

Bekijk hier alle foto's van CHRO Day

“Vitaliteit is een logische keuze voor het centrale thema dit jaar”, zei Stefanie Grimbergen, CHRO Community Manager bij Alex van Groningen desgevraagd. “In bijna alle gesprekken die ik afgelopen jaar met HR-directeuren voerde kwam het wel ter sprake.”

De absolute top van de Nederlandse HR-wereld was bij elkaar op deze middag bij The Duke in Nistelrode, het golfresort dat eigendom is van de familie Van Eerd (van Jumbo Supermarkten). Na flink bijgepraat te hebben met hun vakgenoten en van een heerlijke lunch te hebben genoten werd het programma afgetrapt door Rosanne Warmerdam (oprichter Living Life Lab).

Volgens deze naar eigen zeggen gezondheidsnerd is er geen heldere definitie van het begrip gezondheid. “Vraag het een medisch specialist en hij begint over bloeddruk en BMI. De gewone man op de straat zal het hebben over hoeveel energie hij heeft en hoe fit hij zich voelt bij het opstaan. Vroeger was de definitie: afwezigheid van een ziekte. Het is een nogal ongrijpbaar fenomeen.”

Tegenwoordig wordt gezondheid of vitaliteit beschouwd als het totaal van welzijn op fysiek, sociaal en mentaal vlak. Rosanne vindt veerkracht een term die de lading goed dekt. “In hoeverre ben je in staat terug te veren in reactie tot wat er allemaal op je afkomt? En hoe snel herstel je? We kunnen vitaliteit niet als iets individueels zien. Het staat altijd in verbinding met alle aspecten van ons sociale en professionele leven.”

HR heeft grote invloed op vitaliteit
Uit steeds meer research blijkt dat gezondheid bepaald wordt door 20 procent genetische factoren en 80 procent leefstijl en omgeving. “We dachten dat het genetische stuk veel zwaarder telde”, aldus de wetenschapper. In feite is dit goed nieuws, want we hebben dus een grote invloed op vitaliteit. Zeker de directie van bedrijven die kan aansturen op een gezonde werkomgeving. Daarvoor moeten zij kijken naar de dagelijkse routines en zingeving van mensen. Met vitaliteitsprogramma’s bestaande uit bootcamps, yoga en mindfulness alleen ga je het als bedrijf niet redden.

“Je moet kijken hoe het in je organisatie-DNA past”, zei Warmerdam. “Er is geen one-size-fits-all model. Zoek naar de oplossing die in jouw cultuur passen.” Heel effectief zijn ook de zogenoemde nudges; zorgen dat medewerkers de trap vaker pakken, de sportschool op kosten van de zaak, altijd een fruitschaal langs vaste looproutes, et cetera. Het allerbelangrijkste is echter wat anders, stelde Rosanne: “Het klinkt misschien nogal corny, maar is niet minder waar: start living the dream! Als we willen zorgen voor een vitalere workforce is dat de grootste impact die we kunnen realiseren. Zorgen dat zoveel mogelijk mensen hun droom leven.”

Positief denken als basis
Het thema vitaliteit leeft volop bij een van de grootste retailers in Nederland, het snelgroeiende Jumbo, want de supermarktketen staat midden in de maatschappij. De CHRO Alrik Boonstra deelde zijn visie en aanpak. “Bij Jumbo staat de klant op nummer 1”, begon Boonstra. “Dat is algemeen bekend. Ons model staat bekend als de frietzak: bovenaan staan onze klanten en helemaal onderin de directie en familie. Daartussen zitten onze medewerkers en ondernemers. Die proberen we te inspireren en we zorgen er uiteraard voor dat zij alle middelen hebben om succesvol te ondernemen.”

Tegenover de frietzak van de familie Van Eerd zette Boonstra en collega’s een omgekeerde puntzak voor vitaliteit. Deze is verdeeld in zes thema’s, twee voor fysieke fitheid (eten en bewegen) en vier voor mentale fitheid (passie voor de klant, verbinden, positief denken en reflecteren). Deze komen voort uit de cultuur van “soms ongebreidelde positiviteit” van de oprichters en vormen de basis van het vitaliteitsprogramma van de supermarktgigant. Boonstra: “Positief denken en passie voor de klant, dat zit echt in onze haarvaten. Ook eten uiteraard; dit is echt een bourgondische onderneming.” Het HR-team introduceerde ook een App die fungeert als vitaliteitscoach voor alle 80.000 medewerkers van Jumbo. “Dit persoonlijke vitaliteitspaspoort kan je helpen bepalen wat voor jouw persoonlijke vitaliteitsreis belangrijk is”, besloot de CHRO van Jumbo.

Purpose, passie en kwetsbaar leiderschap
Na deze inspirerende opening bewogen de HR-leiders zich naar verschillende break-out sessies. Hierin werden de diverse aspecten van het thema belicht, waaronder purpose, stressreductie en ethiek (hoe ver kun je als werkgever gaan in sturen op levensstijl).

Stress is de epidemie van deze tijd, constateerde Richard Sutton. De Zuid-Afrikaan is internationaal consultant op het gebied van gezondheid en auteur van het boek The Stress Code. Volgens Sutton zijn veel gezondheidsproblemen toe te schrijven aan stress, waaronder mentale problemen. 38,2 procent van de Europeanen heeft hier jaarlijks mee te maken en de kosten hiervan lopen alleen al in Europa op tot een astronomische 240 miljard euro per jaar. Volgens Sutton is 80 procent van de bedrijven zich hiervan bewust. Toch onderneemt slechts een minderheid van 30 procent actie om dit probleem aan te pakken. Een van de manieren om dit te doen, is investeren in veerkracht. Hiermee zijn we beter in staat om stressfactoren het hoofd te bieden en liggen mentale problemen minder snel op de loer.

Aan welke knoppen kun je draaien als je de veerkracht wilt vergroten? “Het draait allemaal om moleculen”, legde Sutton eerst uit. “Het gaat dan om de Brain-Derived Neurotrophic Factor, die je kunt zien als de brandstof voor het brein. Het belangrijkste is dat deze stofjes verbindingen leggen in ons brein.” Een gezonde levensstijl heeft een positieve invloed op deze stofjes. En je blijft mentaal gezond. Sutton: “De belangrijkste factor hierbij is lichaamsbeweging, maar het probleem is dat we in de huidige wereld juist minder zijn gaan bewegen.” Hij kwam daarom onder meer met een pleidooi om in beweging te komen en deed suggesties op het gebied van voeding en dieet. “Hiermee kunnen we niet alleen ons eigen leven verbeteren, maar ook dat van de mensen om ons heen.”

Psycholoog Judith Manshanden keek kritisch naar de huidige aanpak van werkgevers. “Het is terecht dat de vitaliteit van medewerkers hoog op de agenda staat, maar de huidige aanpak schiet tekort. Er moet meer gebeuren en vooral: vanuit een fundamenteel andere visie. In deze tijd hebben organisaties twee grote uitdagingen: in de buitenwereld het klimaat en de uitputting van de aarde. En binnen de organisatie het menselijk potentieel, dat ook uitgeput raakt, zo’n 70 procent van de medewerkers is disengaged. Mede als gevolg van die mechanistische manier van organiseren. HR draagt hieraan bij door medewerkers te benaderen met zaken als POP’s, competentiemanagement, beoordelingscycli, enzovoort. Dit gebeurt vanuit een maakbaarheidsgedachte, gebaseerd op controle met als uiteindelijk doel profit behalen”, aldus Manshanden.

Willen we het tij keren, dan moeten organisaties de weg terugvinden naar een manier van organiseren die gebaseerd is op het creëren van verbinding, verbinding met onszelf, met elkaar en met de omgeving. Daar zijn systemen voor nodig die dat faciliteren, zei Manshanden: “Dat zie ik als een opdracht, waar CHRO’s de komende jaren een belangrijke rol in kunnen spelen.”

Ook op het gebied van leiderschap valt nog een wereld te winnen, bleek tijdens een drukbezochte rondetafelsessie gehost door Jean-Paul London van LTP. Kwetsbaar leiderschap zou de norm moeten zijn, maar het achterhaalde ‘command & control’ leiderschap is nog in veel organisaties aan de orde van de dag. Gelukkig nemen veel HR-directeuren het voortouw om dit te veranderen in hun directies. Kwetsbaar leiderschap is jezelf durven zijn, laten zien dat je het ook niet altijd weet en je nek durven uitsteken. Maar uit het gesprek aan tafel bleek dat er een kloof bestaat in veel bedrijf tussen leiders die kwetsbaarheid moeten tonen en medewerkers die moeten groeien. HR is vaak in de board de aanjager van de mindset – ‘kwetsbaarheid mag er zijn’ – die nodig is om deze kloof te dichten.

Veel CHRO's worden binnen hun organisaties beschouwt als aanjagers van kwetsbaar leiderschap.

CHRO of the Year Award
Aan het einde van de middag kwam de hele groep plenair bij elkaar om de dag af te sluiten met de traditionele uitreiking van de CHRO of the Year Award, Juryvoorzitter en voormalig winnaar Anne Jaakke lichtte de overwegingen vanuit de jury toe. “Het is geen populariteitscontest. We zoeken naar individuen die uitzonderlijke inspanningen hebben verricht om ons mooie vakgebied verder te brengen. Na een uitgebreid en voor de kandidaten nerve wrecking juryproces is tot winnaar gekozen Maryjo Charbonnier!”

Lees hier meer over de winnaar, de genomineerden en het juryproces. 

CHRO’s door de knieën voor Lucia Rijker
Na de uitreiking van de CHRO Award 2019, is het podium voor Lucia Rijker. Zij vertelt hoe zij in haar loopbaan heeft leren omgaan met stress en sluit af met een oefening voor de hele zaal. Als zesvoudig wereldkampioen boksen en kickboksen kreeg Rijker wereldfaam. Zij won al haar 54 profwedstrijden, waarvan 39 op knock-out. Daarnaast is zij onder meer bekend van het tv-programma ‘Dream School’ waarin zij schoolverlaters probeert te inspireren en zich te ontwikkelen op een energieke, creatieve en spirituele wijze.

Op CHRO Day valt Rijkers na een dag vol enthousiaste presentaties op met de kalme vaste stem waarmee ze haar ervaringen deelt. Weerstand en eigenaarschap zijn sleutelbegrippen in haar werk met millennials, vertelt ze. Leren omgaan met stress speelt daarin een hoofdrol, zoals dat ook als een rode draad door haar topsportcarrière loopt. “Je hebt gekozen voor een stressvolle uitdaging. In de ring moet je die keuze bij elke ronde opnieuw maken. Dat is zwaar, dat gaat alleen door jezelf te dwingen in het moment te staan.”

De uitdaging die zij nodig heeft, vindt zij nu in de projecten met kinderen. “De kinderen met wie ik werk zijn allemaal bijzondere mensen en vragen mentaal soms het uiterste van je.” Als Rijkers hevige pijnklachten krijgt, komt ze na intensief zoeken in aanraking met het werk van Amerikaanse arts John Sarno. “Ik ontdekte de relatie tussen fysieke pijn en diep opgeslagen emoties als verdriet en boosheid en de weerstanden die dat opwekt.” Contact maken met je weerstanden, helpt je volgens Rijkers spanningen los te laten en te kunnen omgaan met de uitdagingen van een hectische agenda. Zij heeft hiervoor een oefening, afgeleid van de Tai Chi, die ze het publiek laat doen. De aanwezige CHRO’s gaan door de knieën en voeren de oefening van de meester met gesloten ogen uit.

Na deze intensieve afsluiting mogen de CHRO ontspannen aan de borrel. Het diner is aangepast aan het thema, dus geen vette frieten met moyonaise. Maar de wijn vloeit rijkelijk. Zoals wel duidelijk is geworden: mentale en fysieke fitheid zijn twee kanten van dezelfde medaile en een lekkere borrel op zijn tijd draagt bij aan het eerste aspect van fitheid. 

Volgend jaar zal CHRO Day opnieuw plaatsvinden in het najaar en het Leadership in HR Summit in het voorjaar. CHRO.nl houdt u op de hoogte.