Waarom geen Chief Creativity Officer?

'Ik zie hier CFO’s, CEO’s, CHRO’s… Maar waarom geen Chief Creativity Officer? Dat klinkt gelijk een stuk beter.' Irene Koel is vroedvrouw voor vernieuwing. Ze begon haar loopbaan als reclamemaker, tegenwoordig geeft ze bedrijven advies voor vernieuwing. Haar boodschap op Executive Day NL: de directie moet er doordrongen van zijn hoe belangrijk creativiteit voor bedrijven is, zegt Koel. EEn dat kan ook als je zelf wat meer een ‘blauw’ persoon bent.'

Lees ook het verslag Waarom vertrouwen we elkaar niet meer? (Executive Day NL)

'Creativiteit maakt mensen trots op hun bedrijf, omdat deze iets bijzonders en origineels creëren', zegt Koel. Een van de redenen waarom dit tegenwoordig zo belangrijk is: 'Medewerkers zijn tegenwoordig niet zo trouw meer, stappen sneller over. Maar jongeren willen graag werken voor een innovatief bedrijf. Klanten zijn op zoek naar zinvolle producten. Daar is creativiteit voor nodig.'

Wat is je rode sok?

Creativiteit helpt bedrijven hun producten te verkopen, zegt Koel. 'De rode sok zorgt dat je de grijze sok verkoopt.' Zelf werkte ze jarenlang voor AH. Rond kerst was het altijd de uitdaging om onderscheidend te zijn. 'Wij gingen dan een kangoeroesteak aanbieden. Vrijwel niemand kocht die, want iedereen gaat toch gourmetten. Maar het was wel origineel, daarop kun je je onderscheiden. Zo plaats je je bedrijf in de etalage.' De grote vraag dus volgens Koel: 'Wat is uw rode sok, en is die rood genoeg?'

Het gaat erom een plek in de wei te vinden, waar geen andere koeien staan te grazen, zegt Koel. Die staan meestal op een kluitje. En dat gebeurt in het bedrijfsleven ook. 

Voor het creatieve proces is het belangrijk te weten hoe onze hersenen werken. Creativiteit vraagt om het creëren van ruimte in je hoofd en afstand nemen van het werk. Dan gaat de rechter hersenhelft aan het werk, zegt Koel. 'Links gaat over ratio en controleren, rechts over creativiteit. Rechts krijgt bij ons altijd voorrang.' De hersenen herkennen patronen, volwassenen denken daardoor snel in “groeven”. Dit in tegenstelling tot kinderen. 'Daarom is het belangrijk soms naar je flexibele geest terug te gaan en meer mogelijkheden op te zoeken. Om te denken in de honderdste vis.'

Teken eens honderd vissen

Koel legt dit uit aan de hand van een voorbeeld. Vraag mensen een vis te tekenen en vrijwel iedereen komt met hetzelfde plaatje, blijkt ook in de zaal. Vraag je ze vervolgens een vis te tekenen die niet op vorige lijkt, en dit keer op keer te herhalen, dan ontstaan er steeds originelere tekeningen: 'Bij vis 35 word je creatief. Maar in de meeste bedrijven vindt men het al goed bij nummer drie.'

Een belangrijke belemmering bij veel bedrijven is drukte, zegt Koel. 'Mensen zijn ijverig, doen druk, zitten in vergaderingen. Maar om slimmer te zijn dan de competitie, moeten we ruimte creëren in ons hoofd. Daarvoor is ontspanning nodig.' Toch zijn mensen soms liever druk met projecten die niet zoveel opleveren. Een nieuw idee uitvoeren is eng, want je steekt je kop boven het maaiveld uit. Dus is men liever druk.' Een leider moet hiervoor ruimte creëren. 'Ik ren dus ik ben, dat is niet goed.'

Creativiteit is ongemakkelijk

Creatief zijn is sowieso buiten de comfortzone gaan, zegt Koel. 'Het moet voelen als schrijven met de verkeerde hand, ongemakkelijk, moeilijk en instabiel. Dat is nodig om voor het bedrijf nieuwe dingen te doen.' Stap je uit de comfortzone, dan neemt het limbische brein het over. Het gevolg is dat je wilt vluchten. 'We moeten dus zorgen dat dit brein wordt opgerekt.' En daar speelt opnieuw de leider een belangrijke rol. 'Er moet veiligheid en vertrouwen zijn, dan kunnen mensen gaan spelen en de grenzen opzoeken. Ook mag er geen hiërarchie zijn. Men moet alles durven zeggen.'

Een bedrijf dat voor deze weg kiest moet zich wel beseffen dat het iets van iedereen vraagt: 'Creativiteit is niet een grill, het is een overtuiging, die onderdeel moet worden van je cultuur. Dit kost tijd en hiervoor is commitment nodig. Van het team, van het bestuur en van jezelf.'

CHRO LHR Summit 2020

Vaak heeft elk team zijn eigen purpose, leider en cultuur. Teams streven naar vrijheid en autonomie. Hoe zorgen we ervoor dat zij toch met elkaar verbonden blijven, een gedeelde purpose voelen en beleven? Ga hierover op 2 april met andere CHRO's in gesprek en meld je aan met code WLHR20.