Inmiddels kan Generatieve AI de boardroom strategisch aftroeven maar de CEO nog niet vervangen

Een paar jaar geleden zou het nog ondenkbaar zijn geweest: de CEO vervangen door generatieve AI. Maar recent onderzoek toont aan dat AI betere beslissingen kan nemen dan menselijke bestuurders. De tijd dat AI regelmatig grote fouten maakte, ligt achter ons – althans als het gaat om strategische besluiten op bestuursniveau.

De resultaten toonden aan dat AI op vrijwel alle gebieden beter presteerde dan de beste menselijke deelnemers

Ook op andere terreinen, zoals biofysica, overtreft AI het menselijk kunnen, bijvoorbeeld bij het nauwkeurig bewerken van eiwitten. Bovendien kan OpenAI al volledige softwareprogramma’s genereren op basis van eenvoudige instructies.

Tot voor kort ontbrak praktisch onderzoek naar de rol van AI in de bestuurskamer. Afgelopen zomer werd een studie afgerond waarin 344 studenten en senior executives van een bank werden vergeleken met een taalmodel van OpenAI.

Simulatie uitdaging

De deelnemers moesten strategische beslissingen nemen binnen een speciaal ontwikkelde simulatie, gebaseerd op de Amerikaanse auto-industrie. Deze simulatie gebruikte wiskundige modellen met echte gegevens over autoverkopen, marktveranderingen en prijsstrategieën, en hield rekening met economische trends en de impact van Covid-19.

De deelnemers namen strategische beslissingen over meerdere fiscale jaren, waarbij het spel per ronde meer dan een half miljoen mogelijke keuzes bood. Het doel was om zo lang mogelijk te overleven zonder ontslagen te worden door een virtueel bestuur en tegelijkertijd de marktkapitalisatie te maximaliseren. Belangrijke prestatie-indicatoren waren duurzame groeicijfers en kasstromen.

Eerst werd de simulatie uitgevoerd door mensen, daarna door het AI-programma. De resultaten toonden aan dat AI op vrijwel alle gebieden beter presteerde dan de beste menselijke deelnemers. Het AI-programma ontwierp producten met precisie, maximaliseerde de aandeelhouderswaarde en beheerde de kosten effectief. Het reageerde goed op marktsignalen en behaalde betere resultaten dan zijn menselijke tegenstanders, waardoor het marktaandeel en de winstgevendheid ver vooropliepen.

Toch zwaktepunten

Toch maakte het AI-programma ook fouten. Het kon niet adequaat reageren op de marktinstortingen tijdens de Covid-19-pandemie, terwijl menselijke deelnemers strategieën hadden die rekening hielden met onvoorziene verstoringen.

De AI was te gefocust op kortetermijngroei en winst, waardoor de strategie ontspoorde toen de markt schokte. Ook sommige menselijke bestuurders trapten in deze valkuil. Ondanks deze tekortkomingen bleek AI toch te kunnen concurreren met de slimste menselijke besluitvormers.

Kanttekeningen

De onderzoekers concluderen dat AI niet meer weg te denken is uit strategische besluitvorming. Zelfs minder goed afgestemde modellen bieden unieke en creatieve benaderingen die, mits goed begeleid, sterke resultaten opleveren. Vooral bij het maximaliseren van de aandeelhouderswaarde blinkt AI uit, wat traditioneel het belangrijkste doel van de CEO is.

Er zijn echter kanttekeningen te plaatsen bij AI als vervanging van de CEO. Ten eerste is een robuuste dataset vereist voor optimale besluitvorming, en veel bedrijven beschikken niet over voldoende data in termen van snelheid, volume, betrouwbaarheid en variëteit. Een sterke data-infrastructuur is noodzakelijk voordat AI de bestuurskamer betreedt.

Strikt toezicht noodzakelijk

Daarnaast gedraagt AI zich als een rigide leider, met bijbehorende risico’s die desastreus kunnen uitpakken. Strikt toezicht blijft nodig, zelfs bij het beste AI-programma. Het probleem is dat AI lastig ter verantwoording kan worden geroepen door commissarissen of andere toezichthouders; ontslag is geen optie.

Een mogelijke oplossing is om een tweede AI-programma in te schakelen dat kan bijsturen als het eerste programma faalt. Toch blijft een goed opgeleid team essentieel om de programma’s van de juiste data en perspectieven te voorzien.

Ondanks de voordelen van AI in de bestuurskamer, kunnen bedrijven nog niet zonder een menselijke CEO en het ondersteunende team. Generatieve AI is beter inzetbaar als adviseur naast de bestuurders, om kansen sneller te benutten en fouten te voorkomen. De grootste kracht ligt niet in het vervangen van de CEO, maar in het ondersteunen bij het verbeteren van besluitvorming.