Verloren rechtvaardigheids-gevoel? Vorder betaald loon én bonussen terug van frauderende medewerker

Wanneer de directie van een bedrijf met fraude wordt geconfronteerd wil men de dader gestraft zien door ontslag en schadevergoeding. En soms door aangifte. De weg van het ontslag is bij bewezen fraude eenvoudig: een ontslag op staande voet.

“Ontslag van de fraudeur herstelt meestal nog niet het verloren rechtvaardigheidsgevoel over de zaak en alle interne en externe nasleep”

De vergoeding van de schade is ingewikkelder. De frustratie dat het bedrijf ten onrechte loon heeft betaald aan iemand die de kluit belazerd heeft, valt zeker niet te negeren. Die frustratie kan weggenomen worden door de interessante uitspraak van de kantonrechter Den Haag van 15 maart 2023.

Reputatieschade

Uitgelekte fraude heeft geen enkel bedrijf goed gedaan. Reputatie is snel verloren met omzetderving en extra kosten tot gevolg. En dan het ontslag. Meestal lukt ontslag na fraude wel zonder transitievergoeding. Maar niet altijd, zoals wanneer het onderzoek beroerd is geweest (geen goed hoor en wederhoor bijvoorbeeld), als de context toch anders was (corruptie is bedrijfscultuur, de directie wist ervan).

Of als er gewoon geen bewijs is tegen deze werknemer. De arbeidsovereenkomst wordt dan wel ontbonden maar met een transitievergoeding en mogelijk met toekenning van een billijke vergoeding.

Opzettelijk of roekeloos handelen

Alleen een ontslag van de fraudeur herstelt meestal nog niet het verloren rechtvaardigheidsgevoel over de zaak met alle bijkomende interne en externe nasleep. De schade die het bedrijf door de fraude lijdt, kan op de werknemer verhaald worden als er sprake is van opzettelijk of roekeloos handelen.

De schadevergoeding zal lager uitvallen dan gedacht als de rechter vindt dat de schuld voor de onrechtmatige gedragingen ook nog verdeeld moet worden. Denk aan de eigen schuld van het bedrijf vanwege nalatigheid in toezicht of dat er wel al te gretig geprofiteerd werd van corruptie. Een vordering tot volledige schadevergoeding op een werknemer is dan ook niet altijd een gelopen race.

Helpt het dan als er aangifte wordt gedaan? Het OM geeft doorgaans geen prioriteit aan vervolging omdat het bedrijf de schade wel civiel kan oplossen…

En dan het loon dat aan de frauderende – en inmiddels ontslagen – werknemer is betaald. De werknemer heeft het loon ontvangen voor werk dat hij of zij niet of maar gedeeltelijk deed, want hij of zij fraudeerde (meestal voor zichzelf en niet voor de werkgever). Met de mooie uitspraak van de kantonrechter Den Haag is het mogelijk om van de reeds ontslagen frauderende werknemer ook het betaalde loon en ook bonussen terug te vorderen wegens wanprestatie.

Toch nog ontbonden

Deze uitspraak laat zien dat een arbeidsovereenkomst kan worden ontbonden die al geëindigd is door een ontslag op staande voet. Dat kan omdat de Hoge Raad heeft beslist dat een arbeidsovereenkomst die is opgezegd (wegens dringende reden) nog wel ontbonden kan worden.

Dus ook ontbinding wegens wanprestatie. Op grond van de ontbinding wegens wanprestatie heeft de werkgever het recht om het loon dat betaald is terug te vorderen als ongedaanmakingsverplichting: alles wat ontvangen is tijdens de arbeidsovereenkomst moet ongedaan gemaakt worden tot het moment van de fraude (de wanprestatie).

Bij de berekening van de ongedaanmakingsverplichting kan betrokken worden het werk dat wel loonwaarde had voor de werkgever. Naast de terugbetaling van het loon kan de werkgever ook ook nog andere schade vorderen, zoals de kosten van onderzoek naar de fraude.

Effectief

Wanneer u op goede grond vindt dat de werknemer door fraude onterecht loon heeft ontvangen, dan is de route van ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens wanprestatie effectief. En dat kan dus zelfs na een gegeven ontslag op staande voet. Dat kan ook zeker bijdragen aan het herstel van het rechtvaardigheidsgevoel.

Arbeidsrecht binnen HR

Wat doe je als een medewerker niet goed functioneert? Als HR-professional krijg je met arbeidsrechtelijke vragen te maken en ben je vaak het eerste aanspreekpunt. Wil je je kennis up-to-date houden? Volg deze masterclass en leer in twee ochtenden alle ins en outs over arbeidsrecht in de dagelijkse HR-praktijk.

Bekijk het programma