Hoge werkdruk is vaak reden om van baan te veranderen

Beeld: Vitaly Gariev on Unsplash

Dat blijkt uit vorige week gepubliceerd onderzoek van CBS, opgetekend door Binnenlands bestuur. Van de werknemers met hoge werkdruk in 2021 had 16,2 procent een jaar later een andere baan als belangrijkste inkomensbron. Voor werknemers met ‘saai werk’ (lage taakeisen, lage autonomie) was dat 12,5 procent.

Werkdruk tijdelijk lager

De doelpopulatie van het onderzoek bestaat uit werknemers van 15 tot 75 jaar woonachtig in Nederland in 2021. In dat jaar behoorden 9,3 miljoen personen tot de werkzame beroepsbevolking waarvan 7,8 miljoen werknemers en 1,5 miljoen zelfstandigen. Ten tijde van het onderzoek was 2021 het meest recente jaar waarvoor de analyse kon worden uitgevoerd.

Uit eerdere onderzoeken bleek al dat werkdruk een van de stressoren is die tot werkstressklachten en werkuitval kunnen leiden. Het aandeel werknemers met hoge werkdruk (stressvol werk: hoge taakeisen, geringe regelmogelijkheden), nam van 2014 tot en met 2017 toe van 17,5 naar 19 procent. Daarna nam de werkdruk weer af, tot die in 2021 op een vergelijkbaar niveau lag met het beginpunt van de reeks in 2014. In 2020, het eerste jaar van de coronacrisis, lag het aandeel werknemers met werkdruk tijdelijk lager.

Daadwerkelijke uitstroom

Een belangrijke beperking van die eerdere onderzoeken is dat daarbij over het algemeen alleen is gekeken naar de uitstroomintentie van werknemers en niet naar de daadwerkelijke uitstroom. Ook bleek daaruit niet of en in welke mate werknemers uitstromen naar een andere baan. Het CBS onderzoek Werkdruk en uitstroom brengt dat nu op basis van bijna 50.000 sets aan gegevens wel in beeld.

Het onderzoek maakt duidelijk dat een hogere werkdruk samenhangt met het vaker starten van een nieuwe baan als werknemer of zelfstandige. Die samenhang verloopt volgens de onderzoekers indirect: een hogere werkdruk betekent een hogere kans op geringere werktevredenheid, burn-out en een slechtere ervaren gezondheid. In volgorde van belangrijk naar minder belangrijke samenhang.

Geen significante samenhang bij uitstroom naar uitkering

Bij de uitstroom naar een uitkeringssituatie, naar pensioen, en overige uitstroom blijkt de samenhang van werkdrukvariabelen met uitstroom niet significant. Andere factoren zijn hier bepalender ontdekten de onderzoekers van CBS: zoals arbeidsbelemmering door ziekte, aandoening of handicap.

Het tekort aan personeel is volgens 29 procent van de ondernemers de oorzaak van de steeds hogere werkdruk, toonde de Conjunctuurenquête Nederland van juli 2024, die wordt gehouden door CBS in samenwerking met KVK, EIB, MKB-Nederland en VNO-NCW.