HR TRENDS 2019: leiderschap

Uw organisatie is geen eiland. Zij staat in directe verbinding met een globaliserende wereld. Wat op de ene plek gebeurt, kan elders in de wereld grote gevolgen hebben. En hoewel we een periode van prachtige economische groei achter ons hebben, zijn we het hoogtepunt wel voorbij. Zo werd onze economische groei voor 2019 door het CPB begin dit jaar ingeschat op 2,6 procent, maar werd dit deze week bijgesteld naar 2,2 procent.

Dit is nog steeds niet slecht, maar mindere tijden komen er zeker weer aan. Zakenbank JP Morgan hing er dit najaar zelfs een datum aan: de financiële crisis slaat ons in 2020 weer om de oren. Maar ook gebeurtenissen van vandaag de dag – denk aan Brexit, klimaatverandering en handelsconflicten – kunnen binnen de Nederlandse bedrijfsmuren een flinke impact hebben. 

Dergelijke gebeurtenissen worden vaak geschaard onder de afkorting VUCA. Volatility (Volatiliteit), Uncertainty (Onzekerheid), Complexity (Complexiteit) en Ambiguity (Ambiguïteit). In de zakenwereld worden deze gebruikt om te verwijzen naar onze snel veranderende wereld. Maar welke rol speelt een toekomststrategie dan in de VUCA-wereld? 

Is strategie wel zinvol?

R&D Director Marco Mancesti van het IMD werpt die vraag op in een artikel over leiderschap in de VUCA-wereld van de business school. Hij verwijst hierbij naar een al jaren terugkerende discussie: is het in turbulente tijden zinvol om tijd te besteden aan strategie of kun je beter direct de handen uit de mouwen steken?

In het stuk serveert Mancesti strategie niet af. Wel erkent hij dat de traditionele aanpak niet meer werkt. Die gaat volgens hem uit van het rijtje ‘doelen stellen, plannen en het afgesproken plan uitvoeren’. Hoewel we eigenlijk al jaren weten dat dit niet meer (voldoende) werkt, doen we het nog steeds.

Hoe moet het dan? In plaats van ‘doelen stellen, plannen, uitvoeren’ moet je rekening houden met wat hij stakefactors noemt: factoren die een bepalende invloed hebben op de cruciale activiteiten van je organisatie.

Een strategische leider is zich bewust van de context

Strategisch denken betekent bij Mancesti dat leiders zich bewust zijn van deze context. Ze staan vaker op een tweesprong, waarbij ze zich afvragen op ze nog op de goede weg zijn en strategieën tegen het licht houden. Verder moeten ze uit het juiste hout gesneden zijn. Zo moeten ze voldoende aanpassingsvermogen hebben en hetzelfde ook los kunnen maken bij anderen, zoals werknemers. 

Dat zien we nu veel terug in de sturing van organisaties op coachend leiderschap. De manager moet geen bepaler zijn, maar een coach: zijn mensen helpen de juiste keuzes te maken en zich te ontwikkelen. Dit alles om mensen meer verantwoordelijkheid te geven, zodat zij zelfstandiger – en dus sneller – besluiten kunnen maken en inspelen op veranderingen.

En, bent u de ideale VUCA-manager?

En dan de hamvraag: bent u hier als CHRO geschikt voor? En wat is eigenlijk het profiel van een manager die kan omgaan met onzekerheid en daarmee uitblinkt in een VUCA-wereld? Dat geeft Bill George, senior fellow van Harvard Business School weer in een artikel op Forbes. Hij geeft zijn eigen invulling aan de hiervoor genoemde afkorting, die hij VUCA 2.0 noemt. Hierbij staat elke letter voor een eigenschap van de ideale manager:

Vision
Managers met Vision (visie) zijn wél in staat om door de bomen het bos te zien. Zij kunnen dit, omdat ze het grote plaatje in beeld hebben, oftewel de missie, waarden en strategie van de organisatie.

Understanding
Understanding (begrip) betekent dat leiders zich goed laten informeren, ook met informatie die niet aansluit bij hun kijk op de zaak. Denk in uw geval: analyses uit HR-data die misschien wel oncomfortabel confronterend zijn. Om je aan te passen aan een veranderende wereld, moet je namelijk weten wat er écht speelt.

Courage
Courage (moed) is nodig om de uitdagingen van tegenwoordig het hoofd te bieden. Daarbij gaan moedige managers kritiek en risico’s niet uit de weg. Juist het ontbreken van moed levert de nodige risico’s op voor de organisatie.

Adaptability
Adaptability (aanpassingsvermogen) is meer dan ooit vereist. Dit betekent dat leiders de stap weten te zetten van langetermijnplannen naar flexibele manieren om zich aan te passen, zonder de strategie uit het oog te verliezen. En … bent u geschikt? 

Bronnen: IMD, Forbes, Fortune