Rebellen als de paradijsvogels van de organisatie: verrassend innovatief – als je ze de ruimte geeft…

Het is bijna niet voor te stellen, maar er is een tijd geweest dat Nike verlegen zat om creatief talent. In 1985 ging het helemaal niet goed met het bedrijf. De financiële cijfers liepen steeds verder achteruit, en dat terwijl het met concurrenten Adidas, Reebok en New Balance wel goed ging.

“Rebellen zijn disagreeable givers, die durven te zeggen wat niemand wil horen, maar iedereen wel zou moeten horen”

Nike moest wat. En dus hielden ze een schoenontwerpwedstrijd om nieuw talent te vinden. Nike’s huisarchitect Tinker Hatfield deed ook mee en tot ieders verbazing werd hij de winnaar. De baas van het sneakers-ontwerpteam zag zijn talent en zorgde ervoor dat hij direct werd vrijgespeeld en aan zijn team werd toegevoegd.

Hatfield begon aan zijn eerste sneakerontwerp. Het is gebruikelijk dat ontwerpers daarvoor een zogenaamde design brief krijgen, waarin de richtlijnen staan waaraan ze zich dienen te houden. Maar daar trok Hatfield zich niets van aan. Door zijn achtergrond als architect was hij gefascineerd geraakt door het Centre Pompidou in Parijs; het gebouw dat bekend staat om zijn speciale ontwerp waarbij alle constructies, buizen en systemen juist niet zijn weggewerkt maar zichtbaar voor iedereen zijn.

Het leek hem fantastisch om een sneaker te maken waar je de binnenkant van kon zien. En zo ontwierp hij de Air Max 1. Het werd een van de grootste successen van Nike en het innovatieve ontwerp bracht het merk naar een hoger niveau op het moment dat ze dat het hardst nodig hadden. En dat hadden ze ook te danken aan de eigenzinnige Michael Jordan, de dan nog opkomende latere basketball-legende (foto). Hij verbond als eerste topsporter zijn naam én sportcarrière aan één sportmerk, een revolutie in de sportsponsoring.

Nieuwsgierig en creatief

Rebellen zijn van nature heel nieuwsgierig, vragen altijd door – soms tot aan het irritante toe – en halen hun inspiratie uit totaal andere omgevingen, net zoals Hatfield dat deed. Vervolgens zijn ze super creatief om de vertaalslag te maken naar hun eigen omgeving. Rebellen komen daardoor vaak tot hele verrassende nieuwe concepten en oplossingen waaraan nog niet eerder was gedacht.

Dat betekent ook dat ze niet altijd binnen de lijntjes kleuren en dat ze zich soms heel ongenuanceerd kunnen uitspreken. Maar rebellen hebben nou eenmaal een hele sterke drang om dingen beter te willen maken. Dat wordt nogal eens verkeerd geïnterpreteerd. Organisatiepsycholoog Adam Grant noemt dat de disagreeable givers. Zij die durven te zeggen wat niemand wil horen, maar iedereen wel zou moeten horen. Grant noemt ze de meest ondergewaardeerde medewerkers van allemaal.

Hatfield is nooit meer teruggegaan naar zijn oorspronkelijke baan. Sterker nog, vandaag de dag werkt hij nog steeds voor Nike en is er een speciale positie voor hem gecreëerd als VP Special Projects. In die vrije rol voegt hij enorm veel waarde toe aan het bedrijf.

Omarm de rebel

In een tijd waarin we naarstig op zoek zijn naar goede mensen, lijkt het alsof we vergeten dat er ontzettend veel verborgen talent in de organisatie zit. Het is een kwestie van dat ontdekken en vervolgens zorgen voor de juiste omgeving, waardoor dat talent tot zijn volle recht kan komen. Dat betekent je durven open te stellen voor die lastpak in je team. En dat vraagt moed van leiders.