Werkgevers zien hoofdlijnenakkoord zitten: ook impact op de HR-agenda

Het hoofdlijnenakkoord van het beoogde coalitiekabinet is in de vroege ochtend van 16 mei aan de Kamervoorzitter aangeboden. Daarin diverse onderwerpen die direct of indirect raken aan de HR-portefeuille. Zo zien CHRO’s steeds vaker dat de maatschappelijke impact van organisaties sterk is toegenomen, maar ook dat maatschappelijke issues steeds meer doorwerken op de werkvloer. Medewerkers kampen met meer problemen in de privésfeer en nemen die sores mee naar het werk.

Werkgevers moeten er dan iets mee, bijvoorbeeld in de vorm van budgetcoaches, vitaliteitsprogramma’s, mentale ondersteuning, et cetera. Het gevoel is ook dat de overheid tekortschiet op dit vlak. Op een aantal punten lijkt het hoofdlijnenakkoord hieraan tegemoet te willen komen.

Meer loon naar werken

Het aanstaande nieuwe kabinet adresseert met het hoofdpunt ‘bestaanszekerheid en koopkracht’ deze problematiek. ‘Er zijn nu maatregelen nodig die mensen direct merken in de portemonnee, waardoor ze meer loon naar werken krijgen’, luidt een passage uit het akkoord. De maatregelen zijn gericht op zekerheid, meedoen op de arbeidsmarkt en het voorkomen van armoede.

Zo wordt werken sterk gestimuleerd, met specifieke aandacht voor werkenden met een middeninkomen. Burgers moeten er financieel op vooruitgaan door ‘meer loon naar werken door een lastenverlichting op arbeid en verlaging van de marginale druk voor burgers, bijvoorbeeld via het introduceren van een extra schijf in de Inkomstenbelasting’. Voor de specifieke groepen onder het bestaansminimum, onder wie werkende armen, komt er een ‘knelpuntenaanpak’. Het eigen risico in de zorg wordt ruim gehalveerd, tot 165 euro in 2027.

Vaste contracten

Daarnaast wil de nieuwe regeringscoalitie doorgaan met de hervorming van de arbeidsmarkt, door zekerheid op de arbeidsmarkt te stimuleren, met een zelfstandigenbeleid voor zzp’ers en regulering van de uitzendsector. Ook streven de partijen naar meer vaste contracten voor werknemers. De behandelingen van de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) en de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (WTTA) worden daarom gecontinueerd.

Verder wordt schuldhulpverlening verbeterd (aanpak van de problematiek bij de bron), wordt kinderopvang bijna gratis voor werkende ouders en komen er meer maatregelen die ervoor moeten zorgen dat werken meer loont. Het toeslagen- en belastingstelsel wordt hervormd.

Aanscherping migratieregels

Het aanstaande kabinet kondigt naast een streng asielbeleid ook ‘het omvangrijkste pakket voor grip op migratie ooit’ aan. De uitzendbranche en wervingsbureaus worden gereguleerd door een toelatingsstelsel en arbeidsmigranten van buiten de EU, behalve kennismigranten, moeten een tewerkstellingsvergunning hebben. Er komt extra handhaving door de Arbeidsinspectie.

Ook worden werkgevers van arbeidsmigranten verantwoordelijk voor overlast en kosten van arbeidsmigranten zonder reguliere huisvesting. Gemeenten mogen meer ruimte geven voor huisvesting op het eigen terrein van de werkgever. Bij langdurig verblijf krijgen werkgevers ook een verantwoordelijkheid voor het leren van de Nederlandse taal door deze werknemers.

Wat betreft kennis- en studiemigratie ziet het nieuwe kabinet wel het belang in voor de Nederlandse economie, maar moet ‘de omvang in verhouding staan tot wat gemeenten, onderwijs, zorg en wonen kunnen dragen’. Daarom worden de kwalificatie-eisen van de kennismigrantenregeling aangescherpt en verhoogd.

Impuls voor nieuwbouw

De wooncrisis raakt ook bedrijven en organisaties. Sommige grote bedrijven kiezen er zelfs voor zelf woningen te gaan bouwen voor hun (toekomstige) werknemers. Er komt een coördinerend minister voor dit dossier en een Woontop met alle stakeholders om afspraken te maken over structurele verhoging van de woningbouw, 100.000 nieuwe woningen moeten er jaarlijks extra komen.

Verduurzaming wagenpark

De mobiliteit is ook een belangrijk thema binnen organisaties. Hoe komen medewerkers zo snel en duurzaam mogelijk van en naar hun werk? Verduurzaming van het wagenpark blijft gestimuleerd worden en bij spoorverbindingen komt meer aandacht voor het platteland. Verder zet het kabinet in op grote wegwerkzaamheden en gaat de maximumsnelheid omhoog naar 130 kilometer per uur.

Steun voor MKB

Netcongestie is een toenemend probleem voor energielevering, waardoor bedrijven en werknemers vaak in de knel komen. Vooral de lage inkomensgroepen en het MKB kunnen rekenen op een deel van het nu beschikbare budget voor de energietransitie. De regering wil inzetten op eigen duurzame energieproductie en verder een maatwerkaanpak hanteren, ‘om onze industrie competitief en rendabel te houden’.

Aanpak personeelskrapte

Wat de gezondheidszorg betreft – belangrijk voor vitale medewerkers – staat onder meer versterking van de eerstelijnszorg en de focus op preventie in het hoofdlijnenakkoord. De aanpak van de personeelskrapte in de zorg heeft grote prioriteit. Werken in deze sector wordt aantrekkelijker gemaakt, onder meer door loopbaanperspectief, goede arbeidsvoorwaarden en beperking van de regeldruk.

Onderwijs verbeteren

Organisaties zijn naarstig op zoek naar jong talent. De kwaliteit van nieuwkomers op de arbeidsmarkt is afhankelijk van de kwaliteit van het onderwijs. Het basisniveau van veel leerlingen in Nederland is niet op orde, refereert het kabinet aan recente onderzoeken. Daarom komt er een Herstelplan Kwaliteit Onderwijs.

Opleidingen die voor de arbeidsmarkt of de regio erg belangrijk zijn, wil de nieuwe coalitie met financiële steun overeind houden. De Nederlandse taal wordt bevorderd en de ‘verengelsing’ teruggedrongen.

Tientallen maatregelen worden aangekondigd om te komen tot ‘goed bestuur en een sterke rechtsstaat’, omdat ‘het vertrouwen van burgers in politiek en overheid ernstig is geschaad’, met de Toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen als voorbeelden.

Beter vestigingsklimaat en beschikbaarheid talent

Het vestigingsklimaat voor bedrijven moet veel beter, vinden de coalitiepartijen. Om gezonde bedrijven en een florerende economie te hebben, die weer noodzakelijk zijn voor de welvaart in het land. Lastenverzwaringen voor ondernemers worden deels teruggedraaid, regeldruk verlaagd en ‘de beschikbaarheid van talent, versterking van de kenniseconomie, innovatie en (digitale) infrastructuur’ krijgen prioriteit.