Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder: “Heidagen zijn een desastreuze uitvinding”

Scherder voert de laatste jaren een kruistocht tegen de almaar afnemende hoeveelheid lichaamsbeweging. Door meer te bewegen zouden we ons brein fitter houden. Volgens de hoogleraar leven de meesten van ons een sedentair (zittend) leven. Af en toe kantoorwandelen is zinvol om de productie omhoog te krijgen en de hersenen fit te houden, vertelt Scherder.

Daarnaast vermindert beweging de kans op type 2 diabetes. “Wie staand gaat werken vermindert de kans op insuline-sensitiviteit met 5 procent. Dat is niet heel spectaculair”, concludeert Scherder. Wie regelmatig gaat wandelen verlaagt de kans echter al met 18 procent. Nog beter dan wandelen is volgens de breinexpert ‘brisk walking’ ofwel stevig doorwandelen. Zo moet het hart harder werken en wordt er meer bloed richting het brein gepompt.

 

In Nederland wordt de Norm Gezond Bewegen gehanteerd. Volgens deze norm moeten we iedere dag aan één stuk een half uur ‘matig intensieve inspanning’ leveren. Hieronder vallen bezigheden als fietsen, zwemmen, wandelen of traplopen. Op de Vrije Universiteit waar Scherder werkzaam is, ziet hij vaak mensen in het trappengat telefoongesprekken voeren. “Dan denk ik: loop ook even die trap op en af. Dat is beter. Bovendien duurt je gesprek korter want je bent zo buiten adem”, grapt Scherder.

 

 

De neuropsycholoog legt uit dat de hersenen in de prefrontale cortex zich het langst blijft ontwikkelen, tot het dertigste levensjaar. Scherder vertelt dat deze hersengebieden bestaan uit grijze stof en witte verbindingen. Deze verbindingen blijven een tijdje stabiel, maar nemen af rond ons vijfenvijftigste levensjaar. De achteruitgang kan volgens de neuropsycholoog  geremd worden door een actieve levenshouding te hebben en het aangaan van nieuwe uitdagingen. “Rottige collega’s zijn ideaal. Je moet de heel tijd bedenken hoe je ze ontwijkt. Dat stimuleert de prefrontale cortex. Vervelende collega’s moet je salarisverhoging geven en niet ontslaan.”

Initiatief nemen
Ook het ondernemen van dingen die je nooit eerder hebt gedaan helpt bij het gezond houden van de hersenen “Initiatief nemen is een hersenfunctie. Je moet nooit afbouwen”, stelt Scherder.  “Als ik iemand hoor die weer eens gaat vissen zeg ik: bij elke vis die je uit het water trekt verdwijnen er 500.000 neuronen.” Als pleitbezorger van een actieve levensstijl noemt Scherder heidagen een desastreuze uitvinding. “Laatst ging ik mee op zo’n heidag. Toen moesten we in groepjes uit elkaar in allemaal parallelkamertjes. Mijn groepje is gaan wandelen met een voicerecorder. Een walking meeting. ’S Avonds waren we het enige groepje dat nog actief bij de afsluitende sessie zat”, betoogt de energieke Scherder. Als hij aan de zaal vraagt wie voorstander is van walking meetings gaan er veel handen omhoog. Bij de vervolgvraag wie ook daadwerkelijk aan walking meetings doet blijven vrijwel alle handen omlaag. “De mens is een gewoontedier”, besluit de hoogleraar.

Tot slot adviseert de hoogleraar om naast de dagelijkse portie beweging ook ongeveer 1,5 à 2 uur per week rust te houden. De zaal herkent het door Scherder opgeroepen beeld dat goede ideeën invallen wanneer je de supermarkt binnenloopt of niets actiefs aan het doen bent. “Mijmeren is goed”, houdt Scherder de zaal voor. “Zo creëert u een mental workspace en heeft u de ruimte om op nieuwe ideeën te komen”, vertelt Scherder.