Leadership in HR 2024: Hoe als zichtbare leider positieve impact te maken in lastige tijden?

Tekst: Hans Veltmeijer, Toine Al, Mariel Hovemann  Fotografie: Renée van der Heide

Het evenement begon in de prachtige, steile theaterzaal waar de deelnemers vanaf de rood pluche banken bestookt werden met historische uitspraken van bekende leiders. Trump, Obama, Zelensky, Merkel, Wilders, Steve Jobs, Martin Luther King en Von der Leyen. Zichtbare leiders met een voorbeeldfunctie, en met uitspraken die nogal wat teweeg hebben gebracht. Variërend van ‘I have a dream’ tot het gewraakte ‘Willen jullie meer of minder Marokkanen?”.

“We hebben vooral leiders nodig die het voortouw nemen in alle ingewikkelde uitdagingen van nu”

Dagvoorzitter Anna-Bo Bouwens keek er met gemengde gevoelens naar. “We hebben vooral leiders nodig die het voortouw nemen in alle ingewikkelde uitdagingen van nu”, luidde ze de middag in. Dit kan in de huidige tijd niet langer zonder dat leiders zich ook rekenschap geven van maatschappelijke, demografische en geopolitieke dilemma’s.

Wie dit niet uit zichzelf doet, wordt vanzelf ingehaald door de feiten of wordt door medewerkers, aandeelhouders of andere stakeholders wel bij de les gehouden. Maar de boodschap van de dag was er vooral een van: ‘Yes, we can!’ dat door alle sessies heen klonk en ook tijdens de lunch en de borrels de boventoon voerde.

Ziehier de event-site met een fotogalerij voor een indruk van de dag: https://leadershipinhr.nl/ https://leadershipinhr.nl/terugblik/

Arnoud Raskin: Aan de slag met purpose om talent werkelijk te binden

Arnoud Raskin had het in zijn keynote over leiders die meestal onzichtbaar blijven: straatkinderen. Met zijn organisatie Streetwize heeft hij veel van deze talenten wel zichtbaar gemaakt. En leiders op C-level kunnen veel van hen leren, maakte hij duidelijk.

Raskin deelde zijn eigen verhaal. Hoe hij van een middelmatige student industrieel ontwerp in Genk in vuur en vlam kwam te staan na een lezing over straatkinderen in Colombia. Daar ging hij zijn afstudeerproject aan wijden! Het werd de ‘mobile school’.

,,Als je alleen maar dingen doet omdat je het moet doen, dan word je gemiddeld, net als ik destijds. Dan ontbreekt de passie. Je moet het hier voelen”, en hij wees op zijn buik. Aan de slag met purpose moeten organisaties, bepleitte hij. Met waarde, talent en relaties. Maar leiders hebben dat niet zo helder op het netvlies, in tegenstelling tot zaken als strategie, doelen en budget. Aan de slag dus ook met self awareness.

“Als leider kun je niet wegkijken van de wereld. En een HR-directeur heeft een fantastische cockpit om aan de knoppen te draaien.”

De korte film over het tienermeisje Juniet was ontroerend. Ze zorgde in Nicaragua voor haar familie en werkte met de verkoop van kokoskoekjes ook haar opleiding bij elkaar. Ze concludeert na lang peinzen: in mijn familie ben ik…de leider. Ze bleef altijd in betere tijden geloven, ging naar de beste universiteit van het land, werd journalist en is nu – vijftien jaar later – directeur voor Latijns-Amerika voor Streetwize.

Raskin ontdekte een skillset bij de straatkampioenen: een positieve opportuniteitsfocus (nimmer de slachtofferrol), wendbaarheid en veerkracht, proactieve creativiteit en het vermogen hebben om zowel te kunnen concurreren als samenwerken.

Houd je ogen open voor de onzichtbare leiders binnen je organisatie, gaf hij als tip mee. Empathie is daarbij een cruciaal hulpmiddel. Tot slot riep hij op tot maatschappelijk bewust leiderschap. “Als leider kun je niet wegkijken van de wereld. En een HR-directeur heeft een fantastische cockpit om aan de knoppen te draaien.”

De leiderschapslessen van de Amerikaanse succesartiest Taylor Swift

Motivatie- en teamexpert Hans van der Loo vond paralellen in de leiderschapslessen van de straatkinderen en de leiderschapslessen van Taylor Swift. Het gaat in beide gevallen om gehoord en gezien worden, de kracht van verbinding en samen dingen voor elkaar krijgen. Van der Loo is auteur van het boek Taylor Swift- de opkomst van een muzikaal, zakelijk en maatschappelijk fenomeen, dat 19 april verschijnt.

“Taylors ABC: Authenticiteit, Binding en Co-creatie”

De vraag die Van der Loo keer op keer kreeg was: “Waarom een boek schrijven over Taylor Swift?” Van Taylor Swift zijn wel degelijk leiderschapslessen te leren, benadrukte hij in zijn gloedvolle betoog. Ze heeft immers haar authenticiteit goed voor elkaar en de muziekindustrie naar haar hand gezet. Er is zelfs een term voor: Swiftonomics. Samen met haar fans, de Swifties, komt ze tot nieuwe muziek en producten. Ze zoekt en vindt continu de verbinding en weet dat het momenteel om de belevingseconomie gaat. Kortom, Taylors ABC: Authenticiteit, Binding en Co-creatie.

Vooraf stelde Van der Loo de vraag wie van Taylor Swift had gehoord. Iedereen natuurlijk. Wie fan was? Maar één persoon. Die enige Swifty in de zaal kreeg het eerste exemplaar van Het ABC van Taylor Swift uitgereikt en kan de maar liefst 13 leiderschapslessen in de praktijk gaan brengen.https://chro.nl/artikel/hans-van-der-loo-motivatie-en-teamexpert-het-leiderschap-van-taylor-swift-heeft-veel-gemeen-met-hr/

Caroline Tervoort legt integer leiderschap onder vergrootglas

Caroline Tervoort, CHRO bij KPMG Nederland en winnaar van de  CHRO of the Year 2023 Award, verzorgde de sessie ‘Integer leiderschap onder een vergrootglas’. De actualiteit ging zij daarbij niet uit de weg. KPMG kwam onlangs in opspraak door een boete van de Amerikaanse toezichthouder voor accountants, omdat medewerkers van KPMG Nederland gefraudeerd hebben bij verplichte kennistoetsen.

“We moeten als leiders ‘het beest in de bek te kijken’ en de ingewikkelde discussies hierover daadwerkelijk voeren”

De CHRO noemde dit gedrag ‘onacceptabel’: “We moeten als leiders ‘het beest in de bek te kijken’ en de ingewikkelde discussies hierover daadwerkelijk voeren.”

Het leiderschap heeft volgens Tervoort daarnaast te maken met de impact van maatschappelijke trends: het afnemend vertrouwen in overheden en maatschappelijke instituties, waar werknemers dat vertrouwen vaker zoeken bij de werkgever. Daarnaast de toenemende discussie over ongewenst gedrag die organisaties ook op de werkvloer moeten voeren. En de aandacht voor sociale onrechtvaardigheid, zoals discriminatie en uitsluiting, het klimaat en geopolitieke spanningen. Met name jonge generaties werknemers vragen hier nadrukkelijk aandacht voor.

Binnen KMPG wordt de omgang met deze dilemma’s tot onderwerp van discussie gemaakt op alle niveaus, te beginnen aan de organisatietop.

Arvid Buit ontrafelt narcistisch leiderschap

Arvid Buit coacht wereldwijd leiders van multinationals, en nu gaf hij aan een groepje HR-leiders een workshop over leiderschapspersoonlijkheid.

Hij schetste de basis van een narcistisch leider. Een gebrek aan onvoorwaardelijke liefde in de eerste kinderjaren leidt later tot het zoeken naar voorwaardelijke liefde, via verslavingen, of het uitoefenen van een machtspositie als CEO of CHRO.

“We moeten narcisten niet wegzetten maar juist normaliseren dat ze geholpen worden”

Toch moeten we narcisten vooral niet wegzetten, benadrukte Buit. Dan zou er veel kwaliteit verloren gaan. “We moeten juist normaliseren dat ze geholpen worden.” Hij zweert als hulpmiddel bij feedforward, in zeven stappen: vraag, luister, bedank, denk na, reageer dan pas, verander, volg op en herhaal. Een biografie kan ook helpen, waarbij de medewerker (of CEO) de belangrijkste gebeurtenissen in zijn of haar leven opschrijft.

Een aantal CHRO’s in de zaal had het gevoel dat de moderne leiders empathischer worden. Buit wees op het verschil tussen bestuurders en leiders. De empathische bestuurders zijn prima in een stabiele organisatie, maar in crisistijd is een nietsontziende leider nodig. Elke fase een passende leider.

De deelnemers deden allemaal de oefening in gedragsanalyse met de biografie en de vervolgvragen, en raakten geroerd en geïnspireerd. Ook de HR-leiders uit de andere sessies hadden royaal gesprekstof voor de afsluitende borrel en het walking dinner.

Anita Abaisa zet VR in tegen machtsmisbruik

Net als Raskin is Anita Abaisa sociaal ondernemer, en oprichter van iBias VR, Black Ladies Talk en Gladiator Academy. Zij gaf de workshop ‘Macht op de werkvloer’.

Ze zet zich in voor de verbetering van de positie van ondervertegenwoordigde groepen en is een pionier in technologische oplossingen gericht op diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie.

Zo verzorgt ze met een team van specialisten trainingen om met behulp van virtuele realiteit (VR) machtspatronen op de werkvloer bloot te leggen, en oplossingen te bedenken. Bijvoorbeeld het afspreken van een set basisregels met omgangsvormen, waarin respect, veiligheid en moed kernbegrippen zijn.

“Virtuele realiteit triggert je gevoelens want je staat echt even in de schoenen van de ander”

Leren met virtuele realiteit heeft veel voordelen, liet Abaisa zien op basis van onderzoek. “Het triggert je gevoelens want je staat echt even in de schoenen van de ander.” Vanwege dat laatste blijkt VR ‘een empathiemachine’.

Tijdens een oefening met VR-bril zagen de deelnemers een filmpje waarin een CEO een medewerkster seksueel intimideert. De HR-leiders maakten het mee in de schoenen van de onheus bejegende medewerkster. De reacties liepen uiteen van ongeloof en boosheid tot ongemak en walging.

Anita Abaisa ziet macht ook als ‘een waardevolle tool’, bijvoorbeeld om medewerkers een veilige omgeving te bieden. Een-op-eengesprekken noemde zij de snelste route naar vertrouwen.

David Plink over zijn ontwikkeling en groei als leider

David Plink, CEO van het Top Employers Institute, sprak in zijn sessie openhartig over zijn ontwikkeling als leider. Hij begon in 2008 als Chief Operating Officer van het instituut dat via audits beoordeelt hoe goed grote ondernemingen zich inzetten voor de ontwikkeling van hun werknemers. In 2012 werd hij Chief Executive Officer.

“Goldsmith noemt twintig fouten die je als leider kunt maken. Ik maakte er zeker achttien van.”

Terugkijkend vindt hij zichzelf geen beste leider. Het lezen van het boek ‘What Got You Here Won’t Get You There’ van de Amerikaanse managementexpert Marshall Goldsmith was waardevol voor hem. “Goldsmith noemt twintig fouten die je als leider kunt maken. Ik maakte er zeker achttien van.”

Plink deelde voorbeelden van waar het in zijn leiderschap aan ontbrak en hoe hij dit wist te repareren door ander gedrag. Zo nam hij na het samenstellen van zijn MT met ‘mensen die in hun specialisme allemaal beter zijn dan ik’ enkele maanden vakantie om zijn team lucht te geven en zichzelf te dwingen op afstand te blijven. “Toen ik terugkwam waren er grote stappen gezet en zaken georganiseerd. Zo leerde ik me niet overal mee te bemoeien voor een goed resultaat. Sterker: het loopt beter als ik op afstand blijf en veel beslissingen aan mijn medewerkers overlaat. Ik ben meer een Chief Engagement Officer geworden.”

Aansluitend presenteerde Jonas van Wees, senior HR Auditor van het Top Employers Institute, wereldwijde trends die de auditors afleiden uit hun ruim 2300 jaarlijkse audits voor werkgevers met in totaal 12 miljoen werknemers. Zo blijkt het ontwikkelen van een purpose een van de belangrijkste factoren om medewerkers blijvend te motiveren zich aan de organisatie te verbinden.

Anne Jaakke brengt leiders in beeld

In de sessie ‘Breng jezelf in beeld’ legde Anne Jaakke het publiek van HR-leiders een paar gewetensvragen voor onder het motto ‘Vergroot jouw online zichtbaarheid en populariteit!’.  Zij vroeg een paar minuten nadenktijd over de vraag: ben jij als leider wel duidelijk genoeg in beeld? En als het antwoord nee is, dan is het volgens Jaakke ‘goed om na te denken over de juiste acties’.

‘CHRO Mastermind & Trusted Boardroom Advisor’ Jaakke belooft HR-leiders over de (valse) schaamte heen te helpen. Ze legde uit hoe je die zichtbaarheid – te beginnen op LinkedIn – aanpakt op een manier die topleiderschapswaardig is. Want waarom zie je die ene CHRO altijd in beeld?

“Leiders die op een positieve en onderscheidende manier op de voorgrond treden zijn een talentmagneet voor de organisatie”

Zij begrijpt dat veel HR-leiders ook weerstand voelen tegen al te nadrukkelijk op de voorgrond treden, maar zij wijst erop dat wie deel uitmaakt van de organisatietop daar vooral met een zakelijke blik naar moet kijken. Zo zijn leiders die op een positieve en onderscheidende manier op de voorgrond treden een ‘talentmagneet’ voor de organisatie. “HR-professionals die een functie bij jouw organisatie overwegen, maken voor zichzelf de afweging: wil ik voor díe HR-leider werken? En dan maakt jouw presentatie op LinkedIn wel degelijk verschil.”

Zij stond vervolgens uitgebreid stil bij onderwerpen als: wat is mijn usp en hoe onderstreep ik die met treffend beeldgebruik?

Onder een selectie uit de beelden van de dag: