Zes specifieke eigenschappen helpen leider te laveren in snel veranderende contexten

Leiders van de vorige eeuw waren sterk in het beantwoorden van vragen. Goede leiders van nu stellen vragen. Ze zoeken feedback en nieuwe perspectieven en stellen nieuwsgierige vragen over zichzelf, hun teams en hun omgeving.

Leiders moeten actief op zoek te gaan naar verschillende perspectieven en nieuwe informatie integreren

Dit is het gevolg van de manier van werken die veranderd is en daarmee ook het leiderschap. Bedrijven bevinden zich in een tijdperk van waardepolarisatie. Zij zien zich geconfronteerd met enorme technologische verschuivingen met AI in de hoofdrol, terwijl werknemers steeds meer flexibiliteit, doelgerichtheid en werk-privébalans eisen. Leiders staan daardoor onder druk om zich aan te passen aan snel veranderende eisen.

Drie experts in leiderschap van twee Amerikaanse universiteiten brengen zes eigenschappen in kaart die elke leider moet hebben in deze nieuwe tijd (zie ook Harvard Business Review-artikel). De experts in kwestie zijn Kenan-Flagler en Shimul Melwani van de Universiteit van North Carolina en Jeffrey Sanchez-Burks van de Universiteit van Michigan.

1. Emotionele opening

Emotionele opening omvat het vermogen om de emotionele dynamiek van medewerkers te begrijpen en erop af te stemmen. Een leider moet snel kunnen merken of er goede samenhang is in een team of dat er onuitgesproken spanning heerst.

Leiders moeten de signalen niet alleen snel oppikken, maar ook begrijpen hoe teamleden omgaan met informatie, risico’s en betrokkenheid. Hoe beter de leider hiertoe in staat is, hoe dieper de verbindingen die gelegd worden in een team.

De leider kan emotionele opening leren door te oefenen in zelfreflectie, bijvoorbeeld in de vorm van een dagboek over teaminteracties en de interpretaties daarvan door de leider.

Check regelmatig hoe de sfeer in een team is. Vraag iedereen regelmatig om op te schrijven wat hen motiveert en wat hen frustreert. Deel de gemeenschappelijke thema’s met de groep. Praat over de positieve en de pijnpunten.

2. Adaptieve communicatie

Met deze vaardigheid beheerst een leider het vermogen om het eigen gedrag en de leiderschapsstijl aan te passen aan de situatie en het team. Succesvolle leiders passen hun aanpak aan om de algehele teamprestaties te verbeteren. Met adaptieve communicatie raken ze hun mensen. Het gaat niet alleen om het begrijpen van mensen, maar ook om weten hoe zij dat begrip kunnen gebruiken om te beïnvloeden, motiveren en begeleiden.

Neem tijd voor één-op-één gesprekken om te begrijpen wat voor teamleden belangrijk is, welke prioriteiten ze stellen en hoe ze naar de wereld kijken. Toon empathie en probeer perspectieven en gevoelens van teamleden oprecht te begrijpen.

3. Flexibel denken

Wanneer dingen niet gaan zoals ze zouden moeten, is er een natuurlijke neiging om rigide te worden in het denken. Dat staat het vermogen in de weg om oplossingen voor problemen goed af te wegen.

Effectieve leiders slagen erin om te jongleren met concurrerende prioriteiten en tegengestelde ideeën. Ze staan open voor paradoxen. Omarm dubbelzinnigheid en ga op zoek naar nieuwe perspectieven om de bredere context te begrijpen. Dit weerstaat de neiging om zich vast te bijten in een overtuiging als de omgeving onvoorspelbaar en onzeker wordt.

Onderzoek wijst uit dat teamleden zich veiliger voelen om hun ideeën te delen als leiders aangeven dat ze openstaan voor nieuwe meningen. Maar omgaan met het onbekende is uitdagend en soms ronduit eng. Door goede vragen te stellen, wordt het mogelijk om verder te kijken dan het voor de hand liggende perspectief. Dan openen zich andere mogelijkheden en manieren van denken.

Doe hiervoor taken die de mentale behendigheid vergroten, zoals mindmapping. Dit helpt om ideeën visueel te verkennen en verbanden te ontdekken die misschien niet meteen duidelijk zijn.

4. Perspectief zoeken, innemen en coördineren

Macht tast empathie aan en versmalt de focus. Leiders hebben dan ook de neiging om steeds meer te vertrouwen op hun eigen meningen, naarmate ze hoger in de hiërarchie komen. Voor effectief management op elk niveau is het essentieel om actief op zoek te gaan naar verschillende perspectieven en nieuwe informatie te integreren.

Deze vaardigheid is cruciaal voor taken als onderhandelen, risicobeheer, strategisch denken en het oplossen van conflicten. Wat helpt om deze vaardigheid te ontwikkelen, is om relaties aan te knopen met mensen die anders denken dan de leider. Hun feedback helpt om de eigen vooroordelen te ontdekken en bij te stellen.

Lees ook romans, luidt een ander advies, want fictie confronteert je met personages van andere achtergronden, met andere perspectieven.

5. Strategische disruptie

Met deze vaardigheid dagen leiders de status quo uit. Het helpt hen om conventies te doorbreken, verouderde praktijken te ontdekken en leren aan te moedigen. Een opener en inclusievere omgeving creëren kan alleen als diepgewortelde praktijken en normen kritisch tegen het licht worden gehouden.

Kijk hiervoor naar de ideeën van anderen, want zij zien dingen die zich aan het zicht van de leider onttrekken.

Sluit elke meeting af met de vraag wat we beter kunnen doen. Trek hiervoor tien minuten uit. Ondersteun het team bij het leren van nieuwe vaardigheden en laat ze experimenteren om van fouten te leren. Experimenteer ook in je eigen werk en leer ervan.

6. Veerkrachtig zelfbewustzijn

Wees als leider altijd bereikbaar en beschikbaar om teamleden te ondersteunen, ook als het gaat om zaken die niet direct het werk raken, zoals mentale gezondheid. Wees je ervan bewust dat je een inspirerend voorbeeld bent voor je team, als leider en als mens.

Dat betekent dat je bewust bent van je eigen krachten en zwaktes en dat je daarvoor soms ook bij iemand anders aanklopt. Door je bewust te zijn van je behoeften en grenzen, toon je kracht en zelfzorg, wat bijdraagt aan een positieve werkomgeving.

Voor het ontwikkelen van deze vaardigheid is een sterk ondersteunend netwerk nodig, ook buiten het werk. Vraag in dit netwerk regelmatig wat je goed doet en wat beter kan. Geef mensen de ruimte om hierover na te denken.