Onderzoek: Lean Six Sigma maakt beloftes niet waar bij ziekenhuis

Ziekenhuizen staan onder druk om steeds slimmer te werken. Zorgverzekeraars willen zorgkosten beperken, terwijl patiënten een steeds persoonlijker benadering en behandeling verlangen. Intussen leiden personeelstekorten tot een hogere werkdruk. 

Om hieraan het hoofd te bieden, zoeken ziekenhuizen naar manieren om processen efficiënter te maken. Zo is verbetermethodiek Lean Six Sigma populair onder ziekenhuizen. 
Lean Six Sigma combineert de principes Lean manufacturing en Six Sigma en is in de jaren tachtig ontwikkeld. 

Systematisch innoveren van processen 

Het dient als methode voor het organiseren van kwaliteits- en efficiëntieverbeteringen en het systematisch innoveren van processen. Tevens moet het werkplezier van medewerkers ermee worden vergroot. 

Die beloftes worden niet altijd waargemaakt in de praktijk. Sterker nog, de methode doet zelfs helemaal niets voor het werkplezier van de zorgprofessionals die in het onderzoek zijn betrokken. Dit blijkt uit het proefschrift van Relinde de Koeijer.

Tweeduizend enquêtes, acht academische ziekenhuizen 

Voor haar onderzoek ‘Lean Management & Six Sigma in internal service units within Academic Hospitals’ nam De Koeijer bijna tweeduizend enquêtes af onder medewerkers, teamleiders en managers van facilitaire bedrijven van acht academische ziekenhuizen. 

Ook nam zij diepte-interviews af met twaalf programmaleiders, teamleiders en managers. De afgelopen jaren zijn veel zorgprofessionals op cursus gegaan om hun Green Belt of Black Belt te behalen. Uit deze interviews bleek kostenreductie het belangrijkste motief om met Lean Six Sigma te starten.

Efficiëntie verbeterd, welzijn gedaald

De methodiek blijkt inderdaad zeer geschikt om prestaties en processen te verbeteren, maar niet om het werkplezier te verhogen. Sterker nog, als de efficiëntie verbetert, neemt het welzijn van de medewerkers juist af. Verandermoeheid, zo werd het door sommige medewerkers ook wel omschreven.

Lean Six Sigma combineren met HR

Alleen als invoering van Lean Six Sigma gepaard gaat met aandacht voor de 'mens-kant', zal deze succesvol zijn. Uit De Koeijers onderzoek blijken HR-instrumenten zoals ruimte voor eigen regie, waardering en ruimte voor ontwikkeling, wel bij te dragen aan het welzijn van medewerkers. 

De combinatie van Lean Six Sigma met HR zorgt er volgens het onderzoek ook voor dat medewerkers de methodiek internaliseren. Zo ontstaat er een klimaat van continu verbeteren en komt het in het DNA van de organisatie, wat de meest duurzame manier is om continu te verbeteren.

Relinde de Koeijer studeerde Gezondheidswetenschappen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en verdedigde op 19 december 2019 haar proefschrift ‘Lean Management & Six Sigma in Internal Service Units within Academic Hospitals’. Zij is adviseur gezondheidszorg en geeft les aan het Erasmus Centrum voor Zorgbestuur.