Waarom vertrouwen we elkaar niet meer? (Executive Day NL)

Wat heeft Nederland groot gemaakt? En hoe behouden we de economie, zo goed als deze nu is? Die vragen staan centraal tijdens de eerste editie van Executive Day NL, op golfclub The Duke te Nistelrode. CHRO’s, CFO’s, CMO’s en CEO’s; ze zijn allen aanwezig om zich bezig te houden met het thema Keep the Netherlands Great. Wat zijn de uitdagingen van nu en hoe pakken we die aan? Werken aan vertrouwen, binnen en buiten de organisatie, stellen de aanwezige executives. Maar dat in veel organisaties om een flinke omslag in de op wantrrouwen gerichte cultuur. 

>> Bewonder hier alle foto's van de Executive Day NL

Allereerst: Wat heeft ervoor gezorgd dat we er in Nederland nu zo goed voor staan? Als we willen zorgen dat Nederland zo sterk blijft als het nu is, moeten we kijken naar het verleden. Het antwoord op die vraag komt van Jan Terlouw, schrijver en oud-politicus. Hij wijst erop dat we sterk zijn juist omdat we altijd een groot probleem hebben gehad met water en de bescherming daartegen. 'Je kunt van je zwakte ook je sterkte maken', zegt Terlouw. En dat heeft Nederland weten te doen. Het land staat er goed voor, vindt de schrijver. 'Nederland is innovatief, naar buiten toe gericht en heeft goede contacten met het buitenland.'

Een simpele handdruk heeft z'n waarde verloren

Oriënteren we ons op de problemen die er nu zijn, dan staat klimaatverandering bovenaan het lijstje, zegt Terlouw. En wat hem daarin opvalt: bedrijven vertellen de politiek momenteel dat het sneller moet. 'Van een politicus verwacht ik dat hij bezig is met de dingen die nodig zijn om het land te besturen en dat hij anticipeert op de ontwikkelingen van de toekomst. Een ondernemer doet eigenlijk hetzelfde. Met als verschil dat als een politicus te hard gaat, hij weggestemd wordt. Een ondernemer moet wel verder, om het bedrijf levend te houden.'

Het klimaatprobleem kan alleen met samenwerking worden aangepakt, stelt Terlouw. En het verleden leert ons dat we juist daar sterk in zijn: 'Kijk naar de Hanzesteden. Ook die bloeiden door onderlinge samenwerking. Het Rijnlandse model past bij Nederlandse bedrijven.' 

Maar daarvoor is wel vertrouwen nodig. En daar schort het aan. Terlouw vindt de wereld van vroeger echt niet beter, maar 'we vertrouwen elkaar wel minder. Voor alles wordt een contract opgesteld, de overheid regelt alles dicht.' Een eenvoudige handdruk heeft minder waarde. 
Nu is duidelijkheid vereist over wat er nodig is en waarom, zegt Terlouw: 'Als producten duurzamer worden, worden ze in eerste instantie ook duurder. Leg duidelijk uit waarom dit nodig is. Als wij de kosten nu niet betalen, zijn deze voor volgende generaties.'

Nederland moet in 'garages' kijken

Een sterk Nederland zal ook slim moeten omgaan met de vloedgolf aan nieuwe ontwikkelingen, disruptie en technologieën die op ons afkomen. Ruud Hendriks van de Startupbootcamp spreekt over die 'duizenden garages', waar de bedrijven van de toekomst zich ontwikkelen. 'Geen bedrijf kan zich permitteren daar niet in te kijken.' Startupbootcamp ondersteunt die startups en helpt grote bedrijven bij innovatie, vaak een lastig dossier voor corporates. 

Waarom dat zo is? 'In elke organisatie is een automatisch afweersysteem voor vernieuwing; een jurist die wijst op de risico’s, een manager die wijst op eerdere mislukkingen, procurement die niet met een nieuwe klant in zee willen.' En dan mislukt ook nog eens 90 procent van alle innovatietrajecten.

Innoveren vraagt om groot denken, maar eenmaal begonnen draait het om kleine stapjes. 'Vaak beginnen bedrijven grote projecten, met grote budgetten, om erachter te komen dat er geen klant in geïnteresseerd is.' Wat wel werkt is in een vroeg stadium al testen, soms voordat er daadwerkelijk een product is. En mensen in de organisatie vertrouwen geven, benadrukt Hendriks. 'Ga van een cultuur van aansturen, naar een cultuur van ondernemen.'

CHRO LHR Summit 2020

Vaak heeft elk team zijn eigen purpose, leider en cultuur. Teams streven naar vrijheid en autonomie. Hoe zorgen we ervoor dat zij toch met elkaar verbonden blijven, een gedeelde purpose voelen en beleven? Ga hierover op 2 april met andere CHRO's in gesprek en meld je aan met code WLHR20.

Focus op fouten 

Vertrouwen is het toverwoord tijdens deze opening van Executive Day. Ook de laatste twee sprekers slaan erop aan. Jeroen van der Veer, oud-CEO van Shell, wijst op de groeiende kloof tussen politiek en bedrijfsleven. 'In de politiek bestaat het beeld dat het bedrijfsleven geen verantwoordelijkheid neemt in het maatschappelijk bestel. Terwijl het bedrijfsleven zichzelf ziet als de kurk van het land, die voor belastinginkomsten, vernieuwing en werkgelegenheid zorgt.'

Deze twee moeten met elkaar in gesprek. Al lijkt dit vaak een discussie tussen twee doven, zegt Van der Veer. 'Al is dit geen reden om op te geven. Dan komt het aan op vertrouwen: “Dat begint bij het track record, welk plan je voor de toekomst hebt en of je daar transparant over bent. En tenslotte of je in zo’n gesprek ook empathisch en invoelend kan zijn.'

Ton van Veen, CFO van Jumbo, noemt de grote focus op dingen die fout gaan. Bevorderend voor vertrouwen werkt dat niet. 'Vertrouwen ontstaat door positieve dwarsverbanden. Maar gaan er zaken fout bij bedrijven, dan zie je flinke publieke verontwaardiging ontstaan. Dingen die niet goed gaan moeten natuurlijk behandeld worden, maar er is wel erg veel aandacht voor fouten. En minder voor dingen die goed gaan. Daarmee ontstaat er geen omgeving die uitnodigt tot het uitsteken van een hand.'

Leiderschap moet inspireren

Ook belangrijk voor de staat van Nederland: ons leiderschap. Daarover spreekt generaal b.d. Peter van Uhm. Het verschil tussen een leider en manager volgens Van Uhm: 'Een manager zit in het hoofd, een leider zit in het hart, inspireert.' Maar de grootste valkuil voor elke organistie? 'Het ego van de baas', zegt de voormalig commandant der strijdkrachten.

'Het verschil tussen gelijk hebben en het juiste besluit nemen is dan niet duidelijk.' Kunnen omgaan met criticasters, mensen de ruimte geven om nee te zeggen, die sfeer moet een leider neerzetten. 'Criticasters kun je beter binnen hebben', zegt van Uhm. Spuien ze buiten hun kritiek, dan is dat veel schadelijker. 

Lees ook het hele interview over leiderschap met Peter Van Uhm

Chief Creativity Officer?

Een Nederland dat er goed voor staat, heeft bedrijven waarop we trots zijn. Daarvoor is creativiteit nodig, zegt 'vroedvrouw voor vernieuwing' Irene Koel. 'Trots ontstaat als een bedrijf iets bijzonders en origineels in de wereld zet.' De keuze voor creativiteit begint aan de top, zegt Koel, die haar loopbaan als reclamemaker begon en nu bedrijven adviseert over vernieuwing. 'Ik zie hier CFO’s, CEO’s, CHRO’s… Waarom kan dat geen chief creativity officer zijn?' De directie moet weten hoe belangrijk creativiteit voor bedrijven is, zegt  Koel: 'En dat kan ook als je zelf wat meer een ‘blauw’ persoon bent.'

Een belangrijk voordeel van creativiteit hangt samen met die trots. Medewerkers stappen tegenwoordig makkelijker over naar een andere baan. En krapte op de arbeidsmarkt is er toch al. Het antwoord: 'Jongeren willen graag werken voor een creatief bedrijf. Daar is creativiteit voor nodig. En een bedrijf dat zinvolle producten maakt.'

'Daarom dragen jullie allemaal dezelfde pakken'

De afsluiting van de dag is aan Eldra Jackson III. Deze Amerikaan kreeg op z’n negentiende levenslang opgelegd voor poging tot moord en roof. Hij zat jaren in de gevangenis, zat meerdere malen in eenzame opsluiting, totdat hij op een dag meedeed aan een vorm van groepstherapie; CircleWork. Het bleek voor hem het begin van de weg naar een leven buiten de gevangenis. 

In de therapie, in beeld gebracht in de documentaire The Work, zitten de gedetineerden in een kring en proberen door gesprekken en vragen de diepte van hun psychische wonden op te zoeken, zodat ze in de toekomst andere keuzes maken. 'Dit heeft m’n leven gered, me vrij gemaakt', zegt Jackson, die in 2014 op borgtocht vrijkwam en inmiddels volledig vrij is. 

'Iedereen heeft angsten. Dat is ook de reden dat jullie allemaal dezelfde pakken dragen. Niemand wil als ‘anders’ gezien worden', zegt Jackson tegen de zaal. Maar aan de andere kant wil iedereen ook graag volledig zichzelf zijn, de persoon worden zoals ze geboren zijn. Stof tot nadenken. Jackson: 'Wat houdt je tegen om de beste persoon te zijn die je kunt zijn?'  Een uitnodiging om iets met het publiek te delen, krijg niet zoveel respons. 

Je kunt een volle bankrekening hebben, maar dat brengt geen geluk. Eerder ellende, zegt Jackson. Zelf was hij jarenlang gegijzeld door angst. Hij toonde zich sterk, maar voelde zich vanbinnen zwak. En vanuit die positie maakte hij keuzes, waarmee hij anderen kwaad deed. Toch stond hij op een dag op en nam plaats in de cirkel. Jackson: 'Iemand moet laten zien dat het oké is om te voelen. Uit die groepsdynamiek te stappen, die maakt dat iedereen dezelfde kant op loopt. Ik deel omdat ik hoop dat dit meer mensen de kracht geeft om hun hand op te steken.'

1. Kom naar de CHRO Summit 2018

Ook aanwezig zijn bij een van onze inspirerende bijeenkomsten? Kom naar de CHRO Summit 2018 op 22 november, waar we ook de award voor de CHRO of the Year 2018 uitreiken. Meld u hier aan voor de CHRO Summit 2018. 

2. Sluit u aan bij ambitieuze HR-directeuren

Wilt u netwerken met de HR Top van Nederland? Word lid van de CHRO Community voor persoonlijke en professionele groei. Lees over de vele privileges en meld u aan via CHRO.nl. Tip: meld u nu aan voor de gratis CHRO.nl Nieuwsbrief en online CHRO Magazine.

3. Denk mee over de CHRO Community
Vindt u het leuk om mee te denken over de ontwikkeling van de CHRO Community en het lidmaatschap? Wilt u betrokken zijn als partner van de Community? Neem gerust contact op met Sanne van den Eijnde via 020 639 0008 of svandeneijnde@alexvangroningen.nl.

PS Bekijk interessante trainingen voor u en uw collega’s op CHRO.nl/trainingen