Hiërarchisch management functioneert onder voorwaarden toch beter dan agile aansturing

Zij deden onderzoek naar de beste methode om een organisatie aan te sturen. Daarbij vergeleken ze het al bijna afgeschreven hiërarchische model met het platte model, ook wel aangeduid als ‘agile’.

De conclusie

Hiërarchisch management functioneert onder voorwaarden beter dan de agile aansturing van een organisatie. Autoriteit die voortvloeit uit hiërarchie zorgt voor snelle en duidelijke besluitvorming. De agile organisatie daarentegen overvoert teams met te veel opties, waardoor die er te lang over doen om knopen door te hakken.

Erg voor de hand lagen deze bevindingen niet, zo beseften de onderzoekers toen ze het onderwerp oppakten. Het drietal kwam van drie verschillende business schools uit de VS (Wharton en Goizueta) en Europa (Insead). Ze wilden weten of het verouderde hiërarchisch model toch nog waarde had.

Achterliggende aannames

Vooral in kennisintensieve organisaties is een hiërarchisch managementmodel ontmanteld. Het zou niet geschikt zijn om in complexe omstandigheden tot de beste beslissingen te komen. De gedachte hierbij is dat een leider in een hiërarchische omgeving geen controle kan uitoefenen op alle lagen die hij aanstuurt. Bij de overdracht tussen de lagen gaat informatie verloren, waardoor de leider onvoldoende kennis heeft om de beste beslissingen te nemen.

De platte organisatie daarentegen is minder gelaagd en daardoor beter in staat om kennis uit de hele organisatie aan te dragen. Met als gevolg dat er meer opties zijn voor aanpassingen die leiden tot betere beslissingen. Tot zover de achterliggend aannames.

Simulaties van teams

Om te onderzoeken of de veronderstellingen kloppen, gingen de onderzoekers het hiërarchische model vergelijken met het platte model. Dit door ze beiden te testen op de functie van autoriteit en de rol die bazen spelen. Hun onderzoek voerden zij niet uit in de boardrooms van bedrijven, maar achter de computer. Ze gebruikten een computermodel om ‘digitale tweelingen’ te bouwen: simulaties van teams met hiërarchische of platte structuren.

Uit deze simulaties kwam naar voren dat organisaties waar snelle resultaten nodig zijn, baat kunnen hebben bij een hiërarchische structuur, waar een baas ondergeschikten meer beïnvloedt dan andersom. Wat de test ook aantoonde was de kwetsbaarheid van de agile organisatie. Daar is de kennis zo verdeeld over allerhande specialisten, dat er een overvloed aan informatie beschikbaar komt. Leiders hebben zo lang nodig om te beste opties te selecteren dat er kostbare tijd verloren gaat.

Hiërarchische organisaties kunnen sneller reageren, aldus de onderzoekers. Weliswaar is het mogelijk dat ze de beste oplossing missen, maar dat nadeel is kleiner dan de hoge snelheid van beslissen. Als teamleden zoeken naar waardevolle onderling afhankelijke acties, zorgen bazen voor stabiliteit door hun autoriteit.

De onderzoekers benadrukken dat deze verhoudingen puur functioneel zijn en niets gebaseerd zijn op status of deskundigheid. Bazen in gesimuleerde hiërarchieën waren niet wijzer dan hun medewerkers.

Hiërarchische structuren kunnen nuttig zijn

Hiërarchische structuren blijven nuttig bij het zoeken naar informatie en coördinatie, zo luidt de conclusie. Zelfs in een creatieve omgeving werkt dit, zelfs als bazen geen voorsprong in deskundigheid hebben op hun medewerkers. De onderzoekers wijzen op online communities die starten als platte organisaties worden opgezet. Maar al snel ontstaat daar een vorm van hiërarchie waarin bepaalde leden leiderschapsrollen op zich nemen.

Deze resultaten bieden een perspectief op waarom hiërarchische structuren – in de vorm van meerdere lagen van asymmetrische invloed – kunnen blijven bestaan, zelfs als de leider geen onderscheidende kennis, vooruitziende blik of autoriteit heeft. Zelfs binnen teams die zeer creatief werk verrichten, kan een hiërarchische structuur nuttiger zijn dan armlengte of peer-to-peer-interacties als het team opereert in taakomgevingen waarin zowel zoeken als coördineren belangrijk zijn.

In de drang om te beginnen met het afvlakken van organisaties en het democratiseren van hiërarchieën, zijn er enkele natuurlijke pauzes. Tot het uiterste gaan door volledig platte systemen te creëren, waarin iedereen gelijke invloed op elkaar uitoefent, is waarschijnlijk niet de beste benadering van aanpassing. Deze structuren doen het misschien niet goed als de behoefte aan innovatie ook de noodzaak tot coördinatie met zich meebrengt.

Uitdaging

De onderzoekers stellen dat het voor leiders de uitdaging is om de sterke kanten van hiërarchie te gebruiken, zonder te vervallen in een traditionele commando- en controlestructuur. Machtsongelijkheid tast de vrijheid van denken, het gevoel van rechtvaardigheid en de betrokkenheid van medewerkers aan.

Zie ook de oorspronkelijke studie van Phanish Puranam (Insead), Özgecan Koçak (Goizueta Business School) en Daniel A. Levinthal (Wharton School).