Door Karin Sanders

Karin Sanders woont en werkt een groot deel van het jaar als hoogleraar HRM and Organisational Psychology aan de UNSW Business School, University of New South Wales in Sydney. Voor CHRO.nl schrijft zij geregeld over wat haar als Nederlandse opvalt aan de Australische manier van doen en denken, die soms heel effectief en soms verrassend onpraktisch uitpakt.

De afgelopen maand lag de Australische regering, en met name minister-president Scott Morrison onder vuur. Hoewel dit op zich niet echt anders is dan in Nederland is de aanleiding en zijn de gevolgen wel degelijk anders. De aanleiding in Australie was een vrouw die bekend maakte dat ze 17 jaar geleden door een huidige minister binnen de muren van het regeringsgebouw in Canberra was verkracht. In eerste instantie werd de verkrachting van alle kanten ontkent; de minister kon het zich niet meer herinneren, hij was toentertijd immers pas 17 jaar. 

Mannen, en in het algemeen: de heersende macht, snappen niet dat door meer diversiteit de mentaliteit van de ‘status quo’ moet veranderen

Ook in Australië hebben mensen soms last van een niet werkend geheugen. En een andere – vrouwelijke! – minister schold de betreffende vrouw uit voor “lying cow”. Al met al kostte het toch de mannelijke en de vrouwelijke minister hun baan. Heftige discussies over ‘vrouwonvriendelijke’ werkomgevingen, en niet enkel in het regeringsgebouw, maar ook in andere werkomgevingen, waren het gevolg. 

Enough is enough

In de grote steden gingen vrouwen massaal de straat op met leuzen als “enough is enough”. Enquetes lieten zien dat 73 procent van de Australische vrouwen tussen 18 en 21 jaar niet geloven dat vrouwen gelijk worden behandeld in de politiek, en in de leeftijdsgroep van 22 tot 25 was dit zelfs 80%. 

Scott Morrison was bijna in tranen; iedereen moest toch begrijpen dat zijn dochters en zijn vrouw het centrum van zijn leven zijn, om aan te tonen hoe belangrijk vrouwen in zijn leven zijn. Hij benadrukte eveneens hoe belangrijk het was dat Canberra het goede voorbeeld gaf en stelde drie nieuwe vrouwelijke ministers aan, met veelal nieuwe ministeries zoals “women and security” en “women and health”. 

Zouden deze acties werkelijk een positief effect op de vrouwonvriendelijkheid in Australie en de Australische regering hebben? Ik ben er heilig van overtuigd dat ‘Australian blokes’ zoals Scott Morrison het goed bedoelen maar ze snappen simpelweg niet waarom vrouwen maar blijven zeggen dat de acties en aanpak van de Australische overheid vrouwonvriendelijk zijn. 

Promoties voor vrouwen

Wat kunnen ze nog meer zeggen dan dat ze vrouwen aardige en leuke collega’s vinden. Toen ik hoofd van de managementschool was hadden we soortgelijke discussies bij promoties voor vrouwen. Meer dan in Nederland spreken vrouwen en mannen niet alleen een andere taal, maar denken en handelen ook totaal anders. Het is in de visie van veel mannen toch heel logisch dat we er rekening mee moeten houden dat een vrouwelijke collega haar aandacht en tijd moet verdelen over haar werk en haar kinderen en we daarom minder van haar kunnen en mogen verwachten?

Nog zo’n bedenkelijke ‘oplossing’ in het diversiteitsdebat is het trainen van Aziaten in het tonen van meer empathie

Mannen, en in het algemeen: de heersende macht, snappen in de regel niet dat door meer diversiteit (in dit geval: meer vrouwen op de werkvloer) de mentaliteit van de ‘status quo’ moet veranderen, niet dat je vrouwen anders moet behandelen en verwachten dat vrouwen zich keer op keer moeten aanpassen, en zich net als mannen gaan gedragen. Een krant kopte heel terecht: ‘Scott Morrison weet dat de regering kanker heeft en komt met een pleister aan’. 

Ander perspectief

De heersende macht heeft veelal niet door hoe sterk de mentaliteit van de heersende macht is. Kun je op een andere manier met vrouwen omgaan? Kun je iets wat van hen leren? Het is zo vanzelfsprekend voor de heersende macht dat er maar één wijze van omgaan met collega’s en bijvoorbeeld één wijze van leidinggeven is. Zo hebben ze het altijd gedaan, en veranderen of de wereld vanuit een ander perspectief bezien is voor heersende macht eenvoudig niet mogelijk. 

Ik herinner me dat ik – toen ik het er wel mee gehad had dat er altijd manneijke collega’s naar voren werden geschoven als voorbeelden van collega’s die het zo goed deden – aan een mannelijke onderzoeksdirecteur heb gevraagd of er werkelijk enkel voorbeelden van mannen te noemen zijn. Ik geloof niet dat het echt aankwam en duidelijk was wat ik bedoelde. Een tijdje werden ook vrouwen als voorbeelden met goede prestaties genoemd, maar binnen een half jaar waren we terug bij af. 

Sensitive

Toen ik het bij een andere mannelijke collega voor een vrouwelijke collega opnam omdat ze wel hard was aangepakt in een vergadering werd mij meegedeeld “well, Julie is always so sensitive …. ”. Yes, misschien is dat precies wat vrouwen mogelijk kunnen toevoegen aan een werkcultuur, en misschien kan het zijn dat mannen daar wat van kunnen leren. Dat betekent echter wel dat de werkomgeving mogelijk verandert (verbetert).  

Nog zo’n bedrieglijke en bedenkelijke ‘oplossing’ in het diversiteitsdebat is het trainen van Aziaten in het tonen van meer empathie. Natuurlijk, we weten dat het tonen van empathie het voor leidinggevenden gemakkelijker maakt (medewerkers zijn blij dat hun leidinggevende hen lijkt te begrijpen, ook al is het gespeeld). Maar waarom niet die veelal introverte, verlegen en niet goed in het tonen van hun emotie, maar erg intelligente Aziaten leren het ideaalbeeld van leidinggeven ter discussie stellen? 

Waarden serieus nemen

Zolang we doorgaan met ‘minderheden’ in leidinggevende functies aan te nemen, maar niet hun positieve waarden serieus nemen en enkel verwachten dat ze zich aanpassen, benut je geen van de vele voordelen die een diverse werkomgeving zou kunnen hebben. En zolang blijven veel werkplekken vrouwonvriendelijk. Het ter discussie stellen van de status quo is een eerste stap. Dat Australië dit duidelijk meer nodig heeft dan Nederland, wil niet zeggen dat er in Nederland op dit vlak geen winst te behalen is.