Groepscoaching helpt leiders hun team een effectievere samenwerkcultuur aan te leren

Individuele prestaties van teamleden worden beïnvloed door de gehele context waarin zij acteren. Daarom moeten inspanningen om prestaties te verbeteren ook de cultuur van het team meenemen om duurzame veranderingen in die cultuur te realiseren.

Groepscoaching gaat meer over de cultuur van relaties dan over individuele capaciteiten

Wanneer organisaties groepscoaching inzetten, geven ze aan dat samenwerking en interpersoonlijke dynamiek cruciaal zijn. Leiders erkennen dat effectief leiderschap draait om de relatie tussen leidinggevenden en medewerkers. Als groep hebben zij niet alleen structuur nodig maar ook duidelijke kaders om als team goed te functioneren, schrijven Derek Deasy en Enoch Li, werkzaam bij businessschool INSEAD, in een recent artikel.

Structuur is volgens de auteurs de zichtbare uiting van leiderschap. Denk aan de richting die het team opgaat, de visie die wordt gedeeld en de manier waarop gezamenlijke doelen worden gecommuniceerd en uitgevoerd. Het legt vast wat het team samen wil bereiken en helpt bij het organiseren van de activiteiten en middelen die daarvoor nodig zijn. Denk aan strategische plannen, taakverdelingen en deadlines. Deze onderdelen zijn allemaal deel van de structuur van een team of organisatie.

Onderliggende normen en verwachtingen

Kaders daarentegen zijn minder zichtbaar, maar minstens zo belangrijk. Kaders definiëren wat de onderliggende normen, waarden en verwachtingen zijn over communicatie, samenwerking en besluitvorming. Het gaat hierbij om het stellen van duidelijke grenzen: waar mogen teamleden vrijheid nemen om creatief te zijn, en waar liggen juist de grenzen die hen helpen te focussen op het gemeenschappelijke doel? Deze kaders zorgen voor stabiliteit door gewenst gedrag expliciet te maken, zonder daarmee de vrijheid van het team te beperken.

Leiders moeten ervoor zorgen dat ze ruimte bieden voor experimenten en fouten, zodat teamleden kunnen leren en groeien. Dit betekent dat zij zowel duidelijke grenzen moeten stellen als ruimte voor flexibiliteit en ontwikkeling waarborgen. Hierdoor voelen teamleden zich ondersteund in hun samenwerking en hun rol binnen het team.

Groepscoaching is vooral effectief wanneer er een mismatch is tussen structuur en kaders binnen een team. Het helpt leiders verschillende invalshoeken van een situatie te begrijpen, wat ruimte biedt voor meer ideeën.

Zondebokgedrag

Stel je het volgende voor: Tom komt regelmatig te laat bij teamvergaderingen en haalt deadlines niet. Het team raakt gefrustreerd, en Tom voelt zich teleurgesteld in zichzelf. Als het team de benodigde resultaten niet behaalt in een breder proces, wordt Tom vaak als schuldige gezien, de ‘bottleneck’. Teamleden gaan er zelfs grappen over maken.

Tom werkt hard aan verbetering. Het bedrijf ondersteunt hem door trainingen over tijdsmanagement en coaching voor gedragsverandering. Hoewel het lijkt alsof het bedrijf Tom helpt, gaat de onderliggende gedachte uit van het idee dat als Tom zijn prestaties verbetert, de ‘bottleneck’opgelost is. Impliciet wordt aangenomen dat het probleem volledig bij Tom ligt. Dit is in feite zondebokgedrag, waarbij één persoon de volledige verantwoordelijkheid draagt voor de gedeelde problemen van het team.

Een goede coach-team-relatie is gebaseerd op geven en nemen: vragen stellen, signalen van elkaar oppikken

Hoewel Tom verantwoordelijk is voor zijn prestaties, kunnen er ook andere factoren spelen op teamniveau. Misschien zijn de tijdsgrenzen onduidelijk, of voelt Tom de prestatiedruk van het hele team. Groepscoaching biedt het team de mogelijkheid om te onderzoeken waar de stress vandaan komt en waarom.

Door te begrijpen welke contextuele factoren invloed hebben op de prestaties van een individu, kunnen teams beter inzicht krijgen in welke cultuur prestaties bevordert of belemmert. Dit helpt om verder te kijken dan alleen het gedragsprobleem van één persoon.

Het perspectief verbreden

Groepscoaching biedt alternatieven voor de gebruikelijke aanpak waarbij we het probleem in eerste instantie bij het individu leggen. Het idee dat individueel gedrag ook het resultaat is van de groepsdynamiek, is belangrijk bij het vaststellen van prestatieproblemen binnen teams.

Effectieve groepscoaching stimuleert de autonomie van het team om zijn eigen dynamiek te verkennen en te verbeteren. Een goede coach-team-relatie is gebaseerd op geven en nemen: vragen stellen, signalen van elkaar oppikken en bespreken hoe deze invloed hebben op de groepscultuur.

Leiders moeten een competente coach kiezen die zich niet te veel in de rol van leraar of facilitator begeeft. Hoewel het tegenstrijdig lijkt, biedt een coach die minder doet vaak meer waarde voor een team dat zijn eigen capaciteiten wil ontwikkelen. Het uiteindelijke doel van groepscoaching is dat de coach overbodig wordt, wat aangeeft dat het team is gegroeid en in staat is om zijn eigen grenzen en structuur te beheren.