Maakt Trump ook de werkvloer ‘great again’?

Dat hangt ervan af welke verkiezingsbeloften en plannen Trump gaat waarmaken en in welke vorm. In zijn verkiezingstoespraken heeft hij tenminste 7 maatregelen genoemd om werknemers en werkgevers tegemoet te komen. Enkele heeft hij deze week al met een handtekening bezegeld. De andere staan in de wacht, maar kunnen zeker impact hebben, positief of negatief.  

1. Versoepelen van regels voor werkgevers en lagere belastingtarieven

De grootste troef die Trump wil uitspelen om de Amerikaanse banenmachine aan te jagen, is het verlagen van de vennootschapsbelasting van 35 procent naar 15 procent. Hij is ervan overtuigd dat werkgevers hierdoor banen gaan creëren. Verder wil hij snijden in wetten en regelingen voor bedrijven met betrekking tot gezondheid en veiligheid. Zelf kan hij regels voor overheidsdiensten met betrekking tot het minimumloon, betaald verlof en bescherming van de HLBT-groep (homo's, lesbiennes, biseksuelen en transgenders) definitief intrekken. Tegenstanders hiervan stellen dat een deel van die regels juist al lang wachten op definitieve invoering (sommigen al vijf jaar). Voorstanders stellen dat deze regels arbeid duurder maken en dus banen kosten. 

2. Handelsverdragen openbreken en invoerrechten heffen

Om de binnenlandse arbeidsmarkt te beschermen wil Trump import duurder maken door nieuwe onderhandelingen te beginnen over de NAFTA (North American Free Trade Agreement). Hij heeft de VS deze week al teruggetrokken uit het Trans-Pacific Partnership (TTPP). De Amerikanen zullen daar niets van merken, omdat het Congres de overeenkomst nog moest goedkeuren. Verder wil hij landen die hun munt manipuleren – zoals China – door invoertarieven duurder maken voor de Amerikanen. Hetzelfde wil hij doen voor Duitse en Japanse autofabrikanten.

3. Het intrekken van de ACA (Affordable Care Act of Obama Care)

De ACA verplicht iedere Amerikaan om een zorgverzekering af te sluiten en zorgverzekeraars tot onvoorwaardelijke acceptatie. Werkende Amerikanen zijn via hun werkgever tegen ziektekosten verzekerd. Volgens HR-organisaties is dit voor werkgevers een belangrijke troef op de arbeidsmarkt. Zij vinden het vooral belangrijk dat nieuwe wetgeving de bestaande belastingvoordelen voor werkgevers voor deze regelingen ongemoeid laat. Trump wil een ‘beter’ alternatief bieden, onder andere door de regels voor de verkoop van ziektekostenverzekering over de staatsgrenzen heen te versoepelen, de verzekeringspremies volledig fiscaal aftrekbaar maken voor particulieren en zorgaanbieders zoals ziekenhuizen en medisch specialisten te verplichten tot transparantie over hun tarieven.

4. Betaald ouderschapsverlof en meer kinderopvang op de werkplek

Trump heeft gezegd de werkloosheidsverzekering te willen uitbreiden met zes weken betaald zwangerschapsverlof voor moeders, een regeling die de staat Californië al heeft. Dit plan zou 2,5 miljard dollar kosten, die Trump denkt te kunnen financieren door te besparen op onterecht betaalde uitkeringen geschat op 5,6 miljard dollar per jaar. Verder wil hij de kosten van kinderopvang voor gezinnen aftrekbaar maken en de bestaande aftrekmogelijkheden voor werkgevers verhogen.

5. Invoeren één landelijk systeem ter controle buitenlandse werknemers

Dat Trump de muur langs de Mexicaans-Amerikaanse grens wil uitbreiden, is bekend. Minder bekend is dat hij de controle vooraf op het inhuren van buitenlandse werknemers wil uitbreiden. De Amerikaanse overheid en die van 22 staten zijn al verplicht het online controlesysteem E-Verify te gebruiken. Ruim 600.000 werkgevers doen dit ook. Bronnen in Washington DC verwachten dat Trump in het Congres waarschijnlijk voldoende steun zal krijgen om het systeem landelijk verplicht te maken voor alle werkgevers.

6. Een hoger minimum uurtarief voor buitenlandse kenniswerkers 

Trump heeft gepleit voor een verhoging van het minimum uurtarief voor buitenlandse kenniswerkers voor functies die gespecialiseerde kennis vereisen. Werkgevers worden bovendien verplicht hiervoor eerst intern en extern Amerikanen te werven. Of Trump hier echt werk van gaat maken, is de vraag. Hij heeft ook herhaaldelijk verklaard dat dit juist slechte gevolgen zou hebben voor de industrie. Arbeidsmarktdeskundigen waarschuwen dat deze maatregel het voor bedrijven nog lastiger maakt om schaarse specialisten met een bèta-achtergrond te vinden.

7. Kleine bedrijven vrijstellen van de nieuwe overwerkwet

Trump wil voor kleine bedrijven een uitzondering maken op de zogenaamde 'overtime rule'. Deze verplicht werkgevers in de VS sinds kort meer overwerkuren uit te betalen. Iedereen met een jaarsalaris tot 47.476 dollar heeft daar sinds 1 december recht op. Daarvoor lag de drempel de helft lager, op 23.660 dollar. Volgens het Instituut voor Economisch beleid in Washington DC zou de voorgestelde uitzondering de helft van de Amerikaanse werkgevers betreffen. Zo zou betaald overwerk voor een groot deel van de Amerikanen weer op de helling worden gezet.

Zoals bij meer van Trumps verkiezingsbeloften geldt ook voor zijn plannen voor de arbeidsmarkt, dat de praktische haalbaarheid ervan volgens veel deskundigen niet goed doordacht is. De uiteindelijke effecten voor de arbeidsmarkt zijn daarom discutabel. Daar komt bij dat verschillende maatregelen een principiële afweging vereisen van werkgevers- versus werknemersbelangen. De vraag is niet alleen of Donald Trump de Amerikaanse arbeidsmarkt ‘great again’ gaat maken, maar vooral: voor wie?