Onderzoek: jongere kandidaten vaker slachtoffer van leeftijdsdiscriminatie dan ouderen

Bij sollicitaties waar leeftijd een rol speelde, werd in 48 procent van de gevallen ongelijk behandeld. Ter vergelijking: bij gender ging het om 45 procent en bij etniciteit om 38 procent.

Het onderzoek is het eerste in Nederland dat deze drie vormen van discriminatie in één studie in kaart brengt. De onderzoekers gebruikten de paired apply-methode: twee identieke cv’s solliciteren op dezelfde functie, waarbij alleen leeftijd, geslacht of naam verschilt.

Jongeren vaker benadeeld

Van de gevallen van leeftijdsdiscriminatie werd in 68 procent de jongere kandidaat afgewezen, tegenover 32 procent van de oudere kandidaten. Daarbij gold een 50-plusser als ‘oudere’ kandidaat, en was het leeftijdsverschil tussen de kandidaten steeds minimaal tien jaar.

Volgens mede-oprichter Bas van de Haterd van het TA Audit Institute bevestigt dit een opvallende trend: “Werkgevers lijken ervaring structureel te overwaarderen. Zelfs wanneer twee kandidaten vergelijkbare recente ervaring hebben, krijgt de oudere kandidaat vaker de voorkeur.”

Positieve discriminatie blijft discriminatie

Ook op het gebied van gender en etniciteit kwam ongelijkheid naar voren, maar de richting was minder eenduidig. Mannen en vrouwen werden even vaak benadeeld, net als kandidaten met een Nederlandse of Arabische naam.

Van de Haterd ziet daarin een nieuw soort probleem: “We zien dat positieve discriminatie een rol speelt. Veel organisaties proberen hun diversiteitscijfers te verbeteren, maar dat leidt óók tot ongelijke behandeling. De wet schrijft voor dat mensen met gelijke kwalificaties gelijk behandeld moeten worden – in de praktijk is dat nog te vaak niet zo.”

Sterke uitschieters tussen organisaties

Bijna de helft van de onderzochte werkgevers – 47 procent – bleek sollicitanten volledig gelijk te behandelen. Dat is aanzienlijk meer dan verwacht: Van de Haterd had op basis van gesprekken in het veld gerekend op slechts 10 procent.

Een kleinere groep organisaties scoorde daarentegen structureel slechter, met meerdere vormen van discriminatie tegelijk. Opvallend genoeg werd er geen significant verschil gevonden tussen profit- en non-profitorganisaties, al komt etnische discriminatie iets vaker voor bij non-profit en genderdiscriminatie bij commerciële bedrijven.

Meer ongelijkheid dan eerdere studies

In eerdere onderzoeken werd gemiddeld bij één op de drie sollicitaties (33%) ongelijke behandeling gevonden. In dit onderzoek lag dat cijfer hoger: 44 procent. Een verklaring daarvoor is er nog niet, maar volgens Van de Haterd vraagt het resultaat om actie.

“De uitkomst verraste ons vooral op het punt van leeftijd. Jongeren worden vaker benadeeld dan ouderen, terwijl hun werkervaring vergelijkbaar is. Dit laat zien dat de Nederlandse arbeidsmarkt nog ver verwijderd is van gelijke kansen voor iedereen.”

Wat dit betekent voor HR-leiders

Voor HR-directies en recruiters betekent dit onderzoek dat objectieve selectiepraktijken urgenter zijn dan ooit. Leeftijdsvoorkeuren – bewust of onbewust – beperken niet alleen de instroom van jong talent, maar schaden ook de diversiteit en innovatiekracht van organisaties.

De boodschap van het TA Audit Institute is helder: gelijke behandeling begint bij datagedreven recruitment. Alleen door werving en selectie meetbaar en toetsbaar te maken, kunnen organisaties écht inclusief worden.

LEES OOK:

• Opinie: AI-systemen voor HR zijn zo praktisch en betrouwbaar als je ze zelf maakt
• Onderzoek: “Als recruiters algoritmen beter inzetten, krijgen zij sneller goede matches”