Grensoverschrijdend gedrag: Heb jij als HR-leider de grens bepaald voor wanneer jij ingrijpt? Ik nu wel…

In het nieuws zien we steeds vaker verhalen over grensoverschrijdend gedrag. We bevinden ons in een tijdperk waarin dit gedrag niet langer wordt gedoogd of genegeerd, maar juist gemeld wordt. Klokkenluiders staan voor een moeilijke keuze: durven ze op te staan voor wat juist is, ongeacht de mogelijke consequenties en represailles?

“Ik schaam me diep dat het zo lang heeft geduurd voordat ik het zag zoals het was: grensoverschrijdend gedrag waar ik nu tegen optreed”

Het afgelopen jaar hebben veel leiders en HR-teams zich met deze kwestie beziggehouden. Hoe kunnen organisaties het beste omgaan met grensoverschrijdend gedrag? Hoe kunnen we het voorkomen en wat moeten we doen als het toch voorkomt? Dit vereist een duidelijk begrip van onze leiderschapswaarden, processen en protocollen.

Persoonlijk vind ik grensoverschrijdend gedrag nog steeds een ingewikkeld vraagstuk. Er lijkt geen eenduidig antwoord te zijn op de vraag waar precies de grens ligt. Natuurlijk wel als iemand fysiek aan je zit, als je zegt: stop, houd op ik wil dit niet en het gaat door, maar waar ligt in de andere gevallen de exacte grens.

En als dit niet duidelijk is, is een overschrijding van bijvoorbeeld 0,5 procent dan al genoeg reden om alarm te slaan? Wat is het verschil tussen een overschrijding van 10% en 80%? Ik heb geleerd dat dit afhangt van ons eigen morele kompas. Soms is er geen duidelijke grens en lijkt deze zelfs in de loop van de tijd te verschuiven. We raken eraan gewend, ondanks dat onze intuïtie ons vertelt dat het echt niet oké is.

Een ex-profvoetballer als trainer

Mijn elfjarige zoontje speelt al jaren op hoog niveau voetbal, gezien zijn leeftijd. Hij begon gewoon met een potje voetballen met zijn vrienden, maar werd opgemerkt als potentieel talent. Hij kwam terecht in een A-team met een ex-profvoetballer als trainer. De manier waarop de trainer coachte, zowel verbaal als non-verbaal, was behoorlijk intens. Terwijl ik als moeder langs de zijlijn stond te kijken, vroeg ik me af of deze coachingsmethode nog wel van deze tijd was.

Grensoverschrijdend gedrag, van beleid naar praktijk

Grensoverschrijdend gedrag komt in (bijna) alle organisaties voor. Naast seksueel wangedrag en machtsmisbruik gaat het ook om pesterijen, discriminatie en fysiek of verbaal geweld. Veiligheid op het werk is voor iedere medewerker een recht. Grensoverschrijdend gedrag is daarmee een speerpunt voor HR. In deze online masterclass krijg je concrete tips om dit beleid op te stellen en succesvol in de praktijk te brengen en te houden.

Bekijk het programma

Maar het leek binnen de club normaal te zijn om deze methode toe te passen om beter te leren voetballen. Het resultaat was dat mijn zoontje technisch steeds beter ging voetballen in de loop der jaren. Het team won alles wat er te winnen viel. Ogenschijnlijk leek er niets aan de hand te zijn.

Echter, mijn zoontje begon ernstige stress-symptomen te vertonen. Hij was doodsbang voor de scherpe kritiek van zijn trainer, de felheid langs de zijlijn, de constante intensiteit en het geschreeuwde commentaar bij een mislukte actie. Hij kreeg er nare lichamelijke klachten door die ons zelfs de spoedhulplijn deden bellen. We legden toen alleen nog niet het verband.

De grens schoof ongemerkt op

Gedurende de jaren zag ik de intensiteit van het verbale geweld toenemen en de impact ervan op mijn kind groeien. Maar als ouder zeiden we tegen hem: “Kom op! Laat je niet kisten! Wat kan hij jou nou doen? Wij zijn er toch bij.” De grens schoof ongemerkt op en we realiseerden ons niet dat dit niet acceptabel was voor een elfjarig kind. Tot er op een dag iets gebeurde en we de pure doodsangst voor de reactie van de trainer bij ons kind zagen.

Toen drong het eindelijk tot ons door. Deze coachingsstijl is helemaal niet geschikt voor elfjarige kinderen. Het stopt hier en nu voor ons! Ik heb mijn kind nog nooit zo opgelucht en blij gezien dat hij niet meer terug hoefde naar zijn trainer. Ik schaam me diep dat het zo lang heeft geduurd voordat ik het zag zoals het was: grensoverschrijdend gedrag waar ik nu tegen optreed. De grens is al lang overschreden.

“Laten we degenen voordat ze de grenzen echt overschrijden, ter verantwoording roepen, zelfs als het onze baas of naaste collega is…”

In dit nieuwe tijdperk is het aan ons om onze morele kompassen te kalibreren en de moed te hebben om in te grijpen wanneer dat nodig is, ook in de organisaties waarin we werken. Vooral als het een C-suite leider betreft en er een cultuur van angst, intimidatie en vernedering heerst, zie ik dat velen het erg moeilijk vinden om de persoon in kwestie op zijn gedrag aan te spreken, op te staan voor anderen en/of formeel de klok te luiden.

Of het nu gaat om het beschermen van onze kinderen, het creëren van een gezonde werkomgeving of het aanspreken van leiders die een angstcultuur in stand houden, we moeten allemaal onze grenzen bepalen en actie ondernemen.

Grens helder hebben

Laten we als CHRO’s de grens helder hebben en anders maken. Niet wegkijken of gedogen wat eigenlijk niet acceptabel is. Laten we degenen voordat ze de grenzen echt overschrijden, ter verantwoording roepen, zelfs als het onze baas of naaste collega is en ook al zijn we bang voor represailles.

Dus ik vraag je nogmaals: Heb jij de grens bepaald voor wanneer jij ingrijpt? Ik nu wel, en ik nodig je uit hetzelfde te doen. Wees niet onzeker, kom in je kracht en doe wat juist is.